Bác Hồ tham gia bầu cử Quốc hội khóa I của nước Việt Nam dân chủ cộng hòa
Sau thành công của cách mạng tháng tám 1945, Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa đã ra đời (02/9/1945); vừa mới giành được độc lập, chính quyền cách mạng non trẻ của nhân dân phải đối phó với thù trong giặc ngoài, trong tình thế đất nước khó khăn ngặt nghèo; các thế lực đế quốc và tay sai trong và ngoài nước ráo riết tìm cách chống phá Đảng Cộng sản và lực lượng Việt minh, hòng lật đổ chính quyền cách mạng, thiết lập chính quyền tay sai phản động... Trước tình hình đó, để tập hợp lực lượng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, thực hiện quyền làm chủ của công dân nước Việt Nam mới, đồng thời đập tan âm mưu xuyên tạc, phá hoại của kẻ thù, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta chủ trương tiến hành Tổng tuyển cử trong cả nước để bầu Quốc hội thông qua Hiến pháp, thành lập Chính phủ và chính quyền các cấp của một nước Việt Nam hòa bình, độc lập và dân chủ. Theo Người: bầu cử Quốc hội và Hội đồng nhân dân là một cuộc vận động chính trị quan trọng, nhằm phát huy vai trò làm chủ thật sự của nhân dân trong sự nghiệp xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân. Xuất phát từ ý nghĩa trọng đại đó, các cuộc vận động tổ chức bầu cử được chuẩn bị chu đáo, nghiêm túc trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta.
Ngày
03/9/1945, ngay trong phiên họp đầu tiên của Chính phủ lâm thời, Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã đề nghị: “Tôi đề nghị Chính phủ tổ chức càng sớm càng hay cuộc TỔNG
TUYỂN CỬ với chế độ phổ thông đầu phiếu. Tất cả công dân trai gái từ mười tám
tuổi đều có bầu cử, không phân biệt giàu nghèo, tôn giáo, dòng giống....”. Ngày
08/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thay mặt Chính phủ lâm thời ký Sắc lệnh số
14 về việc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội. Sắc lệnh nêu rõ: Nhân dân Việt Nam do
quốc dân đại hội thay mặt là quyền lực tối cao để ấn định cho nước Việt Nam một
hiến pháp dân chủ cộng hòa. Trong tình thế hiện giờ, sự triệu tập quốc dân đại
hội là rất cần thiết để cho toàn dân tham gia vào công cuộc củng cố nền độc lập
chống ngoại xâm. Người cho rằng, trong cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội càng
nhiều cử tri tham gia bỏ phiếu càng tốt; đồng thời khẳng định: “Về mặt chính
trị, thì nhân dân dùng lá phiếu mà chống với quân địch. Một lá phiếu cũng có
sức lực như một viên đạn”.
Đề
cập về ý nghĩa chính trị và tính chất dân chủ của cuộc bầu cử, Chủ tịch Hồ Chí
Minh nhấn mạnh: “Tổng tuyển cử là một dịp cho toàn thể quốc dân tự do lựa chọn
những người có tài, có đức, để gánh vác công việc nước nhà”; rằng: “Lựa chọn
những đại biểu như vậy là quyền lợi và nghĩa vụ của người cử tri…”. Từ đó,
Người khẳng định: “Tổng tuyển cử tức là tự do, bình đẳng; tức là dân chủ, đoàn
kết” và “… Trong tổng tuyển cử, hễ là người muốn lo việc nước thì đều có quyền
ứng cử, hễ là công dân thì đều có quyền đi bầu cử, không phân chia trai, gái,
giàu nghèo, tôn giáo, giai cấp, đảng phái, hễ là công dân Việt Nam thì đều có
hai quyền đó”. Ngày 05/01/1946, trước hơn hai vạn đồng bào Thủ đô Hà Nội mít
tinh ủng hộ cuộc bầu cử, Người nói: “Làm việc bây giờ là hi sinh phấn đấu, quên
lợi riêng mà nghĩ đến lợi chung, …”. Hướng về cử tri, Người căn dặn: “Những ai
muốn làm quan cách mạng thì không nên bầu. Ngày mai không ai ép, không ai mua,
toàn dân sẽ thực hiện quyền dân chủ của mình”. Hướng về các ứng cử viên, Người
nhắn nhủ: “Ngày mai dân ta sẽ tự do lựa chọn và bầu ra những người xứng đáng để
thay mặt cho mình gánh vác việc nước. Ngày mai người ứng cử thì đông, nhưng số
đại biểu được bầu thì ít, tất nhiên có người được cử, có người không được cử,
những người trúng cử sẽ phải ra sức giữ vững nền độc lập của Tổ quốc, ra sức
mưu cầu hạnh phúc cho đồng bào, phải luôn ghi nhớ và thực hành câu: vì lợi
nước, quên lợi nhà; vì lợi chung, quên lợi riêng”.
Cùng
với việc tiến hành Tổng tuyển cử bầu Quốc hội - cơ quan quyền lực cao nhất của
Nhà nước Việt Nam, công việc xây dựng chính quyền làng xã và bầu cử đại biểu
Hội đồng nhân dân các cấp ở địa phương được Người coi trọng. Ngay từ đầu, Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã rất quan tâm tới việc xây dựng hệ thống chính quyền ở các
địa phương, đó là thành lập các ủy ban nhân dân. Trong bài viết: “Cách tổ chức
các Ủy ban Nhân dân” đăng trên báo Cứu quốc ngày 11/9/1945, Người chỉ ra rằng
“Các Ủy ban Nhân dân Làng, Phủ là hình thức chính phủ địa phương, phải chọn
trong đó những người có công tâm, trung thành, sốt sắng với quyền lợi của dân
chúng, có năng lực làm việc, được đông đảo nhân dân tín nhiệm. Nhất thiết không
thể nhờ tiền tài hay một thế lực gì khác mà chui lọt vào đó được”. Đặc biệt,
Người luôn nhắc nhở: Chính phủ là công bộc của dân và công việc của Chính phủ
đều nhằm vào mục đích duy nhất là mưu cầu hạnh phúc, tự do cho mọi người, cho
nên Chính phủ nhân dân bao giờ cũng phải đặt quyền lợi của dân lên hết thảy. Để
xứng đáng là những người đại biểu của dân, là công bộc của dân, các cán bộ phải
không ngừng rèn luyện phẩm chất và năng lực cách mạng của mình.
Quan
niệm của Hồ Chí Minh về việc mở rộng cho mọi tầng lớp nhân dân tham gia bầu cử
Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp có ý nghĩa rất quan trọng trong việc củng
cố chính quyền nhân dân. Quan niệm đó một mặt vẫn giữ được bản chất giai cấp
của Nhà nước ta là Nhà nước của giai cấp công nhân; mặt khác, đáp ứng được yêu
cầu của cách mạng Việt Nam trong thời kỳ đó là phải thực hiện đại đoàn kết dân
tộc để chống thù trong giặc ngoài, tiến hành thắng lợi sự nghiệp kháng chiến,
kiến quốc. Nhờ có những quan niệm đúng đắn về vấn đề bầu cử của Hồ Chí Minh và
dưới sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng ta, cuộc bầu cử Quốc hội đầu tiên
(khóa I) ngày 06/01/1946 đã thành công tốt đẹp. Quốc hội đầu tiên ra đời, đánh
dấu bước phát triển nhảy vọt về thể chế dân chủ của nước Việt Nam độc lập.
Một
điểm sáng tạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong lãnh đạo bầu cử đó là: Người chủ
trương không sao chép, rập khuôn máy móc bất kỳ một mô hình nhà nước cụ thể nào
mà kế thừa có chọn lọc để xây dựng phát triển nhà nước gắn liền với các điều
kiện lịch sử cụ thể. Khi áp dụng hình thức dân chủ đại diện, Người không hoàn
toàn theo chỉ dẫn của C.Mác và V.I. Lê-nin về mô hình dân chủ Xô Viết. Người đã
sớm nhận ra rằng, nền dân chủ đại diện theo mô hình của nước Nga Xô-viết lúc đó
xác định đơn vị bầu cử là các tổ chức sản xuất, công tác, các tổ chức chính trị
xã hội,... để tạo ra các Xô-viết, điều đó không phù hợp với điều kiện, hoàn
cảnh thực tế của Việt Nam. Nhưng Người đã tiếp thu những giá trị cơ bản của nền
dân chủ Xô-viết, chắt lọc những tinh túy trong các nền dân chủ khác trên thế
giới, từ đó chủ trương tổ chức bầu cử ở Việt Nam theo đơn vị hành chính dân cư
nhằm lựa chọn các đại biểu vừa theo đơn vị hành chính dân cư, vừa theo đại diện
các tổ chức, ngành giới, tầng lớp nhân dân. Người nói: “Ta không thể giống Liên
Xô, vì Liên xô có phong tục, tập quán khác, có lịch sử địa lý khác… ta có thể
đi con đường khác để tiến lên CNXH”.
Như
vậy, có thể thấy trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tiếp thu những tư tưởng và
mô hình tiến bộ của các chế độ nhà nước trong lịch sử, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
vận dụng sáng tạo vào thực tiễn cách mạng Việt Nam và đặt nền móng cho một chế
độ bầu cử của nhà nước dân chủ thực sự đảm bảo nguyên tắc “tất cả quyền lực nhà
nước thuộc về nhân dân”. Từ cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiên 06/01/1946
đến nay, nhiệm vụ chính trị của từng thời kỳ tuy có lúc khác nhau, nhưng Quốc
hội luôn luôn là: Cơ quan đại diện cho nhân dân, của nhân dân, do nhân dân, vì
nhân dân; cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân; cơ quan quyền lực nhà nước
cao nhất; cơ quan duy nhất có quyền lập Hiến và lập pháp, có quyền quyết định
những vấn đề trọng yếu của quốc gia.
Tư
tưởng Hồ Chí Minh về địa vị làm chủ của nhân dân; chế độ bầu cử phổ thông đầu
phiếu; quyền và nghĩa vụ hai chiều trong mối quan hệ giữa nhà nước và công
dân,… cho đến nay vẫn còn nguyên giá trị; tư tưởng về bầu cử Quốc hội và Hội
đồng nhân dân các cấp của Người hoàn toàn có ý nghĩa với bất kỳ giai đoạn cách
mạng nào, cả trong quá khứ, hiện tại và tương lai.
Hiện
nay, khi nước ta đang hoàn tất những khâu cuối cùng để ngày 23/5/ 2021 sẽ tiến
hành Cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân các
cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 thì việc quán triệt, vận dụng tư tưởng của Người về
bầu cử càng có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc. Vận dụng tư tưởng của Người, Cuộc bầu
cử đang từng bước được tiến hành một cách dân chủ, chặt chẽ, đúng Luật, đúng
quy chế, quy trình, là sự kiện chính trị trọng đại, thực sự là ngày hội lớn của
non sông, đất nước, nhằm phát huy tốt nhất quyền và nghĩa vụ công dân trong lựa
chọn ra những đại biểu ưu tú, xứng đáng là người đại diện cho ý chí, nguyện
vọng của nhân dân trong đề ra các quyết sách lớn của đất nước, xây dựng Nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân dưới sự
lãnh đạo của Đảng. Đây cũng là bằng chứng thuyết phục nhất để bác bỏ mọi luận điệu
xuyên tạc, kích động nhằm phá hoại Cuộc bầu cử, chống Đảng, chống chế độ của
các thế lực thù địch, cơ hội chính trị.
Chúng
ta đang tiến gần tới cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và bầu cử đại biểu
HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 ngay sau khi tổ chức thành công Đại hội đại
biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng với nhiều quyết sách đổi mới, sáng tạo,
phụ hợp với sự phát triển của tình hình mới trên tất cả các lĩnh vực. Công cuộc
xây dựng, chỉnh đốn Đảng luôn được coi trọng và là khâu then chốt trong sự
nghiệm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN. Do đó, quán triệt và thực hiện
tư tưởng Hồ Chí Minh nói chung và về bầu cử nói riêng mãi là ngọn đuốc soi
đường để Đảng và nhân dân ta phấn đấu thực hiện thắng lợi sự nghiệp đổi mới,
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, hội nhập quốc tế, vì mục tiêu: dân giàu, nước mạnh,
dân chủ, công bằng, văn minh./.
Mai Duyên-H1
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét