Những điều cần biết về lịch sử các cuộc cách mạng thông tin

            Trong lịch sử phát triển của văn minh nhân loại, loài người đã trải qua năm cuộc cách mạng thông tin, tạo ra những thay đổi căn bản về phương tiện tiếp nhận, lưu trữ, truyền bá thông tin tới công chúng.

            Cuộc cách mạng thông tin lần thứ nhất: Ra đời khi con người có tiếng nói. Tiếng nói là sáng chế thông tin đầu tiên vĩ đại nhất trong lịch sử phát triển của văn minh nhân loại. Ngay từ khi mới xuất hiện, tiếng nói đã thể hiện tiềm năng rất lớn, là phương thức tạo lập, truyền bá, lưu trữ thông tin; trở thành một động lực mạnh mẽ thúc đẩy quá trình giao tiếp và phát triển xã hội.

          Cuộc cách mạng thông tin lần thứ hai: Đánh dấu bằng việc con người sáng tạo ra chữ viết. Với sáng tạo này, con người có được một công cụ căn bản để thay đổi chất lượng hoạt động của cộng đồng. Loài người mở rộng phạm vi phát triển và tạo lập các hệ thống cộng đồng mới vượt ra khỏi phạm vi quan hệ huyết thống. Thông tin được lưu trữ và truyền bá dưới dạng chữ viết tạo khả năng nhanh chóng truyền bá và tiếp thu khối lượng tri thức lớn, tư duy phát triển và thúc đẩy sáng tạo các công nghệ mới. Thông tin dưới dạng các hình vẽ, bản thiết kế, công thức toán học tạo ra xung lực mạnh mẽ để phát triển khoa học - công nghệ và giao lưu quốc tế.

          Cuộc cách mạng thông tin lần thứ ba: Đánh dấu bằng sự ra đời kỹ thuật in, tạo khả năng chưa từng thấy về phương thức truyền tải thông tin. Tri thức được truyền bá qua thời gian và không gia, vượt qua các hàng rào ngăn cách giữa các dân tộc, giữa các nền văn hóa và văn minh, thúc đẩy quá trình quốc tế hóa với tốc độ nhanh gấp nhiều lần so với các cuộc cách mạng trước đó.

          Cuộc cách mạng thông tin lần thứ tư: Hình thành từ khi có các thiết bị truyền thông bằng điện và điện tử (điện thoại, điện báo, radio, truyền hình) có thể nhanh chóng truyền tải tất cả các loại hình thông tin và tri thức đến quảng đại dân chúng trên quy mô toàn cầu.

Cuộc cách mạng thông tin lần thứ năm: Cuộc cách mạng có sự phát triển vượt bậc, với biểu tượng đặc trưng nhất là mạng internet. Mạng Internet có nguồn gốc từ mạng Arpanet do Bộ Quốc phòng Mỹ xây dựng để các tổ chức Chính phủ Mỹ chia sẻ tài nguyên như: máy in, máy chủ, cơ sở dữ liệu mạng. Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, bao gồm việc tạo lập các thế hệ máy tính có tốc độ tính toán từ hàng triệu đến hàng tỷ phép tính/giây, chế tạo các bộ nhớ thông tin có khả năng lưu trữ được toàn bộ tri thức của nhân loại trong suốt lịch sử phát triển của các nền văn minh, hình thành và lưu trữ cơ sở dữ liệu của tất cả các lĩnh vực.

Internet là một hệ thông thông ti toàn cầu có thể được truy cập công cộng gồm các mạng máy tính liên kết với nhau. Nguồn thông tin trên Internet chủ yếu được khai thác từ các trang Web. Các trang Web này bắt đầu xuất hiện lần đầu tiên vào khoảng những năm 1989, dựa theo ý tưởng của nhà khoa học Tim Berners - Lee (Châu Âu).

Có thể khẳng định, cuộc cách mạng thông tin lần thứ năm đã tạo ra những thách thức mới đối với nhiều quan niệm truyền thống của xã hội loài người. Theo đó nền văn minh công nghiệp chuyển thành nền văn minh thông tin với các siêu xa lộ thông tin toàn cầu. Cuộc cách mạng thông tin đã mở ra một kỷ nguyên mới đưa con người vượt qua mọi cản trở của không gian và thời gian, thúc đẩy quá trình toàn cầu hóa tăng tốc, mở ra cơ hội phát triển đối với mọi quốc gia, dân tộc.

                                             PTT - K3