(Tiếp theo kỳ trước)
ĐỘI NGŨ TRÍ THỨC CÓ VAI TRÒ
QUAN TRỌNG TRONG XÂY DỰNG CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
Có thể thấy rõ, đội ngũ trí thức Việt Nam được
hình thành và rèn luyện trong quá trình đấu
tranh giải phóng dân tộc. Cùng với giai cấp công nhân -
nông dân làm nòng cốt của cách mạng, đội ngũ trí thức nước ta luôn
trung thành với lợi ích của cách mạng, Tổ quốc
và nhân dân. Điều này đã được Chủ
tịch Hồ Chí Minh ghi nhận: “Những người trí thức tham gia cách mạng, tham gia kháng chiến rất
quý báu cho Đảng. Không có những người đó thì công việc cách mạng khó khăn thêm
nhiều”(2). Do đó, Người luôn coi trí thức là “vốn liếng quý báu của
dân tộc” và căn dặn Đảng là phải có biện pháp lôi kéo trí thức đi theo và ủng
hộ để gia tăng sức mạnh cho mình.
Trí thức Việt Nam xuất thân từ
nhiều giai cấp, tầng lớp xã hội, nhất là từ công nhân và nông dân; phần lớn
trưởng thành trong xã hội mới, được hình thành từ nhiều nguồn đào tạo ở trong
và ngoài nước, với nhiều thế hệ nối tiếp nhau, trong đó có bộ phận trí thức
người Việt Nam ở nước ngoài. Đội ngũ trí thức nước ta có tinh thần yêu nước, có
lòng tự hào, tự tôn dân tộc sâu sắc, luôn gắn bó với sự nghiệp cách mạng do
Đảng lãnh đạo vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh. Do đó, trong
quá trình lãnh đạo cách mạng
Việt Nam, Đảng ta luôn quan tâm và đề cao
vai trò của đội ngũ trí
thức trong cuộc đấu tranh giải
phóng dân tộc, kháng chiến chống ngoại xâm cũng như trong
sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Nghị quyết số
27-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khoá X về “Xây dựng đội ngũ trí thức trong thời
kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” đã xác định: Trí
thức là những người lao động trí óc, có trình độ học vấn cao về lĩnh
vực chuyên môn nhất định, có năng lực tư duy độc lập, sáng tạo, truyền bá và
làm giàu tri thức, tạo ra những sản phẩm tinh thần và vật chất có giá trị đối
với xã hội. Trí
thức Việt Nam có lòng yêu nước, tự hào, tự tôn dân tộc sâu sắc, luôn gắn bó với
sự nghiệp lớn của đất nước, của nhân dân. Từ khi có Đảng, đội ngũ trí thức Việt
Nam có đóng góp tích cực vào quá trình xây dựng những luận cứ khoa học cho việc
hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, góp phần làm
sáng tỏ con đường phát triển của đất nước; xác định, giải đáp những vấn đề mới
phát sinh trong quá trình đổi mới. Cùng với đó, vai trò của đội ngũ trí thức
với sự phát triển đất nước ngày càng được thể hiện rõ.
Phát biểu tại Đại hội đại biểu
toàn quốc Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam lần thứ VII, Tổng Bí
thư Nguyễn Phú Trọng đã chỉ rõ: “Tri thức luôn là nền tảng tiến bộ xã hội, đội
ngũ trí thức là lực lượng nòng cốt sáng tạo và truyền bá tri thức. Trí thức
Việt Nam là lực lượng lao động sáng tạo đặc biệt quan trọng trong tiến trình
xây dựng và phát triển đất nước, đặc biệt là trong giai đoạn đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, xây dựng kinh tế tri thức, phát
triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”(3).
Đây là đánh giá khách quan, toàn diện của Tổng Bí thư về vai trò của đội ngũ
trí thức Việt Nam trong giai đoạn hiện nay.
Có thể nhận
thấy quan điểm nhất quán từ Chủ tịch Hồ Chí Minh đến Đảng Cộng sản Việt Nam là
đều coi trọng đội ngũ trí thức, coi họ là thành phần không thể thiếu trong lực
lượng tham gia cách mạng cũng như trong xây dựng chủ nghĩa xã hội. Nhờ sự quan
tâm của Đảng và Nhà nước, đội ngũ trí thức Việt Nam thời gian qua không ngừng
phát triển cả về số lượng và chất lượng, luôn tích cực tham gia nghiên cứu, ứng dụng các
thành tựu khoa học - công nghệ hiện đại vào thực tiễn; là lực lượng đi đầu
trong cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và hội nhập quốc tế. Trên cơ sở nhận thức đúng về vị trí, vai trò của
đội ngũ trí thức Việt Nam, Đại hội XIII của Đảng đề ra nhiệm vụ “Xây dựng đội
ngũ trí thức ngày càng lớn mạnh, có chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển
đất nước trong tình hình mới”(4). Để thực hiện được nhiệm vụ này,
Đại hội XIII xác định cần “có cơ chế phát huy dân chủ, tự do sáng tạo và đề cao
đạo đức, trách nhiệm trong nghiên cứu khoa học. Ưu tiên đầu tư phát triển hạ
tầng, môi trường làm việc, nghiên cứu, đổi mới, sáng tạo của trí thức. Trọng
dụng, đãi ngộ thỏa đáng đối với nhân tài, các nhà khoa học và công nghệ Việt
Nam có trình độ chuyên môn cao ở trong nước và nước ngoài... Thật sự tôn
trọng, tạo điều kiện nâng cao hiệu quả hoạt động tư vấn, phản biện của chuyên
gia, đội ngũ trí thức”(5).
Đánh giá về những đóng góp của
đội ngũ trí thức Việt Nam thời gian qua, mới đây, tại Hội nghị Trung ương 8
khóa XIII (tháng 10/2023), Đảng ta đã nhận định: Đội ngũ trí thức có nhiều đóng
góp vào sự phát triển công nghiệp, công nghệ và đổi mới sáng tạo để tạo ra sản
phẩm, dịch vụ mới và các giải pháp đột phá cho các lĩnh vực kinh tế - xã hội. Ở
một số lĩnh vực trọng yếu, nhiều trí thức có năng lực, trình độ khoa học tiệm
cận với các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới, tạo động lực phát
triển, nâng cao năng suất, có khả năng giúp quốc gia cạnh tranh mạnh hơn trên
thị trường quốc tế, góp phần bảo đảm quốc phòng, an ninh và nâng cao vị thế
quốc gia(6).
Tuy nhiên, không phải vì vai
trò to lớn đó mà có thể thổi phồng, tuyệt đối hóa vai trò của trí thức nước ta
trong giai đoạn hiện nay. Điều đó bắt nguồn từ những sai lầm cả về lý luận và
thực tiễn. Trí thức không phải là một giai cấp, không gắn với một phương thức
sản xuất nhất định và vì thế, cũng không thể đại diện cho một lực lượng sản
xuất ở một giai đoạn. V.I.Lênin đã từng chỉ rõ: “Nếu không nhập cục với
một giai cấp thì giới trí thức chỉ là một con số không mà thôi”(7).
Điều này có nghĩa là, trí thức không thể tồn tại với tính cách là một giai cấp
độc lập trong xã hội như công nhân, nông nhân mà họ chỉ có thể phát huy được
sức mạnh của mình khi liên minh với các giai cấp khác. Do đó, trong thời đại
cách mạng công nghiệp 4.0, dù xuất hiện rô-bốt, người máy thông minh hay trí
tuệ nhân tạo - sản phẩm phát triển của trí tuệ con người nhưng điều đó cũng
không có nghĩa là trí thức có thể trở thành chủ thể của quá trình sản xuất vật
chất vì trí thức không gắn trực tiếp với một phương thức sản xuất nhất định. Có
chăng, trí thức chỉ có thể thúc đẩy quá trình sản xuất hiện đại phát triển theo
hướng gia tăng ngày càng nhiều hàm lượng trí tuệ cho các sản phẩm phục vụ nhu
cầu vật chất của con người.
Sự quan tâm của Đảng, Nhà nước đến trí thức
không chỉ thể hiện qua việc đánh giá đúng vị trí, vai trò của đội ngũ này mà
với tinh thần thẳng thắn, khách quan, Đảng ta cũng đánh giá những hạn chế, bất
cập của đội ngũ trí thức cũng như công tác phát triển đội ngũ trí thức nước ta
thời gian qua. Mới
đây, tại Hội nghị Trung ương 8 khóa XIII, Đảng ta chỉ rõ, công tác xây dựng đội
ngũ trí thức trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước còn
những hạn chế, khuyết điểm như: cơ cấu, số lượng, chất lượng của đội ngũ trí
thức còn bất hợp lý trong các ngành nghề, khu vực. Thiếu cơ chế về tài chính để
các hội trí thức chủ động, tích cực tham gia nghiên cứu, ứng dụng và phổ biến
kiến thức khoa học và công nghệ, tư vấn, phản biện và giám định xã hội. Hệ
thống văn bản quy phạm pháp luật chưa được hoàn thiện đồng bộ; thiếu cơ chế,
chính sách đột phá, nhất là chính sách đầu tư, huy động các nguồn lực cho việc
đào tạo, bồi dưỡng, thu hút, trọng dụng, tôn vinh trí thức trong và ngoài nước,
đặc biệt là trí thức tinh hoa, các nhà khoa học đầu ngành. Ngoài ra, thực hành
dân chủ, tôn trọng và phát huy tính chủ động trong hoạt động nghiên cứu, sáng
tạo đối với đội ngũ trí thức còn hạn chế. Một số cấp uỷ, người đứng đầu cơ
quan, đơn vị chưa quan tâm đúng mức đến công tác xây dựng Đảng, phát triển đảng
viên trong đội ngũ trí thức.
Hội nghị cũng chỉ ra nguyên nhân của những hạn
chế, khuyết điểm nêu trên trước hết là do nhận thức của một số cấp uỷ, tổ chức
đảng, người đứng đầu cơ quan, đơn vị về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của đội
ngũ trí thức chưa triệt để, trách nhiệm chưa cao. Chủ trương, đường lối, chính
sách của Đảng, Nhà nước về xây dựng đội ngũ trí thức chưa đồng bộ, liên thông,
hiệu lực, hiệu quả. Một bộ phận trí thức chưa chủ động, trông chờ, ỷ lại, né
tránh, ngại bày tỏ chính kiến, thiếu gương mẫu, năng lực, phẩm chất, uy tín hạn
chế, vi phạm kỷ luật đảng, pháp luật Nhà nước ảnh hưởng đến niềm tin của Đảng,
Nhà nước, nhân dân đối với đội ngũ trí thức. Do đó, cần phải tiếp tục ban hành
một nghị quyết mới về phát triển đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu của tình hình
mới với tên gọi “Tiếp
tục xây dựng và phát huy vai trò đội ngũ trí thức đáp ứng yêu cầu phát triển
đất nước nhanh và bền vững trong giai đoạn mới”. Điều đó tiếp tục khẳng định
bước phát triển không ngừng trong tư duy của Đảng ta về phát huy vai trò đội
ngũ trí thức đối với sự phát triển đất nước.
Có thể khẳng định, đội ngũ trí thức Việt Nam đã và đang có đồng
hành tích cực và có những đóng góp to lớn vào sự phát triển đất nước. Điều đó một
mặt là nỗ lực, ý thức trách nhiệm của chính bản thân đội ngũ trí thức đối với
vận mệnh của dân tộc, song mặt khác cũng do sự quan tâm, tạo điều kiện không
nhỏ của Đảng, Nhà nước với đội ngũ này. Vì vậy, những luận điệu sai trái về trí
thức cũng như xuyên tạc, phủ nhận sự quan tâm của Đảng, Nhà nước với đội ngũ
trí thức nước ta là những luận điệu phiến diện, có ý đồ quy chụp, chống phá nên
rất cần nhận diện cho đúng để đấu tranh quyết liệt, không khoan nhượng. %.
Theo Tuyengiao.vn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét