Thắng bằng phương pháp là
nét độc đáo trong văn hóa quân sự Việt Nam. Con người và vũ khí là hai yếu tố
cơ bản của chiến tranh, luôn được chúng ta giải quyết một cách hợp lý. Theo đó,
trong tác chiến không coi nhẹ vai trò của vũ khí nhưng khẳng định vai trò quyết
định của nhân tố con người, với ý chí quyết tâm và nghệ thuật quân sự độc đáo
chiến tranh nhân dân, cốt lõi là phương pháp tác chiến có vai trò quyết định
nhất. Đánh tiêu diệt nhưng không đánh có tính chất hủy diệt, không đánh vào các
mục tiêu dân sự, khi kẻ địch bị bắt hoặc đầu hàng thì mở đường hiếu sinh, đó là
văn hóa đánh giặc độc đáo Việt Nam.
Phóng
viên Báo Quân đội nhân dân Điện tử đã có cuộc trao đổi với Trung tướng, PGS, TS
Trần Thái Bình, nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược Quốc phòng.
THẮNG
ĐỊCH BẰNG SỨC MẠNH TỔNG HỢP CỦA TOÀN DÂN TỘC
Trung tướng Trần Thái Bình
cho rằng, đây là một trong những nội dung cơ bản của nghệ thuật quân sự chiến
tranh nhân dân Việt Nam, mà bản chất của nó chính là đề cao vai trò của nhân
dân theo quan điểm toàn dân đánh giặc. Cơ sở văn hóa của nghệ thuật quân sự
toàn dân đánh giặc bắt nguồn từ truyền thống yêu nước, ý chí kiên cường, bất
khuất, sự cố kết cộng đồng, “chúng chí thành thành”, “cử quốc nghênh địch” -
bản sắc riêng và bền vững, một giá trị văn hóa quân sự trường tồn của dân tộc
Việt Nam.
Thời Lý - Trần đề cao tư
tưởng “Vua tôi đồng lòng, anh em hòa thuận, cả nước góp sức", “phụ tử chi
binh”. Nhà Lê coi trọng tinh thần đoàn kết dân tộc, “huynh đệ chi binh”. Nguyễn
Trãi cho rằng: “Chở thuyền cũng là dân, lật thuyền cũng là dân”, đồng thời chỉ
ra trong chiến tranh phải đoàn kết một lòng “Hòa nước sông chén rượu ngọt ngào”
để tập hợp “Bốn phương manh lệ”. Tất cả đều nhằm phát huy cao nhất sức mạnh nơi
dân, tạo thành sức mạnh tổng hợp đánh giặc, sức mạnh của toàn dân đánh giặc,
với lực lượng vũ trang làm nòng cốt.
Trong thời đại Hồ Chí
Minh, Đảng ta đã kế thừa và phát triển quan điểm toàn dân đánh giặc lên một tầm
cao mới, như Lời kêu gọi Toàn quốc kháng chiến của Hồ Chủ Tịch: “Bất kỳ đàn
ông, đàn bà, bất kỳ người già, người trẻ không chia tôn giáo, đảng phái, dân
tộc. Hễ là người Việt Nam thì phải đứng lên đánh thực dân Pháp để cứu Tổ quốc.
Ai có súng dùng súng. Ai có gươm dùng gươm, không có gươm thì dùng cuốc,
thuổng, gậy gộc. Ai cũng phải ra sức chống thực dân Pháp cứu nước ". Quan
điểm đó được thể hiện thành những phương thức hành xử văn hóa quân sự đặc sắc
với đường lối quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân, vũ trang toàn dân,
đánh giặc bằng sức mạnh của toàn dân tộc, sức mạnh quân sự là đặc trưng, lực
lượng vũ trang làm nòng cốt.
ĐÁNH BẰNG MƯU KẾ, THẮNG
BẰNG THẾ, THỜI
Trung tướng Trần Thái
Bình phân tích: Quan điểm tác chiến của nhiều quốc gia trên thế giới là hết sức
coi trọng sức mạnh của các phương tiện chiến tranh, đánh phá có tính hủy diệt
các mục tiêu, gây thương vong lớn cho binh sĩ và dân thường của đối phương, tàn
phá nặng nề địa bàn tác chiến. Thử nêu vài ví dụ, việc Quân đội Mỹ đem bom, đạn
rải thảm ở chiến trường miền Nam, rải chất độc hóa học làm trơ trụi hàng vạn
héc-ta rừng ở Tây Nguyên để lại hậu quả nặng nề; dùng máy bay B52 ném bom rải
thảm hòng hủy diệt Hà Nội. Hay sự tàn sát dã man từ các hoạt động quân sự của
quân đội Thành Cát Tư Hãn (Mông Cổ); sự đánh phá có tính chất hủy diệt cả con
người và các công trình văn hóa của quân đội Đức Quốc xã trong chiến tranh thế
giới lần thứ 2…. Liệu những hành động đó có thể được coi là hoạt quân sự có văn
hóa?
Ở Việt Nam, trong các
cuộc chiến tranh chống xâm lược, tổ tiên ta đã hết sức coi trọng dùng mưu kế
lừa dụ, điều động địch, nổi tiếng như “kế thanh dã” cùng với thế trận “làng
nước”, thế lợi của địa hình, thời tiết, thủy văn đẩy địch vào tình thế khốn
quẫn, bị sát thương, tiêu hao, sa lầy, suy yếu, tạo thời cơ có lợi để phản
công, tiến công giành thắng lợi quyết định. Như vậy, đánh địch bằng mưu kế,
thế, thời đã được hình thành và phát triển trong quá trình chống giặc ngoại xâm
của dân tộc, trở thành một trong những nét đặc sắc của nghệ thuật quân sự chiến
tranh nhân dân Việt Nam và là văn hóa quân sự Việt Nam.
Kế thừa và phát triển
truyền thống đánh giặc của dân tộc, trong quá trình chỉ đạo tiến hành chiến
tranh cách mạng, Đảng ta luôn coi trọng dùng mưu để nghi binh, lừa địch, dùng
kế để điều động địch theo ý định của ta, như Thượng tướng, GS Hoàng Minh Thảo
đã khái quát: Mưu cao nhất là mưu lừa địch, kế hay nhất là kế điều địch, thế
tốt nhất là thế chia cắt địch, thời đẹp nhất là lúc địch ít phòng bị. Đại tướng
Nguyễn Chí Thanh chỉ đạo: “Bám thắt lưng địch mà đánh” nhằm hạn chế chỗ mạnh,
khoét sâu chỗ yếu của địch để đánh địch. Đặc biệt đã phát triển khá hoàn chỉnh
thế trận chiến tranh nhân dân Việt Nam, đó là sự kết hợp chặt chẽ các thế trận
chính trị, kinh tế, quân sự, ngoại giao. Riêng thế trận quân sự đã phát triển
hết sức đa dạng, phong phú, thế đánh rộng khắp, thế cài xen kẽ, thế đánh hiểm
cùng với thế trận chiến dịch, chiến lược tiến công, tạo ra thế trận có lợi và
đánh địch trên thế trận có lợi ấy ở những thời cơ quyết định, liên tục đẩy địch
vào thế bị động, bị sát thương, tiêu hao, suy yếu, sa lầy và thất bại. Đó là sự
kết hợp chặt chẽ các yếu tố lực, thế, thời, mưu để đánh giặc trong văn hóa quân
sự Việt Nam.
Nghệ thuật kết hợp đánh
tiêu hao trên diện rộng với đánh tiêu diệt có trọng điểm. Trong các thiết chế
văn hóa của dân tộc Việt Nam, thiết chế văn hóa làng xã có vai trò là nền gốc
cho sự hình thành các mối quan hệ cơ bản của xã hội và tổ chức hoạt động quân
sự của dân tộc. Con người Việt Nam, dù ở đâu cũng gắn bó với làng xã, thôn, bản
nhất định với những bản sắc riêng. Ở đó mọi người đoàn kết, gắn bó với nhau,
cùng nhau xây dựng và đấu tranh bảo vệ quê hương, đất nước, viết nên truyền
thống kiên cường, bất khuất “giặc đến nhà đàn bà cũng đánh”, “ra ngõ gặp anh
hùng”. Đó chính là giá trị văn hóa của các hoạt động chiến đấu của các lực
lượng tại chỗ, tại địa phương.
Đánh du kích, đánh sâu,
đánh hiểm, đánh rộng khắp, đánh thường xuyên, liên tục bằng nhiều hình thức và
cách đánh thích hợp, tiêu diệt bộ phận, sát thương, tiêu hao rộng rãi làm cho
kẻ địch suy yếu, sa lầy tạo điều kiện thuận lợi cho đánh tiêu diệt lớn ở các
trọng điểm, thực hiện nghệ thuật quân sự "lấy nhỏ thắng lớn”, “lấy ít địch
nhiều”, “lấy đoản binh thắng trường trận”, đó là văn hóa quân sự ở các địa
phương. Đánh tiêu diệt, nhất là đánh tiêu diệt về chiến dịch, chiến lược là quy
luật giành thắng lợi trong chiến tranh, chỉ có đánh tiêu diệt về chiến dịch,
chiến lược mới tạo ra đột biến về chiến dịch, chiến lược dẫn đến kết thúc chiến
tranh. Với Việt Nam, luôn quán triệt quy luật đánh tiêu diệt, nhưng khẳng định
đánh tiêu diệt chứ không đánh hủy diệt, đánh tiêu diệt có trọng điểm, có lựa
chọn, đó cũng là văn hóa quân sự Việt Nam.
Trong lịch sử chiến tranh
và nghệ thuật quân sự của dân tộc, hầu hết các cuộc chiến tranh chống giặc
ngoại xâm, chúng ta đều coi trọng tiến hành các trận đánh, chiến dịch tiêu diệt
lớn quân xâm lược ở các trọng điểm để kết thúc chiến tranh. Chúng ta đánh tiêu
diệt bằng sức mạnh tổng hợp với thế trận và thời cơ có lợi, do vậy, có những
nơi không cần đánh thì không đánh, kẻ địch tự tan rã, nơi nào mà dùng biện pháp
khác giành được thắng lợi thì triệt để áp dụng nhằm hạn chế đổ máu. Coi trọng
đánh vào ý chí của quân xâm lược, giữ gìn tính mạng và tài sản của nhân dân,
hạn chế đến mức thấp nhất sự tàn phá các công trình kiến trúc, công trình văn
hóa, cơ sở hạ tầng. Kiên quyết tiêu diệt những kẻ cầm đầu, ngoan cố, nhưng khi
kẻ địch đã thất thế thì không đánh.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét