LUẬN ĐIỂM “BỎ QUA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN” CỦA C.MÁC VÀ PH.ĂNGGHEN

 

(Phần I: Sự cần thiết nghiên cứu luận điểm “bỏ qua chủ nghĩa tư bản” của C.Mác và Ph.Ăngghen)

 Đi lên chủ nghĩa xã hội (CNXH) bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa (TBCN) là một trong những luận điểm cơ bản, nổi bật của học thuyết Mác - biểu hiện tập trung quan niệm duy vật về lịch sử, cơ sở phương pháp luận của sự phân tích khoa học, hòn đá tảng của khoa học xã hội. Lịch sử cách mạng thế giới đã, đang và sẽ có nhiều biến đổi, nhưng tính cách mạng, khoa học của luận điểm này vẫn còn nguyên giá trị.

Năm 1917, lần đầu tiên trên thế giới cách mạng XHCN được tiến hành thắng lợi trước hết tại Nga, rồi sau đó hàng loạt các nước khác lần lượt giành được độc lập và cùng với nước Nga vững bước trên con đường xây dựng CNXH. Từ năm 1945 đến những năm 80 của thế kỷ XX, cách mạng XHCN hiện thực đã trở thành một hệ thống quốc tế lớn mạnh. Lúc này, Liên Xô đã trở thành một trong hai siêu cường thế giới, còn tại một số nước Đông Âu, Đông á, Mỹ la tinh, Châu Phi vốn có nền kinh tế - kỹ thuật phát triển không cao, công cuộc xây dựng CNXH cũng đạt được nhiều thắng lợi một phần nhờ sự ủng hộ quan trọng của Liên Xô và phe XHCN. Đây chính là điều kiện khách quan cần thiết mà Lênin đã chỉ ra, để các dân tộc lạc hậu có thể đi thẳng lên CNXH bỏ qua giai đoạn phát triển TBCN.

Sau những năm 1989 – 1991 đến nay, tuy lâm vào thoái trào, CNXH thế giới vẫn tiếp tục tồn tại. Nhưng trong hơn một thập niên qua, CNXH hiện thực với quy mô quốc gia dân tộc chỉ hiện diện ở một số ít nước đang đi theo con đường phát triển quá độ lên CNXH bỏ qua chế độ TBCN, mà Việt Nam là một điển hình. Các nước XHCN này tuy đã đạt được nhiều thành tựu to lớn sau khoảng hơn nửa thế kỷ xây dựng xã hội mới, nhưng nhìn chung vẫn còn kém về thực lực kinh tế – kỹ thuật, khoa học – công nghệ so với các nước TBCN. Thế và lực của các nước XHCN không còn giữ được thế cân bằng chiến lược như đã từng có trước đây đối với CNTB.

Trước tình hình ấy, đã xuất hiện một số quan điểm phủ nhận lý luận và thực tiễn về con đường quá độ bỏ qua chế độ TBCN. Họ cho rằng, CNTB chưa đi tới giới hạn phát triển cuối cùng, ngày nay nó đã chuyển sang hình thái mới “CNTB hậu công nghiệp”; luận điểm về sự bỏ qua chế độ TBCN của Mác và Ăngghen là một sai lầm, trái với quá trình lịch sử tự nhiên, không có khả năng hiện thực, do vậy, con đường “phát triển rút ngắn” tại một số nước trên thế giới hiện nay, trong đó có Việt Nam là thiếu cơ sở khoa học, không thể giành được thắng lợi.

Chúng ta vừa tổ chức thành công Đại hội Đảng lần thứ X. Cùng với việc tiếp tục quan điểm phát triển mạnh kinh tế thị trường định hướng XHCN; khuyến khích, tạo điều kiện phát triển kinh tế tư nhân không hạn chế về quy mô, trình độ; Đảng ta có chủ trương cho các đảng viên được phép làm kinh tế tư nhân. Trước tình hình ấy, đã có không ít quan điểm cho rằng, chúng ta đã xa rời luận điểm “bỏ qua chế độ TBCN” mà Mác và Ăngghen đề cập.

Hơn lúc nào hết, việc nghiên cứu, phân tích luận điểm “bỏ qua chế độ TBCN”, chỉ ra tính biện chứng khoa học của nó là việc làm hết sức cần thiết, nhằm đấu tranh chống lại các quan điểm sai trái, bảo vệ sự đúng đắn, cách mạng của chủ nghĩa Mác. Đồng thời là cơ sở để tiếp tục làm sáng tỏ con đường đi lên CNXH ở nước ta và thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam./.

NTC-H4