GIÁO DỤC Ý THỨC DÂN TỘC CHO THANH NIÊN QUÂN ĐỘI TRONG BẢO VỆ NỀN TẢNG TƯ TƯỞNG CỦA ĐẢNG HIỆN NAY

 

Thanh niên Việt Nam là những chủ nhân tương lai của đất nước, không ai hết mà chính họ sẽ là những người đóng vai trò chủ chốt trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Hồ Chí Minh trong “Thư gửi thanh niên và nhi đồng toàn quốc nhân dịp Tết Nguyên đán 1946” đã viết: "Một năm khởi đầu từ mùa xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội"[1]. Và Người căn dặn: "Thanh niên sẽ làm chủ nước nhà. Phải học tập mãi, tiến bộ mãi, mới thật là thanh niên"[2]. Thanh niên Quân đội nhân dân Việt Nam là một bộ phận ưu tú, mang đầy đủ đặc điểm, bản chất và truyền thống quý báu của thanh niên Việt Nam. Họ hội tụ đầy đủ bản chất, truyền thống vẻ vang của Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng, đang học tập, công tác và cống hiến trong một lĩnh vực đặc thù là hoạt động quân sự: “Trong quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, các thế hệ cán bộ, đoàn viên Thanh niên quân đội đã đoàn kết, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, không quản ngại hy sinh, gian khổ, chiến đấu anh dũng, góp phần cùng toàn Đảng, toàn quân và toàn dân viết nên những trang sử hào hùng của dân tộc”[3].

Ý thức dân tộc là một hình thái ý thức xã hội phản ánh điều kiện tự nhiên và đời sống xã hội trong lịch sử hình thành và phát triển dân tộc, biểu hiện tập trung ở lòng yêu nước và ý thức tự giác dân tộc của mỗi cá nhân, cộng đồng. Ý thức dân tộc có vai trò to lớn đối với hoàn thiện tính chủ thể của một cá nhân, của một nhân cách có trách nhiệm với quốc gia, dân tộc, đất nước, là nhân tố quan trọng tạo nên sức mạnh chính trị, tinh thần trong lịch sử tồn tại và phát triển của dân tộc: “Trong lịch sử hàng ngàn năm, đất nước ta đã bao lần phải đối mặt với những mưu đồ xâm lược của các thế lực ngoại bang. Ý thức dân tộc tạo nên một sức mạnh vô địch đánh bại mọi kẻ thù, trong đó có những kẻ thù to lớn và xảo quyệt nhất”[4]. Ý thức dân tộc Việt Nam được hình thành, phát triển gắn liền với lịch sử dựng nước và giữ nước, là cội nguồn sức mạnh của dân tộc Việt Nam trong suốt chiều dài lịch sử. Đảng ta xác định: “Đối với thế hệ trẻ, thường xuyên giáo dục chính trị, truyền thống, lý tưởng, đạo đức và lối sống; tạo điều kiện học tập, lao động, giải trí, phát triển thể lực, trí tuệ”[5]; “Tăng cường giáo dục lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc, truyền thống và lịch sử dân tộc, ý thức trách nhiệm xã hội cho các tầng lớp nhân dân, nhất là thanh niên”[6].

Trong công cuộc đổi mới đất nước hiện nay, thanh niên Việt Nam, trong đó có thanh niên quân đội luôn có ý thức dân tộc đúng đắn, thể hiện tinh thần yêu nước sâu sắc, nêu cao tinh thần đoàn kết dân tộc, sẵn sàng xả thân trong mọi tình huống vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, có những hành động thiết thực góp phần quan trọng vào việc giữ gìn môi trường hòa bình, hợp tác và phát triển của đất nước, giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Tuy nhiên, hiện nay một bộ phận thanh niên Việt Nam, trong đó có thanh niên quân đội, ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng chưa đầy đủ và đúng đắn. Đó là những biểu hiện hời hợt và mơ hồ về nhận thức, thờ ơ về thái độ, thiếu ý chí quyết tâm và niềm tin, không có những hành động tích cực trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Hiện trạng đó, nếu không khắc phục kịp thời và có hiệu quả thì chẳng những ảnh hưởng đến kết quả thực hiện nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay, mà còn gây phương hại đến bản chất “Bộ đội Cụ Hồ” và ảnh hưởng đến kết quả hoàn thành trọng trách bảo vệ Tổ quốc mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho. Chính vì vậy, giáo dục ý thức dân tộc cho thanh niên quân đội trong đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiên nay là rất cần thiết.

Giáo dục là hoạt động đặc trưng của xã hội loài người, đó là quá trình truyền thụ những giá trị xã hội để cho người học có thể trưởng thành và phát triển trong xã hội. Giáo dục ý thức dân tộc cho thanh niên quân đội thực chất là hoạt động tuyên truyền, phổ biến ý thức dân tộc cho thanh niên quân đội nhằm hình thành nên tri thức, tình cảm, ý chí của thanh niên quân đội đối với dân tộc mình. Mục đích của giáo dục ý thức dân tộc nhằm hình thành ở thanh niên quân đội bản lĩnh chính trị vững vàng, củng cố lòng tự hào, tự tôn về dân tộc và quyết tâm phấn đấu vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ trong giai đoạn cách mạng hiện nay. Tuy nhiên, để công tác giáo dục ý thức dân tộc cho thanh niên quân đội có hiệu quả, chúng ta cần nhận thức được tầm quan trọng và nội dung của việc giáo dục ý thức dân tộc cho thanh niên quân đội. Công tác giáo dục phải được tiến hành thường xuyên, liên tục, đa dạng các nội dung, hình thức giáo dục, tập trung vào giáo dục các nội dung sau: Thứ nhất, giáo dục lòng tự hào, tự tôn dân tộc sâu sắc; Thứ hai, giáo dục các truyền thống tốt đẹp của dân tộc mà nội dung cốt lõi là chủ nghĩa yêu nước chân chính; Thứ ba, giáo dục khát vọng, ý chí thực hiện mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội; Thứ tư, giáo dục tinh thần sống có trách nhiệm, sẵn sàng cống hiến sức trẻ cho cộng đồng và dân tộc; Thứ năm, giáo dục ý thức kiên quyết, kiên trì đấu tranh với mọi hành động xâm phạm lợi ích của quốc gia, dân tộc, bảo vệ vẵng chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch.

Để nâng cao ý thức dân tộc cho thanh niên quân đội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay trong quá trình giáo dục cần thực hiện đồng bộ các nhóm giải pháp sau:  

1. Nhóm giải pháp nâng cao nhận thức của các chủ thể về giáo dục ý thức dân tộc cho thanh niên quân đội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

Chủ thể lãnh đạo, quản lý, giáo dục và rèn luyện thanh niên quân đội bao gồm các tổ chức Đảng, các cấp chỉ huy, các cơ quan chức năng và các tổ chức chính trị - xã hội trong quân đội, trực tiếp là ở các đơn vị cơ sở. Họ là lực lượng có vai trò định hướng, chỉ đạo, tổ chức các hoạt động giáo dục ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay cho thanh niên quân đội và quyết định đến chất lượng, hiệu quả của quá trình này, cụ thể là:

 Một là, nâng cao nhận thức của các chủ thể về vị trí, vai trò và sự cần thiết phải giáo dục nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho thanh niên quân đội hiện nay. Đảng ta xác định: “Tăng cường tuyên truyền, giáo dục tinh thần yêu nước, ý thức dân tộc, trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ chủ quyền, lợi ích quốc gia và kiến thức quốc phòng, an ninh làm cho mọi người rõ những thách thức lớn tác động trực tiếp đến nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới, như chiến tranh bằng vũ khí công nghệ cao, tranh chấp chủ quyền biển đảo,...”[7]. Hơn nữa, toàn bộ hoạt động bồi dưỡng, giáo dục ý thức dân tộc cho thanh niên quân đội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay đều có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng giáo dục chính trị - tư tưởng trong quân đội, đến việc xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị. Do đó, các chủ thể cần nhận thức sâu sắc hơn về vị trí, vai trò của thanh niên quân đội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và giáo dục nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho thanh niên quân đội hiện nay. Cần nhận thức rằng, đây là trách nhiệm, là nhiệm vụ cấp thiết của Đảng, Nhà nước, quân đội mà trực tiếp là của cấp ủy, chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy các cấp và tổ chức đoàn ở đơn vị cơ sở trong quân đội.

Hai là, các chủ thể nhận thức và đánh giá đúng những cống hiến của thanh niên quân đội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch. Sự nghiệp bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong những năm tới còn nhiều khó khăn, phức tạp; trong khi đó, thanh niên quân đội là lực lượng nòng cốt, trực tiếp cầm súng bảo vệ chủ quyền quốc gia nói riêng, đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong tình hình mới nói chung. Nhận thức, đánh giá đúng những cống hiến của thanh niên quân đội, từ đó mới thấy được vai trò, vị thế quan trọng của họ; mới trọng dụng, tôn vinh, đãi ngộ xứng đáng với những cống hiến của họ. Từ đó, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và hướng dẫn thanh niên quân đội nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho chính họ.

Ba là, nâng cao nhận thức của chính thanh niên quân đội về vai trò, trách nhiệm và nghĩa vụ đối với chức trách, nhiệm vụ được giao. Cần làm cho thanh niên nhận thức sâu sắc vinh dự và bổn phận; nghĩa vụ và trách nhiệm của mình đối với Tổ quốc, dân tộc và quân đội; nhận rõ vai trò, vị trí của mình đối với nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch…  Từ đó, không ngừng phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, trình độ kiến thức, năng lực chuyên môn, sức khỏe, nhất là các yếu tố cấu thành ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho thanh niên quân đội đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng hiện nay. Trên cơ sở đó tạo sự chuyển biến trong nhận thức của thanh niên quân đội về chức trách, nhiệm vụ được giao, tích cực phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện và cống hiến.

Bốn là, đề cao trách nhiệm của các chủ thể trong quá trình tổ chức thực hiện việc giáo dục nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho thanh niên quân đội hiện nay. Đây là vấn đề quan trọng không thể thiếu, nếu các chủ thể không đề cao trách nhiệm của mình sẽ dẫn đến sự “đùn đẩy” trách nhiệm, thậm chí “buông lỏng”, “phó mặc” việc giáo dục ý thức dân tộc cho thanh niên quân đội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho một chủ thể nào đó; làm cho quá trình giáo dục này không đạt hiệu quả. Do đó, sự cần thiết là phải đề cao trách nhiệm của các chủ thể đối với việc giáo dục nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho thanh niên quân đội hiện nay trên cơ sở phân cấp quản lý, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của từng chủ thể, cụ thể:

Đối với tổ chức đảng: Các tổ chức đảng phải luôn quán triệt tư tưởng: xây dựng tổ chức đoàn ở đơn vị vững mạnh sẽ góp phần xây dựng tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện. Muốn vậy, lãnh đạo chỉ huy các đơn vị phải coi “xây dựng Đoàn vững mạnh là nội dung quan trọng trong công tác xây dựng Đảng, là xây dựng Đảng trước một bước”[8]. Cấp ủy, người chỉ huy các cấp phải nắm chắc tình hình mọi mặt của tổ chức đoàn trong từng thời gian để đề ra được chủ trương, biện pháp lãnh đạo công tác đoàn sát đúng với yêu cầu thực tiễn của đơn vị; thường xuyên quan tâm bồi dưỡng nâng cao chất lượng ban chấp hành đoàn; cử đảng viên, cán bộ có năng lực, nhiệt tình với công tác đoàn tham gia ban chấp hành đoàn các cấp; theo dõi giúp đỡ tổ chức đoàn hoạt động đúng chương trình đề ra; động viên cán bộ, đảng viên tích cực tham gia các hoạt động do đoàn tổ chức; định kỳ chỉ đạo, hướng dẫn ban chấp hành đoàn tổ chức cho đoàn viên, thanh niên đóng góp ý kiến cho tổ chức đảng và đảng viên ở đơn vị. Cấp ủy đảng các cấp cần xác định rõ nội dung lãnh đạo thường xuyên hoặc chuyên đề về công tác giáo dục chính trị - tư tưởng ở đơn vị đảm bảo có trọng tâm, trọng điểm. Gắn chặt chẽ công tác lãnh đạo chính trị - tư tưởng với công tác giáo dục, bồi dưỡng nâng cao đạo đức cách mạng, ý thức dân tộc của thanh niên vào nhiệm vụ xây dựng các tổ chức trong đơn vị vững mạnh, qua đó góp phần hoàn thiện nhân cách cho thanh niên quân đội.

Đối với cơ quan chính trị: Tiếp tục làm tốt công tác tham mưu cho cấp ủy và cán bộ chủ trì trong lãnh đạo, chỉ đạo hoạt động giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên ở cơ sở; trong đó có nhiệm vụ giáo dục nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho thanh niên quân đội ở đơn vị mình. Tích cực, chủ động xây dựng và triển khai kế hoạch giáo dục nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho thanh niên quân đội sát, đúng, phù hợp; đồng thời, theo dõi toàn bộ tiến trình, chất lượng, hiệu quả kế hoạch giáo dục, tổng hợp, rút kinh nghiệm phục vụ cho việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác này được diễn ra thường xuyên, liên tục trong đơn vị.

Đối với người chính ủy, chính trị viên, người chỉ huy: Tiếp tục tăng cường xây dựng đội ngũ chính ủy, chính trị viên theo tinh thần Nghị quyết số 51-NQ/TW của Bộ Chính trị “Về việc tiếp tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng, thực hiện chế độ một người chỉ huy gắn thực hiện chế độ Chính ủy, Chính trị viên trong Quân đội nhân dân Việt Nam”. Người chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các cấp phải luôn tích cực, chủ động triển khai có hiệu quả các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của cấp trên và cấp mình có liên quan đến giáo dục nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho từng đối tượng thanh niên ở đơn vị. Đồng thời, đội ngũ chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy phải chủ động, tự giác rèn luyện, nêu gương về phẩm chất đạo đức, lối sống, nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng để hoàn thiện nhân cách của mình để thanh niên trong đơn vị học tập.

Đối với Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh: Cần tham mưu đúng, trúng và kịp thời cho cán bộ chủ trì các cơ quan, đơn vị những giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động công tác Đoàn và phong trào thanh niên trong giáo dục ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho thanh niên ở cơ quan, đơn vị. Theo đó, trong mọi chương trình hành động của đoàn, nhất là trong công tác giáo dục, rèn luyện đoàn viên, thanh niên phải làm cho thanh niên quân đội có sự chuyển biến sâu sắc, lĩnh hội và chuyển hoá các yếu tố cấu thành ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng thành phẩm chất, năng lực bản thân họ.

2. Nhóm giải pháp về nội dung, hình thức, cách thức giáo dục nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho thanh niên quân đội hiện nay

Một là, tăng cường giáo dục chính trị, đạo đức, pháp luật và lịch sử dân tộc nhằm nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng cho thanh niên quân đội hiện nay. Với tính cách là đối tượng giáo dục ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, thanh niên quân đội tiếp thu các giá trị, dân tộc chủ yếu qua hưởng thụ các giá trị vật chất và tinh thần được hình thành trong môi trường xã hội - quân đội mà trực tiếp là thông qua hoạt động bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, và kết quả là, các giá trị đó được “nội tâm hoá” thành một bộ phận trong nhân cách của họ. Giáo dục giữ vai trò quan trọng, nó là cái cầu chuyển tiếp mà qua đó ý thức dân tộc từ chỗ là những giá trị chung trở thành của cải tinh thần của mỗi người, và mỗi người nhờ tiếp thu những giá trị dân tộc chung mà được nâng lên ngang trình độ những chuẩn mực xã hội.

Xác định chương trình, nội dung, lựa chọn hình thức phương pháp giáo dục, bồi dưỡng kiến thức chính trị, đạo đức, giáo dục pháp luật và lịch sử dân tộc cho thanh niên quân đội. Tùy tình hình cụ thể mà có thể đào tạo bồi dưỡng theo hình thức tập trung, chính quy trong các trường lớp hoặc tự tìm học tập, tìm hiểu, tiếp nhận kiến thức đó từ các phương tiện thông tin đại chúng... Dù được đào tạo, bồi dưỡng trong hình thức nào thì kết quả đạt được đều phụ thuộc rất chặt chẽ vào việc xây dựng chương trình, nội dung đào tạo, bồi dưỡng. Do đó, cần phải căn cứ vào yêu cầu chung và yêu cầu cụ thể của từng lớp đối tượng mà xây dựng chương trình, nội dung, lựa chọn hình thức, phương pháp giáo dục, tuyên truyền, bồi dưỡng kiến thức chính trị, đạo đức, pháp luật và lịch sử dân tộc cho phù hợp với đặc điểm tâm lý, sinh lý của thanh niên, nhất là phù hợp với tính chất lao động đặc biệt đặc thù của họ.

Tăng cường các yếu tố đảm bảo cho hoạt động giáo dục chính trị, đạo đức, giáo dục pháp luật và lịch sử dân tộc nhằm nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng cho thanh niên quân đội. Đảng, Nhà nước và Quân đội cần huy động mọi khả năng có thể tạo lập cho được bầu không khí lành mạnh trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, luôn có sự hướng tâm vào xây dựng và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, cần chủ động xây dựng môi trường giáo dục tích cực, lành mạnh. Phát huy vai trò của văn hóa, nghệ thuật trong việc giáo dục chính trị, đạo đức, pháp luật và lịch sử dân tộc nhằm bồi dưỡng tình cảm yêu quê hương, yêu đất nước cho thanh niên quân đội.

Hai là, tổ chức các hoạt động thực tiễn quân sự và phong trào xã hội để giáo dục nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho thanh niên quân đội. Ý thức dân tộc của thanh niên quân đội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng bao giờ cũng được nảy sinh, phát triển trên cơ sở thực tiễn cuộc sống hiện thực của xã hội và quân đội, nhất là thực tiễn bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng của họ. Vì lẽ đó, đẩy mạnh sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, trong đó có nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng sẽ là “mảnh đất” hiện thực để nảy sinh, phát triển các yếu tố cấu thành ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng cho thanh niên quân đội. Về vấn đề này, trong tác phẩm “Nhiệm vụ của Đoàn Thanh niên”, V.I. Lênin khẳng định: “không có công tác, không có đấu tranh thì kiến thức sách vở về chủ nghĩa cộng sản rút ra từ các sách và các tác phẩm về chủ nghĩa cộng sản sẽ không có một giá trị nào cả, vì rằng kiến thức đó cũng chỉ là tiếp tục tách rời giữa lý luận và thực tiễn…”[9]. Vì vậy, phải “Tổ chức các phong trào hành động cách mạng để thanh niên học tập, rèn luyện, cống hiến và trưởng thành”[10]. 

Các chủ thể cần nhận thức đúng về vai trò “cơ sở, động lực và thước đo” của việc tổ chức các hoạt động thực tiễn đối với quá trình giáo dục nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho thanh niên quân đội hiện nay. Đối với các chủ thể quá trình nâng cao này, cần nhận thức một cách sâu sắc rằng, toàn bộ hoạt động giáo dục, bồi dưỡng và nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho thanh niên quân đội hiện nay luôn gắn bó mật thiết với thực tiễn bảo vệ Tổ quốc, nhất là thực tiễn huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu; nhiệm vụ bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng trong điều kiện mới. Hoạt động nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho thanh niên quân đội hiện nay cần xuất phát từ thực tiễn đó, từ đó và xu hướng vận động của nó trong tương lai mà xác định mục tiêu, yêu cầu, nội dung, hình thức và phương pháp giáo dục cho phù hợp. Đối với thanh niên quân đội cần tích cực, chủ động, hăng hái và nhiệt tình tham gia vào các hoạt động thực tiễn quân sự cũng như các phong trào cách mạng của tuổi trẻ, của đất nước, coi đó là cơ hội, trách nhiệm lớn lao của tuổi trẻ quân đội đối với Tổ quốc và cũng là trách nhiệm đối với sự trưởng thành của chính bản thân mình. Muốn vậy, họ phải nhận rõ nghĩa vụ và quyền lợi, vinh dự và trách nhiệm của mình trước trước nhân dân, trước Đảng và quân đội.

Bảo đảm tính khoa học và thiết thực trong tổ chức các hoạt động thực tiễn cho thanh niên quân đội. Hoạt động thực tiễn của thanh niên quân đội phải được tổ chức một cách khoa học và chặt chẽ, thực sự là môi trường đào luyện nên những con người “Trung với nước, hiếu với dân, chiến đấu hy sinh vì tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội”, có giác ngộ cao về ý thức dân tộc, có năng lực hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Chú trọng công tác tổng kết thực tiễn, đúc rút kinh nghiệm. Kinh nghiệm thực tiễn không những có giá trị trong việc xác định nội dung hoạt động, mà còn giúp tìm ra các hình thức, phương pháp tổ chức thực hiện nội dung đó. Quá trình tổng kết thực tiễn, đúc rút kinh nghiệm đòi hỏi những bài học được đúc rút phải vượt qua trình độ nhận thức cảm tính, vươn tới trình độ lý luận ngày càng khái quát hơn, sâu sắc hơn và có ý nghĩa chỉ đạo thực tiễn lớn hơn.

Đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước và các phong trào hành động cách mạng của thanh niên quân đội. Tạo sự chuyển biến cơ bản, vững chắc trong nhận thức của thanh niên quân đội về vai trò to lớn, ý nghĩa thiết thực của việc đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước và các phong trào hành động cách mạng. Thường xuyên coi trọng nâng cao hiểu biết, tạo ra sự chuyển biến cơ bản, vững chắc trong nhận thức của thanh niên quân đội về vai trò to lớn, ý nghĩa thiết thực của hoạt động này. Luôn đổi mới và sáng tạo trong tổ chức phong trào thi đua yêu nước và các phong trào hành động cách mạng của thanh niên quân đội. Kết hợp chặt chẽ giữa phong trào thi đua yêu nước của thanh niên quân đội với các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ đất nước theo đúng tinh thần Văn kiện Đại hội Đoàn toàn quân lần thứ VIII đã xác định “Kết hợp chặt chẽ thực hiện phong trào với các cuộc vận động cách mạng trong thanh niên và phong trào Thi đua Quyết thắng của đơn vị, xung kích sáng tạo thực hiện tốt việc xây dựng nếp sống chính quy, rèn luyện kỷ luật, xây dựng đơn vị vững mạnh về mọi mặt”[11].

3. Nhóm giải pháp phòng, chống các quan điểm sai trái về ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đối với thanh niên quân đội

Một là, nâng cao nhận thức trong đấu tranh phòng, chống các quan điểm, hành vi sai trái về ý thức dân tộc, về nền tảng tư tưởng của Đảng đối với thanh niên quân đội hiện nay. Thanh niên quân đội cần nhận thức đúng đối tượng đấu tranh phòng, chống các quan điểm, hành vi sai trái về ý thức dân tộc, về nền tảng tư tưởng của Đảng. Về các thế lực thù địch: “...bất kỳ thế lực nào có âm mưu và hành động chống phá mục tiêu của nước ta trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc đều là đối tượng của chúng ta”. “Thế lực thù địch” ngày nay không chỉ bó hẹp trong một hệ loại đối tượng cụ thể nào mà dựa trên một quan điểm nhất quán: Những tổ chức, cá nhân nào có hoạt động chống lại Nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam, xâm phạm đến lợi ích của tổ chức, của nhân dân, xâm phạm đến các lợi ích Nhà nước; tất cả các tổ chức, cá nhân nào có hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia của Việt Nam, xâm phạm đến độc lập, tự chủ, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ và lợi ích quốc gia - dân tộc, các quyền của công dân đó được xem là thế lực thù địch của Việt Nam. Như vậy, việc xác định các vấn đề đâu là thế lực thù địch được xác định rất rõ ràng, cụ thể. Về lực lượng, quan điểm của bọn cơ hội chính trị: Những người cơ hội chính trị không có quan điểm chính trị rõ ràng, luôn ngả nghiêng, dao động, không kiên định nguyên tắc cơ bản trong đường lối của Đảng. Về bộ phận tiêu cực trong xã hội: Đó là các hiện tượng xấu, cái ác trong xã hội, trái với đạo đức, thuần phong mỹ tục (văn hóa) và trái pháp luật; họ là những con người, những tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp cụ thể, vì chủ nghĩa cá nhân, vì lợi ích cục bộ, bản vị… lại chịu sự tác động tiêu cực mặt trái của kinh tế thị trường, của hội nhập quốc tế và các thế lực thù địch lợi dụng… làm cho họ không ngừng làm mất an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội, tiềm ẩn và tạo ra các nhân tố gây mất ổn định, dẫn đến hoạt động bạo loạn, lật đổ.

Thanh niên quân đội cần nhận thức đúng nội dung đấu tranh phòng, chống các quan điểm, hành vi sai trái về ý thức dân tộc, về nền tảng tư tưởng của Đảng. Về quan điểm sai trái: Bao gồm toàn bộ hệ thống quan điểm, tư tưởng, nhận thức sai trái như: hoặc là tuyệt đối hóa ý thức dân tộc dẫn đến đề cao chủ nghĩa dân tộc (chủ nghĩa dân tộc cực đoan, chủ nghĩa sô-vanh nước lớn, chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi), hoặc là tâm lý tự ti dân tộc, mặc cảm dân tộc... trong quan hệ quốc tế, trong giải quyết vấn đề dân tộc trong cách mạng XHCN nói chung, trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng nói riêng. Về hành vi sai trái: Đó là những hành vi lợi dụng vấn đề nhân quyền, dân tộc, tôn giáo, các vấn đề tiêu cực trong xã hội… để phản đối, công kích đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước ta; đó là các hành động lợi dụng sự kém hiểu biết hoặc cố tình không biết của một bộ phận dân cư nhất là thanh niên để kích động biểu tình trái pháp luật, gây mất an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Đó là các hành vi tìm cách đánh đồng, lẫn lộn quyền lợi trước mắt của một bộ phận nhỏ người dân với quyền lợi tối thượng của cả dân tộc, lợi dụng chiêu bài “ý dân là ý trời” để đòi hỏi lợi ích cho bộ phận nhỏ đó mà bất chấp việc gây mất ổn định xã hội, đòi hỏi xã hội phát triển nhưng không chịu hy sinh dù chỉ mảy may. Nguy hiểm hơn là những hành động vô tình hoặc cố ý khi quy nạp những biểu hiện tiêu cực trong xã hội để từ đó thổi phồng, bôi đen thực trạng xã hội, cho rằng cả chế độ đều đã bị tha hoá để kêu gào đòi thay đổi thể chế chính trị, yêu cầu phải thực hiện “đa nguyên chính trị”, “đa đảng đối lập” hòng làm suy yếu và xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng ta, tiến tới lật đổ chế độ XHCN ở Việt Nam…

Hai là, vận dụng linh hoạt các hình thức đấu tranh phòng, chống các quan điểm, hành vi sai trái về ý thức dân tộc, về nền tảng tư tưởng của Đảng. Thanh niên quân đội cần vận dụng linh hoạt các hình thức đấu tranh phòng, chống các quan điểm, hành vi sai trái về ý thức dân tộc, về bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Vận dụng các hình thức đấu tranh phòng, chống các quan điểm, hành vi sai trái trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng song cần phải chủ động, linh hoạt, tránh thụ động khi có sự việc phức tạp xảy ra mới tổ chức tuyên truyền, đấu tranh. Trước hết, trên cơ sở luận chứng khoa học cả về tư tưởng - lý luận, lẫn thực tiễn để phê phán, đấu tranh trực diện nhằm vạch trần quan điểm, hành vi sai trái trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng của các thế lực thù địch. Thường xuyên kết hợp đấu tranh tuyên truyền, phê phán các luận điểm các quan điểm, hành vi sai trái một cách thường xuyên với tuyên truyền theo đợt (cao điểm), nhất là vào thời điểm tổ chức các sự kiện lớn của đất nước, quân đội và đơn vị.

Ba là, sử dụng tổng hợp các biện pháp đấu tranh phòng, chống các quan điểm, hành vi sai trái trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Chủ động, kịp thời nhận diện, phát hiện đúng quan điểm, hành vi sai trái của kẻ thù trên mặt trận tư tưởng - lý luận. Tổ chức nghiên cứu, nhận diện các quan điểm sai trái, thù địch trên các lĩnh vực, nhất là nhận diện các quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực bảo vệ Tổ quốc và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Tổ chức lực lượng nghiên cứu phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, chủ động tiến công về tư tưởng - lý luận, đánh bại từng quan điểm, luận điểm của địch về nền tảng tư tưởng của Đảng. Thành lập các bộ phận chuyên trách và không chuyên trách nghiên cứu sâu các luận điểm chống phá của các thế lực thù địch để có phương hướng đấu tranh, phản bác phù hợp.

Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất của cấp ủy đảng trong đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch, bảo đảm các hoạt động đấu tranh tư tưởng - lý luận theo đúng định hướng của Đảng, chặt  chẽ về nguyên tắc, vững vàng về quan điểm chính trị, sâu sắc về khoa học, sắc bén trong phương pháp, có hiệu quả. Thành lập các ban chỉ đạo đấu tranh tư tưởng - lý luận chống các quan điểm sai trái, thù địch để chỉ đạo các hoạt động đấu tranh tư tưởng - lý luận ở mỗi đơn vị, trong quân đội và cả nước.

Tổ chức lực lượng đấu tranh phòng, chống các quan điểm, hành vi sai trái trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng một cách hiệu quả. Huy động lực lượng trong các cơ quan, đơn vị khoa học, tư tưởng, thông tin, báo chí, trong các tổ chức đảng và chính quyền, các tổ chức quần chúng tạo lực lượng hùng hậu, đồng loạt tiến công chống các quan điểm, hành vi sai trái. Phát huy vai trò của các viện nghiên cứu, học viện, nhà trường, các cơ quan lý luận của Đảng, các nhà khoa học trong đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch, nòng cốt là các cơ quan, đơn vị nghiên cứu khoa học xã hội nhân văn. Phát huy vai trò của các cơ quan làm công tác tư tưởng trong việc tham mưu cho các cấp ủy đảng, người chính ủy, chính trị viên và người chỉ huy các đơn vị xây dựng kế hoạch đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch. Nghiên cứu tổ chức lực lượng đấu tranh thường xuyên, nòng cốt với lực lượng quần chúng rộng khắp ở các cơ quan, đơn vị, địa phương.

Nâng cao chất lượng đấu tranh phản bác, tiến công tư tưởng - lý luận, chống các quan điểm, hành vi sai trái trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng đối với thanh niên quân đội. Tổ chức bồi dưỡng quan điểm, nguyên tắc, phương pháp cho các lực lượng tham gia đấu tranh theo hướng tăng hàm lượng khoa học, tăng độ sâu lý luận, cập nhật thông tin, luận cứ, luận chứng, bút pháp luận chiến vừa sắc bén, vừa có lý có tình, có sức thuyết phục cao khiến cho đối phương không chỉ thất bại về lý luận mà còn “tâm phục, khẩu phục”. Kịp thời tổ chức sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm đấu tranh nhằm tìm ra những ưu điểm, hạn chế, nguyên nhân và biện pháp khắc phục. Nâng cao chất lượng truyền tải, phố biến của các phương tiện đài, báo, tạp chí trong xã hội hóa các sản phẩm đấu tranh tư tưởng - lý luận, chống các quan điểm sai trải, thù địch. Nghiên cứu đổi mới hình thức, phương pháp đấu tranh theo hướng không ngừng nâng cao chất lượng, hiệu quả. Phát huy tốt vai trò các phương tiện thông tin đại chúng và chuyên ngành như đài phát thanh, truyền hình, báo, tạp chí, internet, phim, ảnh, âm nhạc.

Tổ chức nhiều hình thức đấu tranh phong phú, đa dạng, kết hợp đấu tranh trực diện, trọng điểm, có địa chỉ với đấu tranh chung, toàn diện; kết hợp phê phán, phản bác lý luận với tranh luận, bút chiến, tọa đàm, sinh hoạt khoa học. Nghiên cứu một cách cơ bản và kiên quyết bảo vệ lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng ta đồng thời phát triển lý luận, tư tưởng đó phù hợp với thực, tiễn mới, không để cho kẻ thù có cớ lợi dụng xuyên tạc, chống phá. Củng cố vững chắc và phát huy sức mạnh của trận địa tư tưởng xã hội chủ nghĩa trong đấu tranh chống lại các quan điểm, hành vi sai trái trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Tập trung mọi nỗ lực nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư tưởng; chất lượng giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Giáo dục ý thức dân tộc trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng cho thanh niên quân đội là tổng hòa những biện pháp nhằm nâng cao nhận thức, hình thành tình cảm, thái độ, ý chí quyết tâm và niềm tin, thể hiện bằng hành động cách mạng của thanh niên quân đội trên lập trường của chủ nghĩa yêu nước chân chính, theo đúng đường lối, quan điểm của Đảng, pháp luật Nhà nước; bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, góp phần bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN trong mọi hoàn cảnh, tình huống./.

               NHB - H3

---

[1] Hồ Chí Minh (1946), Gửi thanh niên và nhi đồng toàn quốc nhân dịp Tết sắp đến, Hồ Chí Minh toàn tập, Tập 4, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.194.

[2] Hồ Chí Minh (1955), Nhiệm vụ thanh niên ta, Hồ Chí Minh toàn tập, Tập 10, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, 2011, tr.216.

[3] Đinh Quốc Hùng (2017), Thanh niên quân đội 65 năm tiến bước dưới cờ Đảng, Tạp chí Quốc phòng toàn dân, số 2/2017, tr.54.

[4] Trần Văn Giàu (1980), Giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc Việt Nam, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội 2011, tr.5.

[5] Đảng Cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tr.118-120.

[6] Đảng Cộng sản Việt Nam (2021), Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Tập 1, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tr.143.

 

[7] Đảng Cộng sản Việt Nam (2011), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tr.234.

[8] Đảng Công sản Việt Nam (2008), Nghị quyết số 25-NQ/TW ngày 25/7/2008 của Ban Chấp hành Trung ương khóa X về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội, tr.42.

[9] V.I.Lênin (1920), Nhiệm vụ của Đoàn Thanh niên, V.I.Lênin toàn tập, Tập 41, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, Hà Nội 2005, tr.358-359.

[10] Tổng cục Chính trị (2013), Văn kiện Đại hội Đoàn toàn quân lần thứ VIII, Nxb. Thanh Niên, Hà Nội, tr.59.

[11] Tổng cục Chính trị (2013), Văn kiện Đại hội Đoàn toàn quân lần thứ VIII, Nxb. Thanh Niên, Hà Nội, tr.59.