NÂNG CAO CẢNH GIÁC ĐẤU TRANH VỚI CÁC THẾ LỰC THÙ ĐỊCH TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG

 

Việt Nam là nước thứ 13 trong tốp 20 quốc gia có dân số sử dụng mạng xã hội và internet cao nhất trên thế giới. Nhận diện và đấu tranh có hiệu quả với các hoạt động chống phá của các thế lực thù địch và các hành vi vi phạm pháp luật trên internet, mạng xã hội là cuộc chiến đầy khó khăn, thách thức đối với cả hệ thống chính trị. Không gian xã hội trên Internet (không gian mạng) mang lại nhiều giá trị tích cực cho sự phát triển của xã hội và cá nhân. Trong đó cuộc cách mạng 4.0 thông qua các công nghệ cao như internet vạn vật, robot có trí tuệ nhân tạo… dần thay thế sức lao động thủ công của con người. Khoa học công nghệ đang tạo ra sự khác biệt giữa các quốc gia, trong đó phải kể đến những thành tựu của công nghệ thông tin và truyền thông. Tuy nhiên, cùng với những lợi ích to lớn, các đe dọa từ không gian mạng đã trở thành mối quan tâm hàng đầu của nhiều quốc gia.Với khả năng kết nối không giới hạn, không phân biệt vị trí địa lý, không phân biệt chủng tộc, màu da, mạng xã hội và internet đã vươn tầm ảnh hưởng mạnh mẽ trên toàn thế giới. Chỉ tính riêng mạng xã hội Facebook ở Việt Nam đã có khoảng 65 triệu người dùng. Hầu hết các thiết bị điện tử như ti vi, máy tính, Lap top, Smart phone… đều được kết nối đường truyền internet tốc độ cao. Điều này đã góp phần đưa Việt Nam trở thành một trong số những quốc gia có số người sử dụng mạng xã hội và internet cao nhất trên thế giới. 

Bên cạnh những tiện ích tuyệt vời mà mạng xã hội và internet mang lại chúng ta cũng phải đối mặt với những thách thức không hề nhỏ. Theo Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Công an: Việt Nam là quốc gia bị tấn công mạng nhiều nhất trong khu vực. Từ năm 2016 đến nay đã có hàng chục nghìn cuộc tấn công mạng nhằm vào hệ thống thông tin nước ta. Núp bóng dưới vỏ bọc dân chủ, nhân quyền, các thế lực thù địch điên cuồng hoạt động phá hoại dưới nhiều danh nghĩa, thủ đoạn khác nhau như lôi kéo một số đối tượng được đào tạo ở nước ngoài nhưng bất mãn, để sử dụng như những con rối trong “ván bài” chính trị, chỉ đạo móc nối xây dựng cơ sở nội địa, cài cắm nội gián, phá hoại nội bộ; kích động, gây rối, xuyên tạc tình hình hay lợi dụng triệt để internet, mạng xã hội, blog cá nhân để thực hiện tham vọng ảo tưởng “lật đổ thể chế chính trị” tại Việt Nam.

Tin tức tràn ngập mạng xã hội và đôi khi làm nhiễu loạn các nguồn tin chính thống đăng tải trên báo, đài truyền hình của Trung ương và địa phương. Nhiều người từ bỏ thói quen đọc báo, xem truyền hình, chuyển sang đọc tin trên thiết bị điện tử thông minh vì sự tiện ích của công nghệ. Có một số người dân nhẹ dạ cả tin, thiếu hiểu biết, thiếu thận trọng, chưa kiểm chứng, xác minh thông tin đã chia sẻ, cũng có người có biểu hiện vì động cơ cá nhân mà cổ súy, tiếp tay cho những kẻ chống phá Đảng, Nhà nước.

Luật An ninh mạng chính thức có hiệu lực từ ngày 1-1-2019 nhằm xây dựng một hệ thống pháp luật chặt chẽ, xóa sổ những lỗ hổng an ninh trong những năm vừa qua. Đây được đánh giá như một tấm “khiên” pháp lý quan trọng đối với môi trường mạng mà nhiều quốc gia đã và đang làm.

Cùng với sự bùng nổ của công nghệ thông tin, tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm sử dụng thủ đoạn có liên quan đến không gian mạng có chiều hướng gia tăng. Đáng chú ý là theo thống kê số đối tượng phạm tội trong độ tuổi thanh, thiếu niên và học sinh, sinh viên chiếm tới 81,9%.

Phòng ngừa tốt chúng ta sẽ khai thác triệt để những tiện ích trên không gian mạng và ngược lại nếu không chủ động phòng ngừa chúng ta sẽ phải đối mặt với những hiểm họa, những hệ lụy khôn lường từ vấn đề an ninh phi truyền thống này. Có thể thấy, nhận diện và đấu tranh có hiệu quả với các hoạt động chống phá của các thế lực thù địch và các hành vi vi phạm pháp luật trên internet, mạng xã hội là cuộc chiến đầy khó khăn, thách thức đối với cả hệ thống chính trị trong hiện tại và tương lai. Với khả năng kết nối vô hạn của mạng thông tin toàn cầu, đặc biệt với các thiết bị Internet vạn vật (IoT) sẽ tiếp tục đặt ra các thách thức hết sức to lớn đối với công tác bảo đảm an ninh, an toàn mạng thông tin quốc gia, phòng, chống khủng bố và tội phạm mạng. Để chủ động ứng phó các thách thức này, đồng thời nâng cao hiệu quả công tác bảo đảm an ninh thông tin, an ninh mạng, cần làm tốt một số mặt công tác sau:

Một là, giáo dục nâng cao nhận thức của cán bộ, sĩ quan, đảng viên về bảo vệ chủ quyền quốc gia, các lợi ích và sự nguy hại đến từ không gian mạng.

Ngày nay, quan niệm về lãnh thổ, chủ quyền, biên giới của một quốc gia không chỉ là đất liền, hải đảo, vùng biển và vùng trời, mà cả lãnh thổ không gian mạng, chủ quyền không gian mạng. Theo đó, lãnh thổ không gian mạng là một bộ phận hợp thành lãnh thổ quốc gia, nơi xác định biên giới mạng và thực thi chủ quyền quốc gia trên không gian mạng. Bảo vệ chủ quyền quốc gia còn là bảo vệ không gian mạng của quốc gia, bao gồm, bảo vệ các hệ thống thông tin; các chủ thể hoạt động trên không gian mạng; hệ thống dữ liệu, tài nguyên mạng; các quy tắc xử lý và truyền số liệu. Đảm bảo quyền bình đẳng trong tham dự quản lý mạng Internet quốc tế; độc lập trong vận hành hạ tầng cơ sở thông tin thuộc lãnh thổ quốc gia; bảo vệ không gian mạng quốc gia không bị xâm phạm và quyền quản trị truyền tải cũng như xử lý số liệu của quốc gia. Cán bộ, sĩ quan đảng viên cần nhận thức rõ các nguy cơ đến từ không gian mạng như: tấn công mạng, gián điệp mạng, khủng bố mạng, tội phạm mạng, đặc biệt là nguy cơ chiến tranh mạng đang là thách thức gay gắt về an ninh, và bảo đảm an ninh mạng đang trở thành trọng tâm ưu tiên của quốc gia. Vì vậy, cần quán triệt các quan điểm của Đảng về phát triển khoa học công nghệ và chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, các định hướng hành động của Việt Nam trong bảo vệ chủ quyền và lợi ích quốc gia trên không gian mạng và nhận thức rõ rằng, đe dọa trên không gian mạng là một trong những mối đe dọa thực tế và nguy hiểm nhất đối với an ninh quốc gia hiện nay.

Hai là, giáo dục các quy định của pháp luật về quản lý không gian mạng.
Phổ biến các điều khoản của Bộ luật Hình sự 2015 (Mục 2, Điều 285-294) liên quan đến lĩnh vực công nghệ thông tin, mạng viễn thông; Nghị định số 72/2013/NĐ-CP ngày 15-7-2013 của Chính phủ và Thông tư số 09/2014/BTTTT ngày 19-8-2014 của Bộ Thông tin và Truyền thông về hoạt động quản lý, cung cấp, sử dụng thông tin trên trang thông tin điện tử và mạng xã hội, những hành vi bị nghiêm cấm trong sử dụng mạng xã hội. Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục Luật An ninh mạng năm 2018. Luật An ninh mạng được xây dựng nhằm bảo vệ người dùng hợp pháp trên không gian mạng; phòng ngừa, đấu tranh, làm thất bại hoạt động sử dụng không gian mạng xâm phạm an ninh quốc gia, chống Nhà nước, tuyên truyền phá hoại tư tưởng, phá hoại nội bộ, kích động biểu tình, phá rối an ninh trên mạng của các thế lực phản động. Phòng ngừa, ngăn chặn, ứng phó, khắc phục hậu quả của các đợt tấn công mạng, khủng bố mạng và phòng, chống nguy cơ chiến tranh mạng. Tuyên truyền sâu rộng về những hành vi bị cấm trong Luật An ninh mạng, nhất là các hành vi sử dụng không gian mạng để tuyên truyền chống Nhà nước; tổ chức, hoạt động, cấu kết, xúi giục, mua chuộc, lừa gạt, lôi kéo, đào tạo, huấn luyện người chống Nhà nước; xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân tộc, xúc phạm tôn giáo, phân biệt đối xử về giới, phân biệt chủng tộc; thông tin sai sự thật; hoạt động mại dâm, tệ nạn xã hội; phá hoại thuần phong, mỹ tục; xúi giục, lôi kéo, kích động người khác phạm tội; thực hiện tấn công mạng, khủng bố mạng, gián điệp mạng, tội phạm mạng; lợi dụng hoặc lạm dụng hoạt động bảo vệ an ninh mạng để xâm phạm chủ quyền, lợi ích, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân hoặc để trục lợi. Các hình thức giáo dục cần được vận dụng đa dạng, phong phú và linh hoạt như: phối hợp giữa cơ quan chức năng với các cơ quan, địa phương, đơn vị, doanh nghiệp, cơ sở giáo dục tổ chức nói chuyện chuyên đề, phổ biến pháp luật; tuyên tuyền Luật An ninh mạng; các cuộc thi tìm hiểu về an toàn thông tin; góp ý xây dựng chương trình giáo dục an toàn thông tin mạng của các cơ sở giáo dục hoặc tham gia biên soạn các tài liệu liên quan đến an toàn thông tin mạng.

 Ba là, bồi dưỡng kỹ năng nhận diện các âm mưu, thủ đoạn tấn công mạng và các hình thái phát sinh trên không gian mạng

Hoạt động tấn công không gian mạng rất đa dạng và tinh vi như: làm mất kết nối Internet, đánh sập các website của chính phủ, cơ quan, đơn vị, nhà trường, doanh nghiệp; giả mạo các website nhằm lừa đảo; cài gắm vào máy tính cá nhân hoặc lấy tài khoản và mật khẩu; đánh cắp dữ liệu cá nhân (hình ảnh, file, video); tấn công bằng mã độc (theo tệp đính kèm trong email hoặc ẩn trong quảng cáo Skype); tấn công ẩn danh bằng những phần mềm độc hại (phần mềm diệt virus, các trình duyệt); tấn công qua usb, đĩa CD, địa chỉ IP, server…Ở mức độ cao hơn, các thế lực thù địch có thể thông qua block cá nhân lôi kéo, kích động các phần tử bất mãn, tập hợp lực lượng, thành lập các tổ chức chống đối như Việt Tân, Chính phủ quốc gia Việt Nam lâm thời, Thanh Niên Dân Chủ,… núp dưới vỏ bọc các tổ chức “xã hội dân sự”, “diễn đàn dân chủ” để xuyên tạc cương lĩnh, đường lối, quan điểm, nền tảng tư tưởng của Đảng. Các thế lực thù địch còn lợi dụng báo điện tử, các website, dịch vụ thư điện tử, mạng xã hội facebook, Zalo, Twitter, diễn đàn,... để phát tán các tài liệu, kêu gọi tuần hành, biểu tình, gây mất ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, chống phá chính quyền, chia rẽ mối đoàn kết giữa Đảng và Nhân dân hoặc sử dụng “khoảng trống thông tin” để tấn công vào sự hiếu kỳ của công chúng; làm mới thông tin cũ, bịa đặt thông tin mới để chống phá. Các trang mạng có nhiều nội dung thông tin xấu, độc như Dân Làm Báo, Quan Làm Báo; Boxit, Dân Luận, Chân dung Quyền Lực…

 Bốn là, nâng cao ý thức phòng tránh, tự vệ và sử biện pháp kỹ thuật để khắc phục hậu quả trong trường hợp bị tấn công trên không gian mạng.

Nêu cao ý thức chính trị, trách nhiệm, nghĩa vụ công dân đối với nhiệm vụ bảo vệ không gian mạng quốc gia. Tuân thủ quy định của pháp luật về bảo vệ an ninh mạng; kịp thời cung cấp thông tin liên quan đến an ninh mạng, nguy cơ đe dọa an ninh mạng và các hành vi xâm phạm khác, thực hiện yêu cầu và hướng dẫn của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền; giúp đỡ, tạo điều kiện cho người có trách nhiệm tiến hành các biện pháp bảo vệ an ninh mạng.

Mỗi người cần nghiên cứu và sử dụng tốt các biện pháp kỹ thuật bảo đảm an toàn thông tin như bảo vệ tài khoản cá nhân bằng xác thực mật khẩu 2 lớp; tạo thói quen quét virus trước khi mở file; thực hiện sao lưu dự phòng trên ổ cứng ngoài, mạng nội bộ hoặc trên các dịch vụ lưu trữ đám mây (Google Drive, OneDrive); kiểm tra lộ lọt thông tin tài khoản cá nhân qua Trung tâm xử lý tấn công mạng Việt Nam(3). Người dùng không nên vào những trang web lạ (hoặc trang web đen), những email chưa rõ danh tính và đường dẫn đáng nghi ngờ; cập nhật bản trình duyệt, hệ điều hành và các chương trình sử dụng; dùng những phần mềm diệt virus uy tín và được cập nhật thường xuyên, không tắt chương trình diệt virus trong mọi thời điểm. Khi phát hiện bị tấn công trên không gian mạng, nhanh chóng ngắt kết nối mạng; sử dụng các công cụ giải mã độc; báo cho người có trách nhiệm qua đường dây nóng.

N.M.Đ-H8