Cây tre Việt
Nam gốc vững chắc, cành uyển chuyển, mềm dẻo nhưng rất kiên cường. Không có cơn
gió nào quật ngã được. Nó sinh sôi, bám chắc ở mọi vùng đất, từ đất phù sa đến
đất cằn cỗi, khắc nghiệt. Cây tre Việt Nam có “gốc vững, thân chắc, cành uyển
chuyển”, thấm đượm tâm hồn, cốt cách và khí phách của dân tộc Việt Nam; đó là: “Mềm
mại, khôn khéo, nhưng rất kiên cường, quyết liệt; linh hoạt, sáng tạo nhưng rất
bản lĩnh, kiên định, can trường trước mọi thử thách, khó khăn vì độc lập dân tộc,
vì tự do, hạnh phúc của nhân dân. Đoàn kết, nhân ái, nhưng kiên quyết, kiên trì
bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc. Biết nhu, biết cương; biết thời, biết thế;
biết mình, biết người; biết tiến, biết thoái, “tùy cơ ứng biến”, “lạt mềm buộc
chặt”[1]. Từ những đặc điểm của cây tre Đảng ta
đã vận dụng sáng tạo để xây dựng đường lối đối ngoại khoa học, hiệu quả phù hợp
với tình hình thực tiễn quốc tế và trong nước.
Trong suốt
chiều dài lịch sử của dân tộc Việt Nam, công tác đối ngoại luôn giữ vai trò rất
quan trọng, không chỉ góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất
và toàn vẹn lãnh thổ từ sớm, từ xa; mà còn góp phần to lớn xây dựng, phát triển
đất nước. Xác định được tầm quan trọng của công tác ngoại giao trong tình hình
hiện nay đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Quyết tâm xây dựng
và phát triển một nền đối ngoại, đối ngoại Việt Nam hiện đại mang đậm và mang bản
sắc dân tộc – trường phái ngoại giao “Cây tre Việt Nam”[2].
Trong bối cảnh
hội nhập, toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng, ngoại giao Việt Nam tiếp tục thực hiện
sứ mệnh mới, góp phần tạo dựng và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, bảo vệ
vững chắc Tổ quốc; đồng thời linh hoạt, sáng tạo tìm ra phương cách mới để thúc
đẩy hợp tác quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi để xây dựng và phát triển kinh tế,
nâng cao vị thế và gia tăng tiềm lực cho đất nước...
Trong suốt
chiều dài lịch sử của dân tộc Việt Nam, công tác đối ngoại luôn giữ vai trò vô
cùng quan trọng, không chỉ góp phần bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống
nhất và toàn vẹn lãnh thổ; mà còn góp phần to lớn xây dựng, phát triển đất nước.
Thực hiện phương châm sẵn sàng “làm bạn với tất cả mọi nước dân chủ”(1) của Chủ
tịch Hồ Chí Minh đưa ra ngay từ những ngày đầu giành độc lập, Việt Nam đã và
đang thực sự “là bạn, là đối tác tin cậy của tất cả các nước và là thành viên
tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế”(2).
Trong bối cảnh
hội nhập, toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng hiện nay, ngoại giao Việt Nam tiếp tục
thực hiện sứ mệnh mới, góp phần tạo dựng và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định,
bảo vệ vững chắc Tổ quốc; đồng thời linh hoạt, sáng tạo tìm ra phương cách mới
để thúc đẩy hợp tác quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi để xây dựng và phát triển
kinh tế, nâng cao vị thế và gia tăng tiềm lực cho đất nước, sớm hiện thực hóa mục
tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Xác định được
tầm quan trọng của công tác ngoại giao trong công cuộc xây dựng và phát triển đất
nước hiện nay, tại Hội nghị Đối ngoại toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng ngày 14/12/2021, đồng chí Tổng
Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: “Quyết tâm xây dựng và phát triển một nền đối
ngoại, ngoại giao Việt Nam hiện đại và mang đậm bản sắc dân tộc - trường phái
ngoại giao “Cây tre Việt Nam””.
Hơn 93 năm
qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, chúng ta đã xây dựng nên một trường phái đối
ngoại và ngoại giao rất đặc sắc và độc đáo mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam”.
Cây tre Việt Nam có “gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển”, thấm đượm tâm hồn,
cốt cách và khí phách của dân tộc Việt Nam; đó là: “Mềm mại, khôn khéo, nhưng rất
kiên cường, quyết liệt; linh hoạt, sáng tạo nhưng rất bản lĩnh, kiên định, can
trường trước mọi thử thách, khó khăn vì độc lập dân tộc, vì tự do, hạnh phúc của
nhân dân. Đoàn kết, nhân ái, nhưng kiên quyết, kiên trì bảo vệ lợi ích quốc gia
- dân tộc. Biết nhu, biết cương; biết thời, biết thế; biết mình, biết người; biết
tiến, biết thoái, “tùy cơ ứng biến”, “lạt mềm buộc chặt”.
Tổng Bí thư
Nguyễn Phú Trọng đã mượn hình ảnh cây tre - một biểu tượng rất mộc mạc, dung dị
mà thân thuộc với người Việt Nam, để gửi gắm thông điệp mang tính triết lý hết
sức sâu sắc nhưng lại vô cùng gần gũi, thiết thực đối với ngành đối ngoại, ngoại
giao của Việt Nam. Cây tre có “gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển”; mềm mại
nhưng kiên cường; linh hoạt nhưng bản lĩnh;... nhằm bảo vệ giang sơn, độc lập,
chủ quyền của đất nước. Truyền thống ngoại giao mà cha ông ta để lại là rất độc
đáo, mang bản sắc riêng. Song tựu trung là toát lên tinh thần: Đầy hào khí,
giàu tính nhân văn, hòa hiếu, trọng lẽ phải, công lý và chính nghĩa: “Đem đại
nghĩa để thắng hung tàn/Lấy chí nhân để thay cường bạo”. Đó là “những tư tưởng,
triết lý vượt thời đại của cha ông ta, mãi mãi vẫn còn nguyên giá trị”.
Có thể nói,
trong thời đại Hồ Chí Minh, kế thừa phương sách độc đáo của cha ông, ứng xử
linh hoạt trong suốt quá trình cách mạng, cùng với các mặt trận khác, mặt trận
ngoại giao có vai trò trọng yếu trong sự nghiệp cách mạng, góp phần làm nên những
thắng lợi hết sức to lớn, làm vẻ vang lịch sử dân tộc.
Sau hơn 36
năm đổi mới, kế thừa và phát huy truyền thống vẻ vang của dân tộc, nhất là tư
tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời vận dụng sáng tạo những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác - Lênin, tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa thế giới và tư tưởng
tiến bộ của nhân loại, công tác đối ngoại mang bản sắc “cây tre Việt Nam” đã đạt
được nhiều kết quả, thành tích rất tốt đẹp. Cụ thể là:
Một là, từ
phá thế bị bao vây, cấm vận, chúng ta đã tạo dựng và củng cố ngày càng vững chắc
cục diện đối ngoại rộng mở, đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ, thuận lợi cho
công cuộc đổi mới. Hiện nay, Việt Nam đã mở rộng và nâng tầm ngoại giao với tất
cả các nước láng giềng, các nước lớn, và bạn bè truyền thống. Nhờ đó tranh thủ
được sự đồng tình, ủng hộ rộng rãi của quốc tế. Cho đến nay, “nước ta đã có
quan hệ ngoại giao với 189 nước trong tổng số 193 quốc gia thành viên Liên hợp
quốc, trong đó 3 nước có “quan hệ đặc biệt”, 17 nước “đối tác chiến lược” và 13
nước “đối tác toàn diện” và là thành viên tích cực và có trách nhiệm của hơn 70
tổ chức, diễn đàn quốc tế quan trọng, như Liên hợp quốc, ASEAN, APEC, ASEM,
WTO, v.v.. Đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước, đối ngoại nhân dân và đối ngoại
của các ngành, lĩnh vực, địa phương, doanh nghiệp ngày càng mở rộng, chủ động,
tích cực và đi vào chiều sâu, góp phần củng cố chính trị, quốc phòng, an ninh;
kinh tế, văn hóa - xã hội được đẩy mạnh, qua đó tăng cường sự tin cậy chính trị
và đan xen lợi ích với các đối tác.
Hai là, tạo
dựng môi trường quốc tế thuận lợi và huy động được các nguồn lực từ bên ngoài để
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển kinh tế - xã hội. Sau khi
chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nền kinh tế
nước ta có sự liên kết quốc tế sâu rộng với hầu hết các nền kinh tế quan trọng
trên thế giới. Hiện nay, Việt Nam đã ký 15 hiệp định thương mại tự do (FTA),
trong đó có 3 FTA thế hệ mới có tiêu chuẩn rất cao. “Nếu cách đây 30 năm, chúng
ta mới có quan hệ kinh tế - thương mại với gần 30 nước và vùng lãnh thổ thì đến
nay đã có quan hệ kinh tế - thương mại với 230 nước và vùng lãnh thổ; tổng kim
ngạch xuất nhập khẩu đến nay đã đạt khoảng 600 tỉ USD, gấp khoảng 120 lần so với
những năm đầu của thời kỳ đổi mới”. Mặt khác, trong bối cảnh đại dịch COVID-19
diễn biến phức tạp, Việt Nam đã chủ động đóng góp có trách nhiệm vào sự nỗ lực
chung của quốc tế trong phòng, chống dịch COVID-19, đồng thời tranh thủ được sự
hỗ trợ to lớn của quốc tế về vắcxin, thiết bị y tế và thuốc điều trị, góp phần
quan trọng trong phòng, chống dịch COVID-19 và phục hồi, phát triển kinh tế -
xã hội.
Ba là, đối
ngoại đã giữ vai trò tiên phong trong việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định,
góp phần quan trọng vào việc bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và
toàn vẹn lãnh thổ của đất nước. Các vấn đề biên giới với các nước liên quan từng
bước được giải quyết, tạo điều kiện thuận lợi nhằm bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ,
góp phần củng cố hòa bình, ổn định trong khu vực.
Thực hiện tốt
ngoại giao cây tre, kết hợp “cứng” và “mềm”, đề cao hòa hiếu: “chúng ta luôn
giương cao ngọn cờ hòa bình, hợp tác, tích cực trao đổi, đàm phán với các nước
liên quan kiểm soát bất đồng, tìm kiếm giải pháp cơ bản, lâu dài cho các tranh
chấp bằng biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế”.
Bốn là, vị
thế và uy tín quốc tế của nước ta trong khu vực và trên thế giới ngày càng được
nâng cao, đóng góp tích cực và đầy trách nhiệm vào việc giữ vững hòa bình, hợp
tác phát triển và tiến bộ trên thế giới. Trong nhiều vấn đề quốc tế quan trọng,
tiếng nói, sáng kiến và cách thức giải quyết trên tinh thần bình đẳng, hòa hiếu
và nhân văn của Việt Nam đã nhận được sự đồng tình và ủng hộ của cộng đồng quốc
tế, nhờ đó vị thế và uy tín của Việt Nam ngày càng được nâng cao trên trường quốc
tế.
Có thể nói,
những cố gắng, kết quả trong công tác đối ngoại đã góp phần rất quan trọng, có
ý nghĩa lịch sử của đất nước ta sau 35 năm đổi mới: “đất nước ta chưa bao giờ
có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”.
Bên cạnh những
thành tựu kể trên, công tác đối ngoại của nước ta cũng còn những hạn chế, “hoạt
động đối ngoại và hội nhập kinh tế quốc tế có lúc, có việc chưa thật chủ động
và hiệu quả chưa cao”; thiếu những giải pháp đồng bộ, hữu hiệu để hạn chế tối
đa các tác động tiêu cực trong quá trình đẩy mạnh hội nhập quốc tế; nhận thức
và chỉ đạo thực tiễn có lúc chưa theo kịp những chuyển biến mau lẹ, phức tạp của
tình hình; sự phối hợp, kết hợp giữa các ngành, các cấp, các địa phương còn thiếu
chặt chẽ; công tác nghiên cứu chiến lược, dự báo tình hình chưa thật bài bản, kết
quả chưa được như mong muốn. Nhằm khắc phục những mặt còn hạn chế, phát huy
truyền thống ngoại giao của cha ông, Tổng Bí thư yêu cầu quán triệt 5 bài học
được rút ra từ nhiều kỳ Đại hội.
NHB - H3
[1]
Nguyễn Phú
Trọng, Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường
đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2021,
tr.184.
[2] Nguyễn Phú Trọng: Một
số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội 2021, tr.201.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét