HỒ CHÍ MINH VẬN DỤNG VÀ PHÁT TRIỂN SÁNG TẠO CHỦ NGHĨA MÁC - LÊNIN

 

Chủ tịch Hồ Chí Minh là một nhà hoạt động cách mạng, nhà tổ chức thực tiễn, lãnh tụ cách mạng thiên tài; đồng thời, Người cũng là nhà tư tưởng vĩ đại, có những phát hiện ở tầm lý luận, lý thuyết, ở tầm thời đại chứ không chỉ ở tầm dân tộc. Bác không phải người làm lý luận chuyên nghiệp như một nghề nhưng thấy rõ những bài học lớn về phát triển tư duy lý luận và cả những bài học về nhận thức luận trong tư tưởng của Người.

Những vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin của Hồ Chí Minh và của Đảng ta đã được nhiều công trình khoa học nghiên cứu và khẳng định. Vấn đề cần nhận thức rõ là nguyên nhân của sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin của Chủ tịch Hồ Chí Minh:

Thứ nhất, Bác Hồ với một tâm sáng, chỉ vì lợi ích của Tổ quốc, của nhân dân và của cách mạng. Người cho rằng, chân lý là phù hợp với lợi ích của nhân dân và của cách mạng, phù hợp với thực tế Việt Nam. Người nguyện và phấn đấu suốt đời vì lợi ích ấy. Có tâm sáng mới hiểu đúng sự trong sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin.

Thứ hai, Người có một tầm tri thức rộng, có chiều sâu, có nhiều kinh nghiệm thực tế, sự từng trải, luôn chú trọng học hỏi, tiếp thu những tinh hoa trí tuệ của dân tộc và nhân loại, không có óc kỳ thị. Có tư duy và đầu óc sáng suốt, sáng tạo, “dĩ bất biến, ứng vạn biến”.

Thứ ba, Hồ Chí Minh nắm rõ tinh thần khoa học, cách mạng, nhân văn và tính chiếu đấu, tinh thần tự phê phán của chủ nghĩa Mác - Lênin, nắm vững phương pháp luận mácxít kinh điển, nhất là tư duy dân chủ, tư duy thực tiễn, tư duy khoa học, tư duy biện chứng, lịch sử cụ thể của chủ nghĩa Mác - Lênin, nắm vững mục tiêu của chủ nghĩa Mác - Lênin.

Thứ tư, Người luôn lấy thực tiễn và hiện thực khách quan làm điểm xuất phát và tiêu chuẩn của chân lý, chú trọng điều tra, nghiên cứu thực tế, tôn trọng sự thật, tìm cách để hiểu đúng thực tế, từ đó nhận thức, xây dựng nên hệ thống quan niệm, chủ trương cho cách mạng Việt Nam. Do đó, Người về cơ bản không rơi vào chủ nghĩa giáo điều, chủ quan, duy ý chí.

Thư năm, Hồ Chí Minh vượt lên trên những tâm lý, tư tưởng truyền thống lạc hậu như bệnh nôn nóng, rập khuôn, sùng ngoại, tự ti và bệnh gia trưởng, mất dân chủ, độc quyền chân lý, tư duy kinh nghiệm, tư duy cực đoan... trong văn hóa dân tộc, chính là do cả tâm và tuệ của Người, cả phong cách và nhân tâm của Người.

Thứ sáu, Người luôn căn cứ vào nhu cầu thực tiễn và đặc điểm dân tộc mà phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, không câu nệ vào việc C. Mác hay V.I. Lênin có nêu lên hay không, từ đó góp phần khắc phục khiếm khuyết khó tránh khỏi của chủ nghĩa Mác - Lênin (bổ sung dân tộc học phương Đông, văn hóa phương Đông). Từ đó, Người đã làm sáng tỏ thêm chủ nghĩa Mác - Lênin ở góc nhìn văn hóa, tức là không chỉ là một học thuyết về kinh tế, chính trị, xã hội mà còn là một học thuyết về văn hóa trong phát triển, gần gũi với dân tộc, với nhân dân.

Thứ bảy, Hồ Chí Minh luôn biết vận dụng và phát huy các thế mạnh của văn hóa dân tộc, kể cả mặt ngôn ngữ, triết lý hữu ích, để thể hiện chủ nghĩa Mác - Lênin, làm phong phú cho chủ nghĩa Mác - Lênin, bởi Người có tiềm lực văn hóa, tố chất văn hóa rất sâu rộng và linh hoạt.

Những nguyên nhân, những nhân tố trên đây cũng là bài học về nhận thức luận, phương pháp luận giúp chúng ta nhận ra để tiếp tục hiểu đúng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và phát triển trong thực tiễn.

Tư tưởng Hồ Chí Minh và hình ảnh Hồ Chí Minh - Người anh hùng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất của nhân loại - với chúng ta, Người cũng là nhà cách mạng mácxít vĩ đại, nhà tư tưởng sáng tạo, đã làm sáng tỏ về một kiểu của chủ nghĩa cộng sản mà ngay cả những người không cùng chính kiến cũng phải tôn trọng. Điều này có ý nghĩa rất lớn trong bối cảnh của phong trào cộng sản ở thế kỷ XX và hiện nay.

Thông qua cách mạng Việt Nam, trong kháng chiến, xây dựng và công cuộc đổi mới hiện nay, chúng ta càng thấy rõ hơn việc vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng ta.

Sau khi Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu sụp đổ, các thế lực thù địch đắc chí cho rằng chủ nghĩa cộng sản đã đến ngày “cáo chung” và từ đó rất nhiều vấn đề lý luận của chủ nghĩa Mác được đặt ra như giai cấp và đấu tranh giai cấp, về cuộc cách mạng vô sản, về chủ nghĩa xã hội nhất định sẽ thay thế chủ nghĩa tư bản liệu có còn đúng hay không...? Phải chăng chủ nghĩa Mác đã lỗi thời? Số phận lịch sử của chủ nghĩa Mác sẽ như thế nào? Những vấn đề này không chỉ là những vấn đề đặt ra ở những người lạc hướng, dao động mà đã trở thành vấn đề lý luận và thực tiễn cần giải đáp.

Vấn đề nhận thức chủ nghĩa Mác - Lênin và vận dụng, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin trong thực tiễn là rất phức tạp, khó khăn, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay.

Chúng ta không hoài nghi về tính đúng đắn và ý nghĩa giá trị cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, chủ nghĩa Mác - Lênin không phải là sự sai lầm về nhận thức lịch sử hay nó đã lỗi thời như có người cố tính xuyên tạc. Mà chúng ta nhận thấy ở chủ nghĩa Mác - Lênin một cách tự giác về giá trị bền vững của nó, từ phép biện chứng duy vật, chủ nghĩa duy vật lịch sử, kinh tế chính trị học và chủ nghĩa xã hội khoa học cũng như những học thuyết khác của chủ nghĩa Mác - Lênin mà tinh thần của nó là thế giới quan và phương pháp luận đúng đắn nhất, không dễ thay thế, để nhận thức và cải tạo thế giới, xây dựng một xã hội văn minh tiến bộ, nhân văn. Dưới ánh sáng của thời đại, phải nhận thức sâu sắc, đúng đắn về chủ nghĩa Mác - Lênin trong tiến trình vận động của nó cần phải hiểu thêm và nhất là phát triển nó.

Với công cuộc đổi mới đầy bản lĩnh và sáng tạo của Đảng và dân tộc ta càng làm sáng ngời bài học về vận dụng sáng tạo, đúng đắn chủ nghĩa Mác - Lênin. Đồng thời, còn chứng tỏ năng lực, phẩm chất, nội lực và sức sống của một Đảng Cộng sản chân chính và sự nghiệp cách mạng mà chủ nghĩa Mác đã mở đường và soi sáng./. 

N.T.L - H2