Trong việc giải quyết mối quan hệ
giữa con người và vũ khí, Chủ tịch Hồ Chí Minh bao giờ cũng nhấn mạnh nhân tố
con người giữ vai trò quyết định. Trong đó, Người rất quan tâm đến đội ngũ cán
bộ, vì theo Người, cán bộ là gốc của mọi công việc. “Công việc thành công hoặc
thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”. Tốt hoặc kém ở đây bao gồm cả 2 mặt đức và
tài của người cán bộ, trong đó Người xem đức là gốc, là nhân tố quyết định sự
khác biệt về bản chất của quân đội cách mạng so với quân đội của giai cấp bóc
lột. Vấn đề đạo đức, nhân cách của người cán bộ quân đội nói chung, cán bộ quân
sự nói riêng, cũng chính là một nội dung quan trọng gắn liền với xây dựng quân
đội luôn vững mạnh về chính trị. Do đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành nhiều công
sức bồi dưỡng đạo đức và nhân cách cho đội ngũ cán bộ quân đội và chính đạo
đức, nhân cách của Người là một tấm gương ngời sáng cho toàn Đảng, toàn quân và
dân ta noi theo.
Đã có nhiều cách tiếp cận về đạo
đức, nhân cách người cán bộ quân sự theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Bài viết này
tiếp cận vấn đề ở bốn mối quan hệ cơ bản:
- Trước hết là quan hệ đối với
Đảng, với nước, với dân - nhân tố quyết định bản chất cách mạng của người cán bộ
quân sự. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhiều lần nhấn mạnh yêu cầu hàng đầu đối với
người cán bộ quân sự là phải tuyệt đối trung thành với Đảng, với nước và hiếu
với dân. Trong lời phát biểu tại lễ tốt nghiệp khoá học thứ tư trường Quân
chính Việt Nam (l0.1945) Người yêu cầu: đã là cán bộ thì phải “Trung thành với
mục đích cách mạng: giữ cho nước nhà được độc lập nòi giống được tự do”. Đó
chính là cái định hướng chính trị, là mục tiêu chiến đấu mà mọi cán bộ quân đội
phải nắm vững, vì nếu không sẽ mất phương hướng hành động. Tháng 5.1946, khi
đến thăm Trường võ bị Trần Quốc Tuấn, Người tặng nhà trường lá cờ thêu 6 chữ
vàng “Trung với nước, hiếu với dân” và căn dặn “Mong rằng anh em ở đây bao giờ
cũng phải làm theo hai khẩu hiệu mà nó là cái mục đích của anh em: "Trung
với nước, hiếu với dân”. Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu: trung với nước là trung
thành với sự nghiệp đấu tranh giành độc lập tự do cho dân tộc và xây dựng thành
công chủ nghĩa xã hội trên đất nước ta, vì rằng: chỉ có chủ nghĩa xã hội mới
đem lại độc lập tự do thật sự cho dân tộc; đồng thời, “trung” với nước không
tách rời “trung” với Đảng, bởi sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng
đất nước và xây dựng quân đội ta đều được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng. Trong
buổi nói chuyện tại Hội nghị quân sự lần thứ năm (8.1948), khi nói về nhiệm vụ
của người tướng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã giải thích “Trung là trung thành tuyệt
đối với Tổ quốc, với nhân dân, với cách mạng, với Đảng”. Đây chính là sự gắn
kết hai ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trong việc giáo dục, rèn
luyện cán bộ quân đội của Người, là sự khái quát chính xác về sự thống nhất bản
chất giai cấp công nhân với tính dân tộc và tính nhân dân sâu sắc của quân đội
ta. Nhận thức đúng vấn đề này trong giai đoạn hiện nay có một ý nghĩa rất quan
trọng, khi mà chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch đang đẩy mạnh chiến
lược “diễn biến hoà bình”, thúc đẩy mưu đồ “phi chính trị hóa” quân đội ta. Nói
đến sự trung thành, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu phải thể hiện ra ở việc phấn
đấu thực hiện thắng lợi chức trách, nhiệm vụ của mỗi người, mà trước hết là
phải hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ chiến đấu, dám đánh và biết đánh thắng quân
thù. Hơn nữa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đòi hỏi sự trung với nước, trung với Đảng
của người cán bộ quân sự nói riêng, toàn thể quân đội nói chung phải gắn liền
với sự tận “hiếu với dân”, vì theo Người: “Nhân dân là nền tảng, là cha mẹ của
bộ đội”. Do đó, Người đòi hỏi “Cán bộ phải dạy cho đội viên biết kính trọng
dân, thương yêu dân, giúp đỡ dân”. Trung với nước, trung với Đảng, hiếu với
dân, những phẩm chất đạo đức hàng đầu đó của người cán bộ phải được tiếp tục
gìn giữ, phát huy trong công tác đào tạo và tự đào tạo, rèn luyện của mỗi người
cán bộ quân sự hôm nay.
Thứ hai là đối với đồng chí, đồng
đội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt quan tâm đến giữ gìn sự đoàn kết.
Người căn dặn: “Đoàn kết là sức
mạnh nhất của ta. Phải đoàn kết nội bộ, giữa cán bộ và chiến sỹ”. Sự đoàn kết
đó bắt nguồn từ sự thống nhất về mục tiêu, lý tưởng chiến đấu và lợi ích căn
bản của cán bộ, chiến sỹ là “tranh lại độc lập tự do cho Tổ quốc”. Để có được
sự đoàn kết thực sự, Người đòi hỏi cán bộ phải thương yêu cấp dưới, phải đồng
cam cộng khổ với họ. Đó chính là cơ sở để trên, dưới đồng lòng vượt qua mọi trở
ngại, hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ. Người căn dặn: “Cán bộ có thân đội
viên như chân tay, thì đội viên mới thân cán bộ như ruột thịt. Có như thế thì
chỉ thị, mệnh lệnh và kế hoạch cấp trên đưa xuống, đội viên sẽ tích cực và
triệt để thi hành”. Muốn thế, “Từ tiểu đội trưởng trở lên, từ Tổng tư lệnh trở xuống,
phải săn sóc đời sống vật chất và tinh thần của đội viên”. Trong mối quan hệ
này, Chủ tịch Hồ Chí Minh không quên nhắc nhở đội ngũ cán bộ quân sự nêu cao
tinh thần quốc tế vô sản, vì quân đội ta mang bản chất của giai cấp công nhân.
Người căn dặn: giúp nhân dân nước bạn tức là mình tự giúp mình, do đó phải “Nêu
cao tinh thần quốc tế, tôn trọng chủ quyền, tôn trọng phong tục tập quán, kính
yêu nhân dân nước bạn”. Có thể nói, những lời căn dặn chí tình ấy của Chủ tịch
Hồ Chí Minh chính là bí quyết để người cán bộ chỉ huy đơn vị mình hoàn thành
nhiệm vụ; là cẩm nang để mọi cán bộ soi chiếu, rèn luyện và hành động cho xứng
đáng là người cán bộ của một đội quân cách mạng.
- Thứ ba là đối với bản thân, Chủ
tịch Hồ Chí Minh đòi hỏi người cán bộ phải chăm chỉ rèn luyện để thực sự là tấm
gương sáng về mọi mặt cho cấp dưới noi theo; bởi nêu gương là một hoạt động đặc
biệt của người cán bộ trong quân đội cách mạng, là mệnh lệnh không lời có sức
cảm hoá to lớn để cấp dưới mang hết tinh thần và trách nhiệm, khắc phục khó
khăn hoàn thành nhiệm vụ. Người căn dặn: “Giữ gìn kỷ luật học tập kỹ thuật,
luyện quân lập công, xung phong hãm trận, thân ái đoàn kết, nói tóm lại, mỗi
việc trong bộ đội , cán bộ đều phải làm gương” . Để là tấm gương sáng cho cấp
dưới noi theo, Người yêu cầu người cán bộ quân sự phải có chữ tín, tức là “phải
làm cho người ta tin mình”, nhưng không tự kiêu, không có cái bệnh “Làm quan
cách mạng”. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng sớm thấy căn bệnh của những người có chức
có quyền, nên đặc biệt quan tâm đến 4 đức tính phải có của người cán bộ cách
mạng là “cần, kiệm, liêm, chính”. Người đòi hỏi cán bộ phải làm việc cho hết
chức trách, không ỷ lại, dựa dẫm; mọi người phải chăm chỉ luyện tập trên thao
trường để bớt đổ máu trên chiến trường; đồng thời phải làm việc có kế hoạch,
không tuỳ tiện theo lối “nước sông công lính” lãng phí tiền bạc, thì giờ của
nhân dân, công sức của bộ đội; cán bộ phải sống ngay thắng, trong sạch, thanh
cao, không lấy của công làm của tư, “Chớ tham của, chớ tham sắc... chớ tham
danh vọng, tham sống”. Những lời chỉ bảo đó đặc biệt quan trọng trong điều kiện
hiện nay, khi mà sự nghiệp xây dựng quân đội trong hoà bình, đất nước phát
triển kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa với nhiều tác động
tích cực, song cũng lắm tác động tiêu cực đến việc giữ vững phẩm chất của người
quân nhân cách mạng. Nó đòi hỏi mỗi cán bộ quân đội phải thường xuyên tu dưỡng,
rèn luyện, nâng cao bản lĩnh chính trị, vượt qua những cám dỗ vật chất, tiền
tài, danh vọng, giữ vững những phẩm chất cao quý của “Bộ đội Cụ Hồ”.
- Thứ tư đối với công việc, Chủ
tịch Hồ Chí Minh đòi hỏi người cán bộ quân sự “Phải siêng năng: siêng nghe,
siêng thấy, siêng đi, siêng nghĩ, siêng nói, siêng làm”, tức là phải chăm chỉ,
tận tuỵ với công việc. Đó công việc của người cán bộ quân đội có tính đặc thù
so với các loại cán bộ khác, Hồ Chí Minh đặc biệt nhấn mạnh đến hai phẩm chất
mà người cán bộ quân sự phải có để xử lý các tình huống chiến đấu một cách
chính xác và kịp thời, đó là trí và dũng. Người nói: “Trí là phải có óc sáng suốt
để nhìn mọi việc, để suy xét địch cho đúng . . . Dũng là không được nhút nhát,
phải can đảm, dám làm những việc đáng làm, dám đánh những trận đáng đánh Theo
đó, người có “Trí là người biết địch, biết ta, biết dùng người đúng chỗ, đúng
việc, luôn cầu tiến bộ, ham học hỏi, nắm vững những kiến thức cần thiết cho
việc thực hiện chức trách của mình. Người có “Dũng” phải có gan chịu trách
nhiệm trước công việc gặp việc khó phải có gan làm, thấy khuyết điểm có gan sửa
chữa; cực khổ, hiểm nguy có gan chịu đựng, có gan chống lại những cám dỗ của
đời thường; dám hy sính vì vận mệnh của Đảng, của Tổ quốc “Trí, Dũng” song toàn
là hai phẩm chất đặc biệt cần thiết của người chỉ huy quân sự và đó cũng là mục
tiêu của công tác đào tạo cán bộ quân sự hiện nay.
Để có được những phẩm chất đạo đức
nhân cách nói trên, Chủ tịch Hồ Chí Minh yêu cầu: một mặt, tổ chức phải bồi
dưỡng, tạo điều kiện cho cán bộ được rèn luyện, mặt khác bản thân mỗi cán bộ
phải bền bỉ, thường xuyên tự tu dưỡng, rèn luyện, bởi theo Người: “Đạo đức cách
mạng không phải trên trời sa xuống, nó đã đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hàng ngày
mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng mài càng sáng, vàng càng luyện
càng trong”.
Hơn 76 năm qua, dưới sự dìu dắt của Chủ tịch
Hồ Chí Minh và tư tưởng của Người về đạo đức và nhân cách của người cán bộ quân
sự, lớp lớp cán bộ quân đội ta đã là những tấm gương ngời sáng về đạo đức cách
mạng, thực sự là hạt nhân đoàn kết trong lãnh đạo, chỉ huy đơn vị, góp phần
quan trọng vào sự nghiệp xây dựng quân đội ta thành đội quân cách mạng, bách
chiến, bách thắng - lực lượng chính trị tin cậy của Đảng và Nhà nước. Trong hai
cuộc kháng chiến chống ngoại xâm, cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc, tuyệt đại đa số cán bộ quân đội vẫn giữ vững được phẩm chất đạo đức và
nhân cách người cán bộ cách mạng. Tuy nhiên, trước tác động của những biến đổi
kinh tế-xã hội đang diễn ra, đã có một bộ phận cán bộ quân đội không còn giữ
nguyên được phẩm chất cao quý đó, họ chưa thực sự là tấm gương cho chiến sỹ noi
theo. Trong quản lý đơn vị họ còn nặng về mệnh lệnh hành chính mà chưa quan tâm
đến giáo dục, thuyết phục; còn không ít cán bộ có tính gia trưởng, quan liêu
làm cho tình cảm cán-binh nơi đó có phần xa cách, ảnh hưởng đến sự đoàn kết va
kết quả thực hiện nhiệm vụ của đơn vị. Một số cán bộ do thiếu tu dưỡng, rèn
luyện đã có biểu hiện dao động, suy giảm niềm tin vào con đường xây dựng chủ
nghĩa xã hội, sao nhãng nhiệm vụ, chạy theo lợi ích vật chất và lối sống tầm
thường, dẫn đến nhiều vụ vi phạm kỷ luật trong quan hệ với nhân dân, với đồng
chí, đồng đội phải xử lý . . . Những hạn chế đó có phần do công tác giáo dục,
bồi dưỡng, quản lý của một số tổ chức đảng và tổ chức chỉ huy còn yếu kém; phần
quan trọng hơn là chính những cán bộ đó không chịu thường xuyên tu dưỡng, rèn
luyện. Chính vì vậy, việc tiếp tục quán triệt và học tập tư tưởng Hồ Chí Minh
về đạo đức nhân cách của người cán bộ quân sự và hành động theo tư tưởng của
Người vẫn là hết sức bức thiết. Cần phải coi tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức và
nhân cách người cán bộ quân sự là hành trang trong suất cuộc đời của mỗi người
cán bộ quân đội. Chỉ có thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, nhân cách của
mình theo tư tưởng Hồ Chí Minh, mỗi cán bộ quân đội chúng ta mới thật sự xứng
đáng là người quân nhân cách mạng của một quân đội Anh hùng./.
NXT- H1
0 nhận xét:
Đăng nhận xét