VẬN DỤNG NGUYÊN LÝ MỐI LIÊN HỆ PHỔ BIẾN VỀ QUAN ĐIỂM ĐỐI NGOẠI TRONG VĂN KIỆN ĐẠI HỘI XIII CỦA ĐẢNG

 

Tình hình thế giới, trong nước những năm vừa qua và dự báo thời gian sắp tới cho thấy một bức tranh nhiều màu sắc, đan xen, chằng chịt các mối quan hệ phức tạp. Đó là thực tiễn khách quan chi phối trực tiếp và mạnh mẽ tới việc xác định đường lối đối ngoại của mọi quốc gia, dân tộc. Quốc gia, dân tộc nào nhận thức đúng đắn được tính chất đan xen phức tạp của các mối quan hệ đó, đồng thời, có hệ thống lý luận khoa học, cách mạng dẫn đường thì mới có thể có đường lối đối ngoại đúng đắn, vừa giữ vững được độc lập, tự chủ, vừa tranh thủ, tận dụng tối đa các nguồn lực quốc tế để phát triển. Đại hội XIII của Đảng xác định đường lối đối ngoại: "nêu cao ý chí độc lập, tự chủ, chủ động, tích cực hội nhập và nâng cao hiệu quả hợp tác quốc tế, phát huy tối đa nội lực, tranh thủ ngoại lực"[1], Đảng ta ngày càng nhận thức sâu sắc về tính tất yếu khách quan và vận dụng ngày càng đúng đắn nguyên lý mối liên hệ phổ biến của triết học Mác - Lênin vào giải quyết các mối quan hệ quốc tế.

Chủ trương tiếp tục duy trì quan hệ hòa bình, hợp tác, hữu nghị với các quốc gia, tổ chức quốc tế là sự kế thừa, tiếp nối và phát triển những nhận thức đúng đắn trong đường lối đối ngoại Việt Nam từ khi đổi mới đến nay. Đại hội XIII khẳng định: "Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế"[2] và "Chủ động tham gia, tích cực đóng góp, nâng cao vai trò của Việt Nam trong xây dựng, định hình các thể chế đa phương và trật tự chính trị - kinh tế quốc tế"[3].

Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến chỉ ra rằng, các mối liên hệ có tính chất đa dạng, phong phú, muôn vẻ. Trong mỗi đối tượng vẫn có thể có mặt cần tranh thủ, hợp tác; trong mỗi đối tác có thể có mặt mâu thuẫn với lợi ích của ta cần phải đấu tranh, Đảng ta nhấn mạnh tính chất hai mặt, đan xen trong quan hệ đối ngoại của Việt Nam, xác định tính linh hoạt trong quan hệ đối ngoại của chúng ta. Đại hội XIII khẳng định: "Trên cơ sở vừa hợp tác, vừa đấu tranh, tiếp tục nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế"[4]. Đứng vững trên nền tảng lý luận Mác - Lênin về giải quyết quan hệ đối tượng - đối tác giúp ta tận dụng triệt để các cơ hội hợp tác, đồng thời nhận thức rõ hơn về sự khác biệt về lợi ích để tìm cách đưa quan hệ với các nước, các tổ chức quốc tế đi lên. Một mặt, không ngừng mở rộng và làm sâu sắc thêm các quan hệ quốc tế, mặt khác "kiên quyết, kiên trì đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hành động can thiệp của các thế lực thù địch vào công việc nội bộ, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh quốc gia và ổn định chính trị đất nước"[5].

Đường lối đối ngoại có quan hệ chặt chẽ với đường lối, chính sách phát triển kinh tế - xã hội trong nước và xây dựng tiềm lực quốc gia. Đối ngoại cần phát huy vai trò tiên phong trong việc giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, tranh thủ nguồn lực bên ngoài cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nâng cao vị thế quốc gia. Đối ngoại phải luôn hướng vào mục tiêu cao nhất: bảo đảm lợi ích quốc gia - dân tộc, giữ vững độc lập, tự chủ, xây dựng vào bảo vệ thành công Tổ quốc Việt nam xã hội chủ nghĩa; lấy mục tiêu đó là cái "bất biến" để có đối sách với vạn cái biến. Nếu xa rời mối quan hệ này, đối ngoại trở nên mất phương hướng. Giải quyết hài hòa quan hệ lợi ích quốc gia - dân tộc Việt Nam gắn với lợi ích quốc gia - dân tộc khác trong quan hệ quốc tế là cơ sở rất có sức thuyết phục để chúng ta phát triển quan hệ với nước khác, tạo ra điểm tương đồng lợi ích để xây dựng quan hệ cùng có lợi với các đối tác và tạo cơ sở đấu tranh khi lợi ích không song trùng. Mục tiêu "vì lợi ích quốc gia, dân tộc" trong quan hệ đối ngoại lần đầu tiên được Đảng ta xác định tại Đại hội XI. Đến Đại hội XIII, mục tiêu đó tiếp tục được khẳng định và làm sáng tỏ thêm: "Bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi"[6]. Đồng thời, Đảng ta cũng nhấn mạnh: "giải quyết tốt mối quan hệ giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế (...). Gắn kết chặt chẽ quá trình chủ động hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng với việc nâng cao sức mạnh tổng hợp, huy động tiềm năng của toàn xã hội"[7].

Cách nhìn biện chứng không đối lập, hơn nữa, còn bao chứa tính chất lịch sử - cụ thể, là sự xem xét cụ thể những tình hình cụ thể. Khi xem xét các mối quan hệ quốc tế vốn rất đa dạng, phong phú, cần phải có cái nhìn cụ thể, từ đó tập trung vào xây dựng, phát triển những mối quan hệ quan trọng, cần thiết nhất ở từng giai đoạn lịch sử. Một điểm quan trọng trong đường lối đối ngoại của Đại hội XIII là đã chỉ ra những ưu tiên mà Việt Nam tham gia tại các cơ chế đa phương, bao gồm: ASEAN, Liên hợp quốc, APEC, hợp tác tiểu vùng sông Mê Kông và các khuôn khổ hợp tác khu vực và quốc tế, đồng thời, coi trọng phát triển quan hệ với các nước láng giềng, đẩy mạnh và làm sâu sắc thêm quan hệ hợp tác song phương với các đối tác chiến lược, đối tác toàn diện. Điều đó cho thấy, Đảng ta đã xác định một cách chính xác những quan hệ cần tập trung để Việt Nam từng bước đóng vai trò nòng cốt, dẫn dắt và hòa giải ở những lĩnh vực, diễn đàn mà ta có khả năng và lợi ích; vừa bảo đảm được sự ủng hộ quốc tế đối với các vấn đề lợi ích của ta, vừa nâng cao vai trò, trách nhiệm và đóng góp vào xử lý các thách thức toàn cầu và hiện thực hóa các mục tiêu phát triển của Liên hợp quốc.

Nghiên cứu, quán triệt, vận dụng những nội dung Nghị quyết Đại hội XIII nói chung, nội dung nguyên lý về mối liên hệ phổ biến nói riêng cần được hết sức quan tâm thực hiện tốt. Đồng thời, tích cực tham gia đấu tranh phản bác những luận điệu sai trái, xuyên tạc, thù địch về Đại hội XIII nói chung, về đường lối đối ngoại của Đại hội XIII nói riêng. Hiện nay, trên một số trang mạng xã hội đã xuất hiện những quan điểm, ý kiến của những "công dân", "nhà báo", "nhà dân chủ", "nhà nghiên cứu"… dưới nhiều hình thức khác nhau ("lời kêu gọi", "tư vấn", "phản biện", "góp ý"…) nhằm phê phán, bác bỏ đường lối, chính sách đối ngoại của Đại hội XIII. Nổi lên là các quan điểm: Đường lối đối ngoại của Việt Nam hiện nay là "chung chung", làm bạn với tất cả nhưng không có nước nào thực sự là bạn, bảo vệ cho Việt Nam; chỉ có tham gia liên minh quân sự với Mỹ thì Việt Nam mới có thể "thoát Trung"; Việt Nam cần phải cứng rắn hơn với Trung Quốc trong vấn đề biển Đông... Thực chất, đây là những quan điểm lệch lạc, sai trái, xuyên tạc, phủ nhận đường lối đối ngoại đúng đắn của Đảng. Cần dựa chắc vào cơ sở khoa học, cách mạng của triết học Mác - Lênin để chỉ ra tính chất ngụy biện, ý đồ nham hiểm của các luận điệu đó, định hướng tư tưởng trong nhân dân.

Tóm lại, những nội dung nguyên lý về mối liên hệ phổ biến được thể hiện một cách sâu sắc trong đường lối đối ngoại của Đại hội XIII. Đường lối đối ngoại mà Đại hội XIII xác định đã phản ánh bản chất quan hệ đa dạng, phong phú giữa Việt Nam và các nước, các tổ chức khu vực và quốc tế; đồng thời, khẳng định nhất quán quan điểm của Việt Nam là xây dựng quan hệ hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa dạng hóa, đa phương hóa các quan hệ đối ngoại trên cơ sở tôn trọng Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế, bình đẳng, cùng có lợi. Quan điểm đó có thể và cần phải được tiếp tục phát triển trở thành triết lý đối ngoại Việt Nam bởi nó đã đứng vững trên lý luận khoa học, cách mạng của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời được thực tiễn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực tiễn đối ngoại kiểm nghiệm.

N.T.L - H2

---

[1] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr.162.

[2] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr.162.

[3] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr.164.

[4] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr.164.

 

[5] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr.163.

[6] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr.161.

[7] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr.164.