Môi
trường mạng đang làm chuyển đổi toàn bộ cách thức sinh hoạt, học tập, làm việc,
giao tiếp, vui chơi, giải trí của con người. Internet cũng thúc đẩy xu hướng tự
do ngôn luận, bình đẳng thông tin và dân chủ hóa trên phạm vi toàn thế giới. Thế
nhưng, bên cạnh những mặt tích cực đó, ngày càng có nhiều vấn nạn trên mạng xã
hội, từ việc bán hàng “rởm” đến "bóc phốt", khoe thân.... Điều này buộc
các nhà quản lý cũng như mọi người cùng cần chung tay xây dựng một không gian mạng
sạch sẽ, văn minh và lành mạnh để mỗi chúng ta và con em chúng ta đều được “sống
đẹp” dù ở bất cứ đâu, trên mạng hay trong đời thật.
Do
tính chất ẩn danh, khó kiểm soát, khó quản lý, không gian mạng cũng là môi trường
thuận lợi cho các biểu hiện tiêu cực như: lừa đảo về kinh tế, gian lận trong
thương mại, tung tin đồn thất thiệt để triệt hạ đối thủ, những ứng xử vô văn
hóa như tung ảnh "nóng", "comment bẩn", "ném đá hội đồng",
"cuồng like", anti-fan, đề cao thái quá cái tôi cá nhân, tạo scandal
để trở nên nổi tiếng...
Theo
báo cáo của Microsoft năm 2020, chỉ số văn minh trên không gian mạng (Digital
Civility Index - DCI) của Việt Nam nằm trong top 5 quốc gia thấp nhất thế giới.
Còn theo khảo sát của Chương trình nghiên cứu Internet và Xã hội (VPIS) năm
2017, các trường hợp phát ngôn gây thù ghét của người dùng mạng tại Việt Nam tập
trung ở: nói xấu, phỉ báng (61,7%); vu khống, bịa đặt thông tin (46,6%); kỳ thị
dân tộc (37%); kỳ thị giới tính (29,3%); kỳ thị khuyết tật (21,76).
Do
vậy, việc chấn chỉnh và tạo dựng một môi trường văn hóa lành mạnh trên không
gian mạng hiện nay đang đặt ra cấp thiết. Tuy nhiên, với tính chất là một
"không gian ảo", "xã hội ảo", "cộng đồng ảo", việc
quản lý văn hóa, quản lý thông tin, xây dựng môi trường văn hóa tại đây đang gặp
rất nhiều khó khăn, thách thức. Song khó không có nghĩa là không làm được và
chúng ta đành bó tay đứng nhìn không làm gì cả.
Cũng
như đối với công việc điều hành, quản lý trong cuộc đời thực, việc xây dựng môi
trường văn hóa trên không gian mạng cần được quan tâm rốt ráo ở tất cả các
khâu: thể chế quản lý, nguồn lực quản lý, công cụ, biện pháp quản lý.
Trước
hết, cần tạo dựng hành lang pháp lý phù hợp để nâng cao hiệu quả quản lý. Bên cạnh
việc tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản dưới Luật liên quan đến mạng như Luật
An ninh mạng, Luật An toàn thông tin mạng, Luật Công nghệ Thông tin…, rất cần kịp
thời sửa đổi, bổ sung các nội dung liên quan đến môi trường mạng trong các lĩnh
vực văn hóa, nghệ thuật như: Luật Điện ảnh, Luật Báo chí, Luật Xuất bản, Luật
Quảng cáo, Luật sở hữu trí tuệ, Nghị định về hoạt động Nghệ thuật biểu diễn,
Nghị định về hoạt động Mỹ thuật, Nghị định về hoạt động Nhiếp ảnh…
Cùng
với đó, phải tăng cường kiện toàn bộ máy quản lý, đội ngũ nhân lực quản trị mạng,
công tác kiểm tra, giám sát, kiểm duyệt, cấp phép, thanh tra... Cần có các chế
tài đủ sức răn đe, xử phạt nghiêm minh những vi phạm pháp luật trên môi trường
mạng.
Để
tạo dựng môi trường văn hóa lành mạnh trên không gian mạng, cùng với quá trình
"chống", chúng ta phải tích cực "xây". Rất cần khuyến khích
các văn nghệ sĩ lưu hành rộng rãi trên mạng các tác phẩm văn hóa, nghệ thuật có
giá trị cao, có sức lan tỏa, hướng con người tới Chân - Thiện - Mỹ. Khi chúng
ta nỗ lực chăm sóc, vun trồng càng nhiều hoa đẹp, thì cỏ dại sẽ càng ít có cơ
lan rộng. Có các hình thức phù hợp khơi dậy ý thức trách nhiệm, lòng tự hào dân
tộc để dần dần loại bỏ những đánh giá tiêu cực của các tổ chức quốc tế về ứng xử
thiếu văn minh trên mạng của người Việt Nam. Đối với những hành xử vô văn hóa,
những biểu hiện "lệch chuẩn", rất cần có sự phản biện tích cực của dư
luận xã hội, đề cao vai trò của người đứng đầu, quản trị viên các diễn đàn,
website, fanclub… Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh trang bị kiến thức, kỹ năng công
nghệ thông tin, giáo dục cách thức tự bảo vệ trên không gian mạng cho giới trẻ,
nhất là trẻ em.
Ngoài
ra, đối với một môi trường đặc thù như không gian mạng, rất cần đẩy mạnh các biện
pháp quản lý bằng khoa học - kỹ thuật, "dùng công nghệ để quản lý công nghệ"
như dùng tường lửa, phần mềm lọc thông tin, cảnh báo các ứng xử phản văn hóa,
xây dựng mạng xã hội nội địa...
Để
có thể xây dựng một môi trường văn hóa lành mạnh trên không gian mạng Internet ở
Việt Nam hiện nay rất cần có sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa các bộ, ngành,
tổ chức xã hội liên quan, sự quan tâm sát sao của các gia đình và nhà trường, sự
nâng cao ý thức tự giác của mỗi công dân./.
LXT-H4
0 nhận xét:
Đăng nhận xét