Vai trò của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời đại mới

 

Hiện nay có một số quan điểm cho rằng: chủ nghĩa Mác - Lênin chỉ phù hợp với thế kỷ XIX, cùng lắm là đầu thế kỷ XX; Hồ Chí Minh du nhập chủ nghĩa Mác - Lênin vào Việt Nam là “một sai lầm của lịch sử, đã kìm hãm sự phát triển của đất nước”, hay cho rằng “Hồ Chí Minh tiếp thu mù quáng chủ nghĩa Mác - Lênin chứ không hề có tư tưởng cao siêu”; đây là một sự bôi nhọ, vu khống trắng trợn, phi văn hóa, thiếu tính khoa học của những người phê phán chủ nghĩa Mác - Lênin.

Trước hết với quan điểm: chủ nghĩa Mác - Lênin chỉ phù hợp với thế kỷ XIX, cùng lắm là đầu thế kỷ XX. Ngày 03/02/1930, Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, dưới sự lãnh đạo tài tình và sáng suốt của Đảng, cách mạng Việt Nam đã gặt hái được nhiều thắng lợi to lớn như: thắng lợi của cách mạng Tháng Tám năm1945, nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa được thành lập; đại thắng mùa xuân năm 1975 mà đỉnh cao là Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, miền Nam được hoàn toàn giải phóng, cả nước đi lên xây dựng chủ nghĩa xã hội; thắng lợi của công cuộc đổi mới toàn diệ đất nước năm 1986 và cho đến nay đã thu được những thành quả quan trọng có ý nghĩa lịch sử. Những thắng lợi vẻ vang của dân tộc ở thế kỷ XX và đầu thế kỷ XXI gắn liền với sự lãnh đạo của Đảng mà nền tảng tư tưởng là chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Theo lôgíc, chỉ cần chỉ ra một cái không đúng thì toàn bộ luận điểm này là không đúng, tức sai lầm.

Với câu hỏi: bước sang thế kỷ XXI, trong thời đại văn minh tin học, kinh tế tri thức, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, chủ nghĩa Mác - Lênin có tỏ ra lỗi thời, có bị lịch sử vượt qua hay không? Những người phê phán này không hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin là một hệ thống mở, nó luôn phải được bổ sung phát triển bởi thực tiễn cuộc sống. Trong bài Về một số đặc điểm trong sự phát triển lịch sử của chủ nghĩa Mác, V.I.Lênin đã viết: Chủ nghĩa Mác không phải là một giáo điều chết cứng, một học thuyết nào đó đã hoàn thành hẳn, có sẵn đâu vào đấy, bất di bất dịch, mà là một kim chỉ nam sinh động cho hành động, chính vì thế nó không thể không phản ánh sự biến đổi mạnh mẽ của điều kiện sinh hoạt xã hội(1). Trong bài Ba nguồn gốc và ba bộ phận cấu thành của chủ nghĩa Mác, V.I.Lênin cho rằng, chủ nghĩa Mác không có gì là giống “chủ nghĩa bè phái” hiểu theo nghĩa một học thuyết bo bo chỉ biết có mình và cứng nhắc, nảy sinh ở ngoài con đường phát triển vĩ đại của văn minh thế giới. Trái lại, thiên tài của Mác là ở chỗ đã giải đáp được những vấn đề mà nhân loại tiên tiến đã đặt ra. Học thuyết của ông ra đời là sự kế thừa thẳng và trực tiếp học thuyết của các đại biểu xuất sắc nhất trong triết học, kinh tế chính trị và chủ nghĩa xã hội.

Phép biện chứng khẳng định cái gì có sinh tất có diệt. Trong quan niệm tích cực về cái hiện đang tồn tại, phép biện chứng đồng thời cũng bao hàm cả quan niệm về sự phủ định cái hiện đang tồn tại đó, về sự diệt vong tất yếu của nó; vì mỗi hình thái đã hình thành đều được phép biện chứng xét ở trong sự vận động, tức là xét cả mặt nhất thời của hình thái đó; vì phép biện chứng không khuất phục trước một cái gì cả, và về thực chất thì nó có tính chất phê phán và cách mạng. Tất nhiên, chủ nghĩa Mác - Lênin ra đời đã được gần 200 năm. Chúng ta cần xem trong chủ nghĩa Mác - Lênin, cái gì vẫn còn đúng và vẫn còn có giá trị lâu dài; cái gì trước kia chúng ta hiểu không đúng nay phải điều chỉnh lại cho đúng; cái gì ngay từ thời các nhà kinh điển đã thừa nhận là không đúng; cái gì đã bị thực tiễn vượt qua, đặc biệt là thực tiễn ở Việt Nam mà chúng ta cần bổ sung, phát triển.

Ngoài việc cho rằng chủ nghĩa Mác - Lênin đã lỗi thời, các “nhà phê phán”, các thế lực thù địch còn không ngừng xuyên tạc, bôi nhọ cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Chúng cho rằng tư tưởng Hồ Chí Minh đối lập với chủ nghĩa Mác - Lênin, Hồ Chí Minh chỉ là người theo chủ nghĩa dân tộc chứ không lựa chọn con đường XHCN. Thậm chí chúng còn phủ định tư tưởng Hồ Chí Minh khi cho rằng, Hồ Chí Minh chỉ là người tiếp thu mù quáng chủ nghĩa Mác - Lênin chứ không hề có tư tưởng cao siêu. Từ đó họ phát động chiến dịch bôi nhọ Chủ tịch Hồ Chí Minh, bôi nhọ danh nhân mà họ gọi là chiến dịch “hạ bệ thần tượng”. Chúng ngụy biện rằng, bây giờ học thuyết Mác - Lênin đã lỗi thời, chỉ dựa vào tư tưởng Hồ Chí Minh và đề cao chủ nghĩa Hồ Chí Minh. “Chủ nghĩa Hồ Chí Minh” cũng ám chỉ chủ nghĩa dân tộc. Đây là một luận điệu nguy hiểm, vì như vậy sẽ làm suy yếu tư tưởng Hồ Chí Minh và thực chất là để phủ định chủ nghĩa Mác - Lênin, tiến tới phủ định chính ngay tư tưởng Hồ Chí Minh.

Có một sự thật không thể chối cãi được, Hồ Chí Minh đã tiếp thu, truyền bá, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin lên tầm cao mới trong điều kiện lịch sử cụ thể của Việt Nam, từ đó đưa cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Khi phân tích xã hội phương Đông, đặc biệt là Việt Nam, Hồ Chí Minh phát hiện ra rằng, ở Việt Nam, chủ nghĩa dân tộc là một động lực lớn của lịch sử; vấn đề giai cấp, đấu tranh giai cấp không diễn ra giống như ở phương Tây. Từ những nhận xét đó, Người đi đến kết luận: “Xã hội Ấn Độ - China - và tôi có thể nói: Ấn Độ hay Trung Quốc về mặt cấu trúc kinh tế, không giống các xã hội phương Tây thời Trung cổ, cũng như thời cận đại, và đấu tranh giai cấp ở đó không quyết liệt như ở đây”(2). Đây là những kết luận khoa học được rút ra từ việc nghiên cứu cẩn thận, lâu dài của Hồ Chí Minh. Từ phân tích về mặt giai cấp, xã hội ở các nước phương Đông và Việt Nam, Hồ Chí Minh mặc dù có thể chưa đọc được những tác phẩm của C.Mác về phương Đông nhưng đã đi gần đến tư tưởng của C.Mác, nhất là quan niệm về “phương thức sản xuất châu Á” với đặc trưng là tính tự trị, độc lập, biệt lập của công xã; cái đặc trưng này, theo Người, dẫn đến sự thiếu tin cậy lẫn nhau, đó là nguyên nhân gây ra sự suy yếu của các dân tộc phương Đông.

VH H3