Thực tiễn vận động của nền kinh tế
thế giới những năm gần đây cho thấy, mô hình phát triển nền kinh tế thị trường
có sự điều tiết vĩ mô từ trung tâm, trong
bối cảnh ngày nay, là mô hình hợp lý hơn cả. Mô hình này, về đại thể có
thể đáp ứng những thách thức của sự phát triển.
Nước ta, việc thực hiện mô hình
này, trong thực tế, chẳng những là nội dụng của công cuộc đổi mới mà hơn thế
nưa còn là công cụ, là phương thức để nước ta đi tới mục tiêu xây dựng CNXH.
Nền kinh tế nước ta hiện nay chỉ có
thể nó đang trong giai đoạn quá đô, chuyển tiếp từ nền kinh tế tập trung, hành
chính, bao cấp sang nền kinh tế thị trường có sự quản lý vĩ mô của Nhà nước theo
định hướng XHCN. Do vậy, những đặc điểm của giai đoạn quá độ trong nền kinh tế
nước ta, đương nhiên là một vấn đề rất có ý nghĩa, rất cần được nghiên cứu, xem
xét. Nhận thức được những đặc điểm phức tạp của giai đoạn quá độ, chi phối
những đặc điểm đó, chúng ta sẽ tránh được những sai lầm chủ quan nóng vội, duy
ý chí hoặc những khuynh hướng cực đoan, máy móc,sao chép, chấp nhận nguyên bản
kinh tế thị trường từ bên ngoài vào.
Như chúng ta đã biết, trong nền kinh tế tập
trung , bao cấp, mọi chức năng kinh tế- xã hội của nền kinh tế đều được triển
khai trong quá trình kế hoạch hoá ở cấp
độ quốc gia. Tính bao cấp của nhà nước đối với các hoạt động của sản xuất lưu
thông, phân phối… khá nặng nề, ở nước ta
trước đây, chế độ hạch toán, trên thực tế còn nặng về hình thức. Lợi ích kinh
tế, đặc biệt là lợi ích cá nhân người lao động, một động lực trực tiếp của hoạt
động xã hội chưa được quan tâm đúng mức. Vì thế, sự vận động của nền kinh tế
nhìn chung là chậm chạp, kém năng động.
Kể từ đại hội Đảng lần thú VI (12/1986) đến
nay, theo đường lối đổi mới, đất nước ta đã từng bước chuyển sang nền kinh tế
thị trường với định hướng Xã hội chủ nghĩa. Và điều đó có ý nghĩa là chúng ta
đã đạt được những thành tựu hết sức quan trọng, những thành tựu cho phép chúng
ta “ điều chỉnh và bổ sung nhận thức, làm cho quan nịêm về chủ nghĩa xã hội
ngày càng cụ thể: đường lối chủ trương, chính sách ngày càng đồng bộ, có căn cứ
khoa học và thực tiễn”. Những thành tựu đó, trong một chừng mực nhất định cũng
gián tiếp khả năng của nền kinh tế thị trường
trong việc năng động hoá nền kinh tế đất nước.
Kinh tế thị trường, như chúng ta đã
biết là một quan hệ kinh tế - xã hội mà trong đó sản xuất và tái sản xuất gắn
liền với thị trường, tức là gắn chặt với quan hệ hàng hoá- tiền tệ, với quan hệ
cung- cầu … Trong nền kinh tế thị trường , nét biểu hiện có tính chất bề mặt
của đời sống xã hội quan hệ hàng hoá.
Nếu
như trước đây, nền kinh tế nước ta chỉ có một kiểu sở hữu tương đối
thuần nhất với hai thành phần tập thể và quốc doanh, thì nay, cùng với thành
phần sở hữu chủ đạo là sở hữu Nhà nước, còn tồn tại nhiều hình thức sở hữu
khác. Những hình thức sở hữu đó, trong thực tế vận hành của nền kinh tế, không
hẳn đã đồng bộ với nhau, đôi khi chúng còn có mâu thuẫn với nhau. Song về tổng
thể, chúng là những bộ phận khách quan của nền kinh tế, có khả năng đáp ứng
những đòi hỏi đa dạng và năng động của nền kinh tế thị trường.
Trên con đường công nghiệp hoá,
hiện đại hoá, việc chúng ta bước đầu sử dụng thị trường như là một công cụ,
phương thức, trên thực tế đã đem lại những kết quả tích cực cả về phượng thức,
trên thực tế đã đem lại những kết quả tích cực cả về phương diện thực tiễn và
phương diện nhận thức.
Mỗi hành trang có ý nghĩa mà công
cuộc đổi mới trang bị cho chúng ta sản xuất hàng hoá cùng với nền kinh tế nhiều
thành phần vận hành theo cơ chế thị trường, hiện đã được chúng ta hiểu là không
đối lập với CNXH. Với tính cách là sản phẩm của văn minh nhân loại, một cơ hội
để các cộng đồng mở cửa, tiếp xúc với bên ngoài, kinh tế thị trường rõ ràng là cái
khách quan và tất yếu đối với công cuộc xây dựng CNXH ở nước ta.
Trong nền kinh tế hàng hoá nhiều
thành phần ở nước ta, thị trường là căn
cứ, vừa là đối tượng của công tác kế hoạch hoá. Việc điều tiết vĩ mô đối với
thị thường, một mặt làm cho nền kinh tế nước ta thực sự trở thành một thị
trường thống nhất- thống nhất trong cả nước và thống nhất với thị trường thế
giới- mặt khác còn có tác dụng làm cho mỗi đơn vị kinh tế phải tự khẳng định
khả năng và vai trò của mình trong thị trường.
Tuy nhiên, nhận ra sức mạnh của cơ
chế thị trường bao nhiêu, chúng ta lại cũng hiểu rõ hơn bấy nhiêu mặt trái của
nó đối với sự vận động của đởi sống xã hội. Sự tăng trưởng kinh tế đương nhiên
là một mục tiêu của phát triển xã hội; nó có khả năng tạo ra điều kiện để giải quyết
các vấn đề xã hội. Nhưng tăng trưởng kinh tế không nhất thiết đi liền với xã
hội. Do vây, những quan niệm của Đảng ta, để thực hiện sự nghiệp xây dựng CNXH
với mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng văn minh, nền kinh tế thị
trường nhất thiết phải có sự quản lý của nhà nước theo định hướng xã hội chủ
nghĩa.
ĐĐX-K6
0 nhận xét:
Đăng nhận xét