ĐẠO ĐỨC CỘNG SẢN - MỘT "NĂNG LỰC NHÂN TÍNH" CỦA CON NGƯỜI MỚI XÃ HỘI CHỦ NGHĨA

 Đặc trưng tiêu biểu của đạo đức là tính tự nguyện, tự giác của chủ thể trong hành động. Bàn về quan điểm của nhà triết học cổ Hy Lạp Xôcơđrát. Heghen đã nhận xét: Xôcơđrát nổi tiếng như một ông thầy về đạo đức, nhưng nói đúng hơn ông là người phát hiện ra đạo đức, khi Xôcơđrát khẳng định rằng con người có thể hành động bằng cách tuân theo lương tri, niềm tin. Ph.ăng ghen cũng đã định hướng cho chúng ta: “Người ta không thể bàn bạc đúng đắn về đạo đức và pháp quyền mà lại không nói đến cái gọi là tự do ý chí, đến trách nhiệm của con người, đến quan hệ tất yếu – tự do”. Khi hành vi của con người bị quy định bởi sự cưỡng chế từ bên ngoài thì đó chưa phải là hành vi đạo đức. Con người có đạo đức là người ý thức được mục đích hành động của mình và giá trị của những hành động đó, biết đánh giá và điều chỉnh thái độ hành vi của mình cho phù hợp với mục đích của hành động, với thang giá trị mà mình đã lựa chọn, trên cơ sở  tuân theo những yêu cầu khách quan của xã hội. Có thể nói, đạo đức trước hết là biến cái tất yếu khách quan của cuộc sống thành sự đòi hỏi tự giác của chủ thể trong hành động.

Trong quá trình xây dựng và phát huy nhân tố con người nhằm thực hiện mục đích cao nhất, đồng thời tạo ra động lực quan trọng nhất của cách mạng xã hội chủ nghĩa, việc xây dựng và phát huy vai trò của đạo đức cộng sản - một “năng lực nhân tính” của con người mới xã hội chủ nghĩa- có tầm quan trọng đặc biệt.

Đạo đức cộng sản ngày càng trở thành một yếu tố quan trọng, có vai trò ngày càng tăng trong việc phát huy vai trò quyết định của nhân tố con người, tạo nên “nhân lực có chất lượng cao” trong sức mạnh chiến đấu của quân đội ta, đòi hỏi chúng ta phải quan tâm hơn đến việc xây dựng và phát huy vai trò của đạo đức. Trong khi đó những điều kiện khách quan về vật chất và tinh thần của xã hội cho sự hình thành phát triển của đạo đức cộng sản chưa xuất hiện đầy đủ, chưa hoàn thiện. Đời sống tinh thần - đạo đức của bộ đội dang chịu nhiều tác động tiêu cực, tự phát của hoàn cảnh lịch sử. Mặt khác, trong thực tiễn xây dựng và chiến đấu của bộ đội ta hiện nay, ở không ít đơn vị, với những cấp độ và biểu hiện khác nhau, việc giáo dục và rèn luyện đạo đức chưa được quan tâm đúng mức, còn bị buông lỏng, còn nhiều biểu hiện tự phát, chất lượng và hiệu quả còn thấp, thậm chí có những biểu hiện xuống cấp khá nghiêm trọng…Vì vậy, để xây dựng và phát huy có hiệu quả vai trò của đạo đức cộng sản, chúng ta phải rất chủ động, tích cực và tự giác trong toàn bộ các hoạt động lãnh đạo, chỉ huy, quản lý, giáo dục và rèn luyện bộ đội, đặc biệt là trong hoạt động tự giáo dục của mỗi quân nhân với tư cách là chủ thể đạo đức.

PHS H2