DÂN CHỦ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM

  

Ở Việt Nam, dân chủ xã hội chủ nghĩa (XHCN) được thiết lập từ khi cách mạng dân chủ nhân dân giành thắng lợi, đi lên CNXH (ở miền Bắc tính từ 1954 và cả nước tính từ sau 1975). Dưới sự lãnh đạo của Đảng, những bước tiến của sự nghiệp xây dựng CNXH là những nấc thang hoàn thiện nền dân chủ XHCN. Dân chủ XHCN luôn là nội dung quan trọng trong quan điểm, đường lối của Đảng ta, là thuộc tính bản chất của hệ thống chính trị đất nước. Bản chất, mục tiêu của dân chủ XHCN được Hồ Chí Minh khái quát:

“Nước ta là nước dân chủ

Bao nhiêu lợi ích đều vì dân.

Bao nhiêu quyền lực đều của dân”[1].

Ngay từ những thập niên đầu của thế kỷ XX, khi nhà nước cách mạng còn là mục tiêu phấn đấu, trong “yêu sách của nhân dân An Nam” gửi Hội nghị Véc-xây (1919) Nguyễn ái Quốc đã đòi phải thay thế chế độ cai trị bằng sắc lệnh không dân chủ bằng các đạo luật. Chính điều đó đã thể hiện một quan điểm về dân chủ mới.

Khi giành được chính quyền, Người đã trực tiếp soạn thảo bản Tuyên ngôn độc lập, một văn bản pháp lý có giá trị đóng góp vào nền pháp lý dân chủ và tiến bộ của loài người. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dẫn luận Tuyên ngôn độc lập của nước Mỹ (1776); Tuyên ngôn nhân quyền của nước Pháp (1789), từ quyền con người để khẳng định quyền tự do, độc lập, dân chủ của một dân tộc: “Suy rộng ra, câu ấy có ý nghĩa là: tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra bình bẳng; dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do”[2]. Đó là nội dung dân chủ của xã hội mới - XHCN. Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, lãnh đạo nhân dân ta trong các cuộc kháng chiến chống chủ nghĩa thực dân cũ và mới, nội dung dân chủ XHCN trong tư tưởng của Người ngày càng được hoàn thiện, bổ sung, cụ thể hoá. Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “chế độ ta là chế độ dân chủ, tức là nhân dân làm chủ”[3].

Lịch sử cách mạng nước ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, dân chủ luôn là mục tiêu, động lực, ngọn cờ tập hợp lực lượng và vấn đề xây dựng nền dân chủ, phát huy quyền làm chủ của nhân dân là một nội dung chủ yếu trong đường lối quan điểm của Đảng, tại các kỳ Đại hội Đảng. Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH của Đảng đã khẳng định: “Xây dựng nhà nước xã hội chủ nghĩa, nhà nước của dân, do dân, vì dân, lấy liên minh giai cấp công nhân và giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức làm nền tảng, do Đảng Cộng sản lãnh đạo”[4]. Đại hội XIII của Đảng khẳng định “Tiếp tục phát huy dân chủ xã hội chủ nghĩa, thực hiện ngày càng tốt hơn quyền làm chủ của nhân dân trong quyết định những vấn đề lớn và hệ trọng của đất nước”[5]. Đó là tư tưởng cơ bản xuyên suốt của Đảng ta về xây dựng nền dân chủ ở nước ta và cũng chính là bản chất của một nền dân chủ thực sự - dân chủ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam./.

ĐHQ-H2

 

 

 

---

[1] Hồ Chí Minh (1949), “Dân vận”, Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 5, Nxb CTQG, H.1995, tr.698.

[2] Hồ Chí Minh (1945), “Tuyên ngôn độc lập”, Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 4, Nxb CTQG, H.1995, tr.1.

[3] Hồ Chí Minh (1961), “Một lòng một dạ phục vụ nhân dân” Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 10, Nxb CTQG, H.1996, tr.251.

[4] Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Nxb ST, H. Tr.19.

[5] Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQG sự thật, H.2021, tập 1, tr.71.