Sự xâm lăng
văn hóa từ nước ngoài dường như phổ biến hơn và các phương thức xâm lăng thậm
chí còn đa dạng hơn. Trong bối cảnh Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới
(WTO), một số hiệp định thương mại tự do (FTA) của thế hệ mới và xu hướng của
cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, sự phát triển mạnh của mạng điện tử, mạng
xã hội, sẽ ngày càng có nhiều thiết bị thông minh kết nối mạng. Do đó, lĩnh vực
của xâm lăng văn hóa ngày càng rộng và các phương thức tác động ngày càng đa dạng,
thay đổi. Đặc biệt là đối với thế hệ trẻ, những người thích khám phá cái mới, thích
thể hiện cái tôi của mình nhưng lại chưa đủ trải nghiệm, chín chắn để phân biệt
đâu là những giá trị tích cực, đâu là giá trị tiêu cực mà mạng xã hội mạng lại.
Do đó nhận diện biểu hiện hiện “xâm lăng văn hóa” là hết sức cần thiết. Đặc điểm
của hiện tượng “xâm lăng văn hóa” có thể khái quát trên các khía cạnh sau:
Một là, các
cường quốc tiến hành xâm lăng văn hóa có đối tượng và mục đích rõ ràng. Xâm
lăng văn hóa có đối tượng và mục đích rõ ràng, có quan hệ mật thiết với chiến
lược “diễn biến biến hòa bình” của Hoa Kỳ và một số cường quốc phương Tây, “sức mạnh mềm văn hóa”,
“tham vọng trỗi dậy” của Trung Quốc và một số cường quốc phương Đông.
Đối tượng mà
các thế lực thù địch hướng tới là Nhân dân, trước hết là lớp học sinh, sinh
viên, thanh niên đang trong quá trình phát triển và hoàn thiện nhân cách, bản
lĩnh chưa vững vàng, còn ít kinh nghiệm sống. Các thế lực thù địch cố gắng đưa
những thứ suy đồi như tôn thờ tiền bạc và chủ nghĩa cá nhân của phương Tây; khơi dậy lối suy nghĩ chỉ lo
“cái tôi” mà quên đạo nghĩa, quay lưng lại với truyền thống và những giá trị hiện
hữu tốt đẹp của dân tộc; đặc biệt vào các trường học, để trí thức trẻ, học
sinh, sinh viên từ bỏ truyền thống cách mạng, các giá trị văn hóa truyền thống
của dân tộc. Ở một góc độ khác, chúng ra sức tuyên truyền về các vương triều
phong kiến phương Đông (Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan…) và xuyên tạc sự thật lịch
sử. Chúng ra sức công kích chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, nỗ lực
tôn vinh và quảng bá lối sống phương Tây cùng các giá trị nhân quyền và dân chủ,
đồng thời tác động đến cách sống của người dân, để họ dần chấp nhận và theo đuổi
các giá trị phương Tây. Chúng ra sức xuyên tạc chủ nghĩa yêu nước Việt Nam; phủ
nhận giá trị của hai cuộc kháng chiến chống thực dân, đế quốc xâm lược trước
đây và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc của dân tộc hiện nay; đánh đồng chính nghĩa và
phi nghĩa, làm lẫn lộn vai trò của những chiến sĩ cách mạng chân chính với những
kẻ cướp nước, bán nước. Chúng cố gắng làm cho người dân, thanh niên có ý chí yếu,
dễ dàng bị chinh phục và đồng hóa trước sự tấn công của văn hóa nước ngoài và
làm lung lay niềm tin của họ vào chủ nghĩa xã hội.
Đối tượng mà các
thế lực thù địch hướng tới là các văn nghệ sĩ trẻ, tác giả trẻ, nhà báo trẻ.
Chúng ra sức tuyên truyền đề cao chủ nghĩa cá nhân và chủ nghĩa cơ hội trong
văn hóa - văn nghệ; dùng mọi thủ đoạn để kích động, lôi kéo, lung lạc đội ngũ
nhà văn, nghệ sĩ hoạt động trong lĩnh vực văn học - nghệ thuật; thực hiện âm mưu ly gián về nhân tâm, tư tưởng
và chia rẽ về tổ chức, lôi kéo văn nghệ sĩ đi theo các trào lưu tư tưởng văn
hóa phương Tây, đào sâu “tự do, dân chủ” trong sáng tác, “xét lại” những nhân vật
mà trước đây Đảng và Nhà nước ta nhận định có “vấn đề chính trị”, “xét lại” những
tác phẩm trước đây được nhận định là sản
phẩm văn hóa đồi trụy, phản động, mê tính dị đoan,... Chúng tuyên truyền các
giá trị văn hóa phương Tây; phủ nhận tính giai cấp, tính Đảng của văn hóa - văn
nghệ và đòi tách lĩnh vực này ra khỏi đời sống chính trị - xã hội của đất nước.
Thậm chí, họ còn dùng những tác phẩm văn học, nghệ thuật để tạo cớ gây áp lực
đòi “nhân quyền”, kích động bạo lực và lối sống thực dụng, dung tục, hòng làm phai
mờ những giá trị đạo đức tốt đẹp của con người Việt Nam. Mục đích cuối cùng của
hoạt động tuyên truyền của họ là thay đổi lý
tưởng và niềm tin của mọi người và triệt để “tẩy não” mọi người về mặt
tinh thần.
Hai là, các
kênh xâm lăm văn hóa rất đa dạng. Trong sự đa dạng của các sản phẩm văn hóa do
văn hóa phương Tây mang đến cho chúng ta. Việc xâm lăng văn hóa do các nước
phương Tây do Hoa Kỳ thực hiện chống lại đất nước ta liên quan đến nhiều lĩnh vực khác nhau như
phát thanh, truyền hình, phim ảnh, xuất
bản, thương mại, quảng cáo,… nhằm chiếm thị trường văn hóa của Việt Nam. Các lễ
hội nước ngoài phổ biến cũng đã có tác động đến suy nghĩ của học sinh, sinh
viên, thanh niên mà không thể bỏ qua như: “Halloween” (Lễ hội hóa trang),
“Valentine” (Ngày lễ tình nhân), “Sydney Mardi Gras” (Lễ hội của cộng đông
LGBT), “Ngày cá tháng tư”,… Ngày lễ tình nhân của phương Tây rất được giới trẻ
nước ta ưa chuộng, trong khi các lễ hội truyền thống ở nước ta lại rất khó thu
hút sự đón nhận từ thanh niên. Thanh niên cho rằng lễ hội nước ngoài hấp dẫn và
sôi động hơn, nhưng đằng sau sự vui nhộn và náo nhiệt đang thực sự chấp nhận
văn hóa phương Tây. Không chỉ là cuộc xăm lăng văn hóa của các nước phương Tây
mà đó là từ các nước phương Đông như Trung Quốc với các thể loại “truyện ngôn
tình”, “truyện đô thị”, “truyện quan trường”, các thể loại phim, truyện với nội
dung “trọng sinh” (thể loại truyện mà nhân vật chính vì một lý do nào đó chết
đi rồi “đầu thai” vào kiếp khác nhưng vẫn giữ lại được kí ức của mình ở kiếp
trước, với những năng lực đặc biệt),… Điều này thật xa lạ với cốt cách văn hóa
của dân tộc Việt Nam và chủ nghĩa duy vật biện chứng mà chúng ta đang vận dụng
trong quá trình xây dựng và thực hiện đường lối đổi mới của Đảng Cộng sản Việt
Nam, trong quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.
Ba là, các
phương tiện xâm lăng văn hóa được ứng dụng công nghệ tiên tiến. Các nước dựa
vào công nghệ cao của họ, đặc biệt là công nghệ vệ tinh và lợi thế công nghệ
thông tin, để kiểm soát nhiều phương thức phổ biến thông tin mới như Internet
và hiện đại hóa nhanh chóng các phương tiện xâm lăng văn hóa. Khuôn viên trường
học là điểm lưu ý tích cực nhất trên Internet, cộng với sự tò mò mạnh mẽ của học
sinh, sinh viên đặc biệt là thế hệ Z (những người sinh từ năm 1997 trở đi). Với
đặc tích hiểu biết về công nghệ cao, thế hệ Z họ thích trải nghiệm những điều mới
và hẳn nhiên điều này khiến cho sự lan truyền văn hóa nước ngoài trên Internet
ngày càng ảnh hưởng, và các phương pháp xâm nhập có tính chất tiên tiến nhất định.
Bốn là, sự
xâm lăng văn hóa có tính “che chắn kín đáo”. Sản phẩm văn hóa và thiết chế văn
hóa mang tinh thần văn hóa và truyền thống văn hóa, bao gồm cả quan điểm sống
và định hướng giá trị, vì vậy thưởng thức văn hóa khác với các dịch vụ, hàng
hóa thông thường và tác động của nó đối với con người đi vào chiều sâu, khó có
thể định lượng được. Khi người dân thưởng thức các bộ phim, bộ phim truyền
hình, bài hát, điệu múa, phim, âm nhạc hoặc tham gia vào các trò chơi điện tử
trên máy tính, điện thoại thông minh, họ cũng chấp nhận và nhận ra những ý
nghĩa tư tưởng, lối sống và phong tục văn hóa đa dạng của họ và vô tình họ bị ảnh
hưởng. Hơn nữa, chức năng giáo dục của văn hóa là tiềm ẩn và lâu dài, tác động
của nó thậm chí còn sâu rộng hơn.
Năm là, sự
xâm lăng văn hóa diễn ra phổ biến và toàn cầu. Khi toàn cầu hóa trở thành xu thế
phát triển thì “bá quyền văn hóa và xâm lăng văn hóa”, với tư cách là sự phát
triển văn hóa toàn cầu tạo nên mất cân bằng, ảnh hưởng đến quá trình “đa dạng
hóa” văn hóa thế giới. Các nước phương Tây do Hoa Kì đứng đầu cho rằng chỉ có
văn hóa của các nước và dân tộc tiên tiến phương Tây mới là trung tâm và hình mẫu
của văn hóa thế giới, còn văn hóa của các quốc gia “lạc hậu” không thuộc phương
Tây thường được coi là “văn hóa cận biên” và “văn hóa dốt nát”. Thế giới nghệ
thuật phương Tây nuôi dưỡng và phát triển những tác phẩm mang màu sắc chính trị
và biểu hiện biến dạng văn hóa phù hợp với định hướng tư tưởng của chính nó.
Thiết lập cái gọi là “tiêu chuẩn nghệ thuật quốc tế” và sử dụng tiêu chuẩn nghệ
thuật này để tác động đến việc sáng tạo và lao động của hầu hết các nghệ sĩ
đương đại. Dưới ngọn cờ “tự do hóa về kinh tế”, “dân chủ hóa về chính trị”, “hội
nhập văn hóa”, các cường quốc tư bản đã không ngừng củng cố chiến lược tư tưởng,
truyền bá các giá trị tư bản chủ nghĩa vào các nước xã hội chủ nghĩa và các nước
đang phát triển trên quy mô lớn và sau
đó đạt được các mục tiêu chính trị thông qua sự xâm lăng này.
Để giữ gìn và
phát huy nền văn hóa Việt Nam luôn là những nhiệm vụ quan trọng hàng đầu mà mỗi
người dân Việt Nam, thanh niên, đặc biệt là những cán bộ đoàn, những tài năng
trẻ trong lĩnh vực văn hóa - nghệ thuật đều phải đồng lòng, đồng sức thực hiện,
từ đó hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng
vào năm 2045, “sánh vai cùng các cường quốc năm châu” như ước nguyện của Chủ tịch
Hồ Chí Minh và tinh thần Đại hội XIII của Đảng ta.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét