Phong cách làm việc Hồ Chí Minh là một
nội dung, bộ phận quan trọng hợp thành hệ thống chỉnh thể phong cách của Người;
là một trong những di sản vô giá mà Người để lại cho toàn Đảng, toàn dân, toàn
quân ta. Phong cách làm việc của Hồ Chí Minh bao gồm nhiều nội dung rất phong
phú, được hình thành, phát triển gắn liền với cuộc đời hoạt động cách mạng
không mệt mỏi của Người. Phong cách làm việc của Người là bài học, là chuẩn mực
cho việc giáo dục, rèn luyện xây dựng phong cách làm việc cho các thế hệ cán
bộ, đảng viên, quần chúng hôm nay và mai sau.
NỘI DUNG
I. PHONG CÁCH LÀM VIỆC HỒ CHÍ MINH
1. Khái niệm phong cách làm việc và phong cách làm việc Hồ Chí Minh
a) Khái niệm phong cách làm việc
Theo cách hiểu chung, phong cách làm việc là phong thái và cách điệu làm việc. Còn
theo định nghĩa trong Từ điển Tiếng Việt1 về phong cách và kế thừa tinh thần luận bàn về
phong cách làm việc trong các công trình khoa học đã công bố, chúng ta có thể
quan niệm: Phong cách làm việc là lề lối,
cung cách, cách thức làm việc riêng, tiêu biểu, ổn định của một người, một lớp
người trong thực hiện nhiệm vụ.
Trong cuộc sống, mỗi người đều có
phong cách làm việc của mình. Dù hiểu theo nghĩa rộng hay nghĩa hẹp thì phong
cách làm việc bao giờ cũng là cái riêng, tiêu biểu có tính hệ thống, ổn định và
phản ánh nét đặc trưng của một con người cụ thể. Đó là lề lối, cung cách, cách
thức làm việc ổn định, mang sắc thái của mỗi người. Phong cách làm việc là cái
đời thường, dung dị, nhưng phản ánh các phẩm chất bên trong của một con người.
Phong cách làm việc cũng thể hiện phẩm chất, năng lực, tính cách của một con
người.
Phong cách làm việc của mỗi người phụ
thuộc vào nhiều yếu tố như: Phẩm chất chính trị, đạo đức, trình độ, năng lực,
khí chất của họ; vị trí, chức năng, nhiệm vụ, điều kiện làm việc, sinh hoạt; sự
giáo dục, rèn luyện, sự trải nghiệm thực tiễn. Phong cách làm việc không phải
là cái bẩm sinh, có sẵn, mà được hình thành từ sự phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện
không ngừng của mỗi người.
Phong cách làm việc có liên quan chặt
chẽ với đạo đức; đạo đức được thể hiện qua phong cách làm việc; qua phong cách
làm việc có thể đánh giá được đạo đức, đánh giá được nhân cách của một con
người. Do đó, xây dựng một phong cách làm việc mới, phong cách làm việc mang
tính cách mạng và khoa học là công việc của mỗi người phải phấn đấu bền bỉ suốt
đời.
Đối với mỗi người, nhất là cán bộ,
đảng viên, phong cách làm việc không đơn giản là việc riêng của họ mà là yếu tố
có ảnh hưởng lớn đến chất lượng lãnh đạo và uy tín của tổ chức, của Đảng, của
Nhà nước. Phong cách làm việc của cán bộ, đảng viên là yếu tố đặc biệt trọng
yếu trong bảo đảm tính chính xác của việc ra quyết định và tổ chức thực hiện
các quyết định đó; đồng thời, tác động trực tiếp đến việc xây dựng, củng cố
khối đoàn kết nội bộ và mối liên hệ giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Cán bộ,
đảng viên càng giữ cương vị cao, ảnh hưởng của các quyết định lãnh đạo, quản lý
của họ càng rộng lớn thì phong cách làm việc càng có ý nghĩa quan trọng.
b) Khái niệm phong cách làm việc Hồ Chí Minh
Giá trị và ảnh hưởng to lớn của nhân
cách Hồ Chí Minh đối với Đảng, với dân tộc Việt Nam và quốc tế được tạo nên bởi
nhiều nhân tố, trong đó phải nói tới phong cách làm việc của Người. Đó là phong
cách làm việc mẫu mực của một Lãnh tụ chính trị và nhà khoa học chân chính, thể
hiện rõ sự thống nhất biện chứng giữa tính chính trị - giai cấp, tính khoa học,
vừa thấm nhuần chủ nghĩa nhân văn cao cả và triết lý hành động vì con người của
nhà văn hoá lớn. Phong cách làm việc Hồ Chí Minh dựa trên nguyên tắc "bất
biến" là mọi quyền lực, lợi ích đều thuộc về nhân dân và nguyên tắc phục
tùng tổ chức, đoàn thể cách mạng. Bởi thế, phong cách làm việc Hồ Chí Minh mang
sắc thái riêng của một vĩ nhân, bậc "đại trí, đại nhân, đại dũng",
nhưng lại không xa lạ, khác thường, mà là cái mọi cán bộ, đảng viên và quần
chúng có thể học tập và làm theo. Phong cách làm việc Hồ Chí Minh được thể hiện
qua tư tưởng và thực tế làm việc của Người.
Nghiên cứu những bài viết, bài nói và
từ trong thực tiễn làm việc của Người, có thể quan niệm: Phong cách làm việc Hồ Chí Minh là lề lối, cung cách, cách thức làm
việc có tính khoa học, mang đặc trưng riêng của Hồ Chí Minh, được thể hiện chủ
yếu trong hoạt động lãnh đạo, quản lý của Người nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm
vụ của cách mạng.
Phong cách làm việc của Hồ Chí Minh
là lề lối, cung cách, cách thức làm việc của người lãnh đạo mà đối tượng của sự
lãnh đạo đó là cấp dưới, là quần chúng nhân dân. Để đạt mục tiêu lãnh đạo, Hồ
Chí Minh đã tác động vào quần chúng nhân dân bằng một tác phong sâu sát, với
cách thức phù hợp để phát huy cao nhất vai trò của họ. Cách làm việc này bắt
nguồn từ sự thấm nhuần sâu sắc quan điểm về mối quan hệ biện chứng giữa cá nhân
lãnh tụ và quần chúng nhân dân của chủ nghĩa Mác - Lênin và từ phẩm chất đạo
đức cách mạng trọn đời hết lòng phục vụ Tổ quốc, phục vụ cách mạng, phục vụ
nhân dân như tâm nguyện của Người.
Phong cách làm việc của Hồ Chí Minh
không chỉ là triết lý hành động, mà còn là tấm gương mẫu mực để mọi người học
tập, phấn đấu và noi theo bởi những giá trị lý luận, thực tiễn sâu sắc, bền
vững và có sức lan tỏa vô cùng lớn.
2. Những đặc trưng chủ yếu trong phong cách làm việc Hồ Chí Minh
a) Phong cách làm việc dân chủ
Phong cách làm việc dân chủ, hay
"cách làm việc dân chủ" là đặc trưng chủ yếu, nổi bật trong phong
cách làm việc của Hồ Chí Minh. Sinh thời, Người luôn yêu cầu cán bộ, đảng viên
trong công tác phải xây dựng, rèn luyện tác phong làm việc dân chủ. Bởi theo
Người, trong công tác lãnh đạo, quản lý mà thực hành được dân chủ, tôn trọng
các quyết định của tập thể, biết lắng nghe ý kiến của mọi người thì sẽ phát huy
được tính tích cực, tự giác, sáng tạo và quy tụ được sức mạnh, sự đồng tình ủng
hộ của nhiều người, tạo nên sức mạnh to lớn để giải quyết thắng lợi các nhiệm
vụ.
Hồ Chí Minh luôn khẳng định, trong chế
độ ta "dân là chủ" và khi dân là chủ thì cách lãnh đạo phải dân chủ.
Người cho rằng, không một người nào có thể hiểu được mọi thứ, làm hết được mọi
việc. Ngay đến anh hùng, lãnh tụ cũng vậy: "Đem so với công việc của cả
loài người trong thế giới, thì những người đại anh hùng xưa nay cũng chẳng qua
làm tròn một bộ phận mà thôi"1. Do đó, Người yêu cầu mỗi cán bộ phải biết cách tập
hợp được tài năng, trí tuệ của nhiều người, của tập thể để phấn đấu cho mục
tiêu chung. Mà muốn làm được như vậy phải tạo ra được một không khí dân chủ
thực sự trong nội bộ. Thực hành dân chủ là chìa khoá vạn năng có thể giải quyết
mọi vấn đề. Người nhấn mạnh: "Dân chủ, sáng kiến, hăng hái, ba điều đó rất
quan hệ với nhau. Có dân chủ mới làm cho cán bộ và quần chúng đề ra sáng kiến.
Những sáng kiến đó được khen ngợi, thì những người đó càng thêm hăng hái và
người khác cũng học theo. Và trong khi tăng thêm sáng kiến và hăng hái làm
việc, thì những khuyết điểm lặt vặt, cũng tự sửa chữa được nhiều"2.
Phong cách làm việc dân chủ của cán
bộ, đảng viên không chỉ được Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định trong quan hệ giữa
cán bộ, đảng viên với nhân dân, mà còn trong quan hệ giữa cấp trên với cấp
dưới, giữa lãnh đạo với cán bộ, đảng viên bình thường. Đối với người cán bộ dù
ở cương vị lãnh đạo nào, hiểu dân và hiểu cấp dưới đều có tầm quan trọng như
nhau. Hiểu dân là để hiểu cấp dưới được chính xác hơn, hiểu cấp dưới là để hiểu
dân đầy đủ hơn. Càng gần dân, hiểu dân và hiểu cấp dưới, người cán bộ lãnh đạo
càng hiểu chính mình, có thêm điều kiện để hoàn thiện các chủ trương, chính
sách và có được phương pháp công tác hữu hiệu.
Với cán bộ lãnh đạo, Người chỉ rõ:
"Người lãnh đạo muốn biết rõ ưu điểm và khuyết điểm của mình, muốn biết
công tác của mình tốt hay xấu, không gì bằng khuyên cán bộ mình mạnh bạo đề ra
ý kiến và phê bình. Như thế, chẳng những không phạm gì đến uy tín của người
lãnh đạo mà lại tỏ ra dân chủ thật thà trong Đảng. Nếu cán bộ không nói năng,
không đề ra ý kiến, không phê bình, thậm chí lại tâng bốc mình, thế là một hiện
tượng rất xấu. Vì không phải họ không có gì nói, nhưng vì họ không dám nói, họ
sợ. Thế là mất hết dân chủ trong Đảng. Thế là nội bộ của Đảng âm u, cán bộ trở
nên những cái máy, trong lòng uất ức, không dám nói ra, do uất ức mà hoá ra oán
ghét, chán nản"1.
Tuy nhiên, cách làm việc dân chủ không
có nghĩa là mạnh ai nấy làm, mà phải tuân thủ chặt chẽ nguyên tắc "tập thể
lãnh đạo, cá nhân phụ trách" hay còn gọi là nguyên tắc "dân chủ tập
trung". Người phân tích: Phải tập thể lãnh đạo vì một người có khôn ngoan
tài giỏi đến mấy, dù nhiều kinh nghiệm đến mấy cũng chỉ trông thấy, chỉ xem xét
được một hay nhiều mặt của một vấn đề. Vậy nên phải có nhiều người. Nhiều người
thì nhiều kinh nghiệm, người thì thấy rõ mặt này, người thì thấy rõ mặt khác
của vấn đề đó. Góp kinh nghiệm và sự xem xét của nhiều người thì vấn đề được
thấy rõ mọi mặt. Mà có thấy rõ khắp mọi mặt, thì vấn đề ấy mới được giải quyết
chu đáo, khỏi sai lầm. Có thể nói, tập thể lãnh đạo là phương pháp đảm bảo dân
chủ nhất, nếu không sẽ dẫn đến tình trạng bao biện, độc đoán, chủ quan.
Đối lập với phong cách làm việc dân
chủ là phong cách làm việc quan liêu. Chủ tịch Hồ Chí Minh kịch liệt phê phán
những cán bộ quan liêu, những người "Miệng thì nói dân chủ, nhưng làm việc
thì họ theo lối "quan" chủ. Miệng thì nói "phụng sự quần chúng",
nhưng họ làm trái ngược với lợi ích của quần chúng, trái ngược với phương châm
và chính sách của Đảng và Chính phủ"1. Người chỉ rõ, nguyên nhân của căn bệnh quan liêu là
xa nhân dân, khinh nhân dân, sợ nhân dân, không tin cậy nhân dân, không hiểu
biết nhân dân, không yêu thương nhân dân. Để chữa căn bệnh quan liêu, Người
khuyên cán bộ phải: "Theo đúng đường lối nhân dân và 6 điều là: Đặt lợi
ích nhân dân lên trên hết; liên hệ chặt chẽ với nhân dân; việc gì cũng bàn với
nhân dân, giải thích cho nhân dân hiểu rõ; có khuyết điểm thì thật thà tự phê
bình trước nhân dân và hoan nghênh nhân dân phê bình mình; sẵn sàng học hỏi
nhân dân; tự mình phải làm gương mẫu cần, kiệm, liêm, chính để nhân dân noi
theo"2.
Một vấn đề quan trọng trong phong
cách làm việc dân chủ của Hồ Chí Minh là phải chống chủ nghĩa cá nhân. Người
phê phán chủ nghĩa cá nhân, cho đó là một thứ vi trùng phá hoại cơ thể người
cán bộ, đảng viên, làm cho họ không thể làm việc gì cho sự nghiệp cách mạng, dù
người đó tài giỏi mấy.
Hồ Chí Minh là tấm gương mẫu mực về
phong cách làm việc dân chủ. Dù ở cương vị đứng đầu Đảng và Nhà nước, có uy tín
tuyệt đối trong Đảng và trong nhân dân, Hồ Chí Minh vẫn giữ phong cách làm việc
dân chủ với Bộ Chính trị và các cơ quan của Đảng, Nhà nước, các tổ chức đoàn
thể cách mạng, chú ý lắng nghe ý kiến của cán bộ, đảng viên và người dân bình
thường. Đến những năm cuối đời, Người vẫn thường làm việc với Bộ Chính trị vào
những ngày 1 và 15 hằng tháng để bàn bạc trao đổi tập thể về những công việc
của Đảng và Nhà nước, cùng góp ý kiến phê bình một cách nhẹ nhàng thoải mái,
nhưng rất hiệu quả. Nhiều bài viết của Người đã được chuyển đến các đồng chí
lãnh đạo chủ chốt đọc và góp ý kiến trước khi công bố. Người còn trao đổi với
cả các đồng chí phục vụ hằng ngày về những bài báo ngắn, để sửa chữa những chỗ
còn khó hiểu trước khi đăng. Người trân trọng ý kiến của mọi người không phân
biệt chức vụ, cấp bậc cao hay thấp. Trong công tác lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Người
đã sử dụng nhiều cơ quan, nhiều tổ chức chuẩn bị những việc cần thiết. Trước
khi quyết định, Người đều hỏi lại cẩn thận, chu đáo những người đã giúp mình.
Tất cả những ai đã được Người giao việc đều cảm nhận sâu sắc điều đó.
b) Phong cách làm việc khoa học
Một nét đặc sắc trong phong cách làm
việc Hồ Chí Minh là làm việc có tính khoa học. Người làm việc tận tâm, tận lực,
hầu như không có thời gian nghỉ rỗi, làm việc với lòng nhiệt tình cách mạng vì
nước, vì dân nhưng với cách làm việc rất khoa học. Ở đây có một sự thống nhất
hài hòa trong con người Hồ Chí Minh với cả tư cách của nhà cách mạng và nhà
khoa học. Phong cách làm việc khoa học của Hồ Chí Minh đối lập hoàn toàn và xa
lạ với lề lối, cách thức làm việc mang nặng cảm tính chủ quan, phất phơ, cốt
cho hết ngày, không quan tâm đến chất lượng, hiệu quả công việc; làm việc một
cách tự do, tùy tiện, được chăng hay chớ, thiếu kế hoạch; thiếu ngăn nắp, luộm
thuộm, lề mề, chậm chạp, không coi trọng thời gian, lãng phí sức người sức của;
làm việc thiếu tầm nhìn xa trông rộng… Những biểu hiện như thế đã được Người
chỉ ra và yêu cầu cán bộ, đảng viên phải kiên quyết khắc phục sửa chữa.
Phong cách làm việc khoa học của Hồ
Chí Minh thể hiện trên những điểm cơ bản sau đây:
- Làm việc phải có mục đích rõ ràng,
biết quý trọng thời gian, giờ nào việc ấy.
Nền sản xuất nhỏ, nông nghiệp lạc hậu
đã để lại cho chúng ta một tác phong thiếu khoa học, "làm việc theo lối
thủ công nghiệp"1. Đó là hàng loạt những thói quen như
tự do, tùy tiện, được chăng hay chớ, không coi trọng thời gian, thiếu nhìn xa
trông rộng,... Hồ Chí Minh phê phán những hiện tượng này và yêu cầu mọi cán bộ,
đảng viên làm việc phải có mục đích rõ ràng, vì theo Người: "Đích nghĩa là
nhằm vào đó mà bắn. Nhiều đích quá thì loạn mắt, không bắn trúng đích nào"1.
Hồ Chí Minh thường xuyên nhắc nhở
chúng ta phải biết quý trọng thời gian, làm việc phải đúng giờ. Những năm tháng
đi làm thuê trên những con tàu viễn dương, hay đốt lò, quét tuyết, phụ bếp ở Lơ
Havrơ, Niu Yoóc, Bốtxtơn, Luân Đôn... nếu không tự mình coi trọng thời gian,
tranh thủ thời gian, quyết tâm theo đuổi một chí lớn, thì Người đã không thể
tiến hành việc tự học cực kỳ gian khổ như Người đã kể lại. Người đã tiến hành
việc tự học không có thầy, không phương tiện, không thời gian. Cần học chữ nào,
Người viết lên cánh tay, vừa đi vừa xem, đến cuối ngày chữ bay dần hết cũng là
lúc Người đã nhớ được hết. Đêm khuya khi những người khác có thể rượu chè, cờ
bạc, Người đã tranh thủ ngồi học.
Cuộc sống của một người lao động làm
thuê ở những nước công nghiệp phương Tây đã tạo cho Người một thói quen làm
việc biết quý trọng thời gian và phải sắp xếp công việc hằng ngày có kế hoạch
cho đến từng buổi, từng giờ. Khi đã trở thành một nhà hoạt động cách mạng
chuyên nghiệp, Hồ Chí Minh đã định hình được một tác phong khoa học trong công
tác, trong lãnh đạo trên các cương vị mà Người đã đảm nhiệm.
- Chương trình, kế hoạch đặt ra trong
làm việc phải sát hợp.
Hồ Chí Minh vẫn luôn dạy cán bộ, đảng
viên phải đặt kế hoạch cho sát, cho phù hợp. Kế hoạch đặt ra để mình và mọi
người thực hiện chứ không phải để chiêm ngưỡng, đánh trống bỏ dùi. Một trong
những hạn chế, khuyết điểm của cán bộ, đảng viên, nhất là của những người lãnh
đạo mà Người đã chỉ ra là: "Chương trình công tác thì quá rộng rãi mà kém
thiết thực. Đặt ra kế hoạch và chương trình không xét rõ năng lực của những
người thi hành kế hoạch và chương trình đó. Thành thử việc gì cũng muốn làm mà
việc gì làm cũng không triệt để"1.
Khi ra các quyết định phải có thông
tin đầy đủ và bảo đảm có phương án thực thi hiệu quả, không chủ quan duy ý chí,
phải xây dựng thói quen tôn trọng thực tế khách quan, không bóp méo sự thật,
làm việc với tầm nhìn xa trông rộng trên cơ sở dự báo khoa học về tình hình có
liên quan để tránh
bị động bất ngờ và tránh sa vào công việc mang tính sự vụ thiển cận. Người đã phê phán gay gắt những cán bộ mắc "Bệnh cận thị - Không trông xa
thấy rộng. Những vấn đề to tát thì không nghĩ đến mà chỉ chăm chú những việc tỉ mỉ… Những người như vậy, chỉ trông thấy sự lợi hại nhỏ nhen mà không thấy sự lợi hại to lớn"1.
bị động bất ngờ và tránh sa vào công việc mang tính sự vụ thiển cận. Người đã phê phán gay gắt những cán bộ mắc "Bệnh cận thị - Không trông xa
thấy rộng. Những vấn đề to tát thì không nghĩ đến mà chỉ chăm chú những việc tỉ mỉ… Những người như vậy, chỉ trông thấy sự lợi hại nhỏ nhen mà không thấy sự lợi hại to lớn"1.
Trong cán bộ, đảng viên thường có một
khuyết điểm là đầu tư nhiều công sức vào việc vạch ra chương trình, kế hoạch to
tát, nhưng lại ít tìm cách để thực hiện cho được kế hoạch, chương trình đã đề
ra. Hơn nữa chương trình, kế hoạch này chưa xong, chưa biết kết quả thực hiện
ra sao đã nghĩ đến chương trình kế hoạch khác. Vì vậy, Người thường nhắc nhở
cán bộ: Kế hoạch một, biện pháp mười, quyết tâm phải hai, ba mươi, muốn lãnh
đạo đúng thì "phải tổ chức sự thi hành cho đúng"2. Nếu
chương trình kế hoạch có hay đến mấy, nhưng tổ chức thi hành không đúng, thiếu
biện pháp thích hợp, bản thân mình thiếu quyết tâm hoặc không biến quyết tâm
của lãnh đạo thành quyết tâm của quần chúng, thì mọi chương trình, kế hoạch đều
không trở thành hiện thực.
- Phải kiểm tra việc thực hiện của cấp
dưới và quần chúng.
Đây chính là tinh thần mà V.I. Lênin
đã đề ra: Lãnh đạo mà không kiểm tra, có nghĩa là không lãnh đạo. Hồ Chí Minh
đã lưu ý: "Nhiều nơi cán bộ lãnh đạo chỉ lo khai hội và thảo nghị quyết,
đánh điện và gửi chỉ thị, sau đó, thì họ không biết gì đến những nghị quyết đó
đã thực hành đến đâu, có những sự khó khăn trở ngại gì, dân chúng có ra sức
tham gia hay không. Họ quên mất kiểm tra. Đó là một sai lầm rất to. Vì thế mà
"đầy túi quần thông cáo, đầy túi áo chỉ thị" mà công việc vẫn không
chạy"1.
- Phải thường xuyên chú ý rút kinh
nghiệm.
Trong công tác lãnh đạo, Hồ Chí Minh
rất coi trọng vấn đề tổng kết thực tiễn để rút kinh nghiệm từng việc, từng chủ
trương, thấy rõ hay dở, đúng sai; từ đó để bổ sung kịp thời những chủ trương
chưa đúng, chưa đủ, và quan trọng hơn là rút ra những kết luận mới để bổ sung
cho lý luận. Vì vậy, Người căn dặn: "Sau mỗi một việc cần phải rút kinh
nghiệm. Kinh nghiệm riêng từng cán bộ, từng địa phương. Kinh nghiệm chung tất
cả các cán bộ và các địa phương. Kinh nghiệm thất bại và kinh nghiệm thành
công. Rồi tổng kết và phổ biến những kinh nghiệm ấy cho khắp tất cả cán bộ, tất
cả địa phương. Mỗi cán bộ, mỗi địa phương sẽ học những kinh nghiệm hay, tránh
những kinh nghiệm dở, áp dụng những kinh nghiệm cũ vào những công việc
mới"1.
Không chỉ là lời huấn thị, là quan
điểm về cách làm việc khoa học, mà bản thân Người là một mẫu mực, là hiện thân
tiêu biểu và cao đẹp nhất về phong cách làm việc khoa học của người cán bộ,
đảng viên. Trước yêu cầu mới của sự nghiệp cách mạng, khi mà đất nước đang mở
rộng giao lưu, hợp tác quốc tế thì việc bồi dưỡng, rèn luyện tác phong làm việc
khoa học cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý ở nước ta nói chung, trong quân
đội nói riêng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết, góp
phần hoàn thành thắng lợi sự nghiệp cách mạng của Đảng.
phần hoàn thành thắng lợi sự nghiệp cách mạng của Đảng.
c) Phong cách làm việc kỹ lưỡng
Phong cách làm việc kỹ lưỡng là cách
làm việc kỹ, cẩn thận, không để cho có sai sót. Về vấn đề này, Hồ Chí Minh đã
có nhiều giáo huấn rất sâu sắc và chính Người là tấm gương mẫu mực cho cán bộ,
đảng viên. Người căn dặn: "Có việc gì, phải bàn tính kỹ lưỡng"2, "Phải suy tính kỹ lưỡng. Chớ
hấp tấp, chớ làm bừa, chớ làm liều. Chớ gặp sao làm vậy"1. Bởi theo Người: "Chỉ cảm giác thôi không đủ. Muốn hiểu biết toàn bộ một sự vật, hiểu biết bản chất và quy luật nội bộ của nó, thì phải suy xét kỹ lưỡng"2; và "Phải xem xét kỹ lưỡng, hiểu biết rõ ràng các thứ và các mặt mâu thuẫn, mới tìm được cách giải quyết đúng đắn các mâu thuẫn, cách mạng mới thành công"3.
hấp tấp, chớ làm bừa, chớ làm liều. Chớ gặp sao làm vậy"1. Bởi theo Người: "Chỉ cảm giác thôi không đủ. Muốn hiểu biết toàn bộ một sự vật, hiểu biết bản chất và quy luật nội bộ của nó, thì phải suy xét kỹ lưỡng"2; và "Phải xem xét kỹ lưỡng, hiểu biết rõ ràng các thứ và các mặt mâu thuẫn, mới tìm được cách giải quyết đúng đắn các mâu thuẫn, cách mạng mới thành công"3.
Theo Hồ Chí Minh, cách làm việc kỹ
lưỡng là "đơn thuốc" chữa bệnh làm việc máy móc hữu hiệu nhất. Vì
vậy, đối với mỗi tổ chức, mỗi con người, Người căn dặn:
"Bất kỳ việc to việc nhỏ:
Phải xem xét kỹ lưỡng,
Phải bàn bạc kỹ lưỡng,
Phải hỏi dân kỹ lưỡng,
Phải giải thích kỹ lưỡng cho dân,
Phải luôn luôn gần gũi dân.
Phong cách làm việc kỹ lưỡng của Hồ
Chí Minh còn là cách làm việc phải biết xem xét trước sau, trong những điều
kiện hoàn cảnh cụ thể... Trong bài nói chuyện với cán bộ tỉnh Thanh Hóa, Người
cho rằng: "Đối với công việc phải thế nào? Trước hết, phải nghĩ cho kỹ, có
việc làm trước mắt thành công nhưng thất bại về sau. Có việc địa phương này làm
có lợi nhưng hại cho địa phương khác. Những cái như thế phải tránh… Phải có kế
hoạch bước đầu làm thế nào? Bước thứ hai làm thế nào? Bước thứ ba làm thế nào?
Thành công thì thế nào? Nếu thất bại thì thế nào? Mỗi ngày lúc sáng dậy, tự hỏi
mình ngày hôm nay phải làm gì? Tối đi ngủ phải tự hỏi mình ngày hôm nay đã làm
gì?"1.
Đối với những vấn đề mới, phức tạp,
quan trọng đặc biệt, có ảnh hưởng lớn tới đời sống xã hội thì càng cần phải kỹ
lưỡng. Không ra quyết định khi chưa có thông tin đầy đủ, chưa có phương án tính
toán hiệu quả. Tránh chủ quan, duy ý chí. Trong thư gửi hội nghị kháng chiến
hành chính toàn quốc Người chỉ đạo: "Thảo luận kỹ lưỡng những vấn đề rất
quan trọng như: Chỉnh đốn và kiện toàn bộ máy chính quyền; sửa đổi và thống
nhất cách làm việc; thiết thực thực hiện quân dân chính nhất trí; giải quyết
vấn đề cán bộ; chỉnh đốn và đẩy mạnh phong trào thi đua ái quốc"1.
Theo Hồ Chí Minh, làm việc kỹ lưỡng là
"phải cẩn thận", nhưng "cẩn thận không phải là nhút nhát do
dự"2, mà phải chủ động nắm thời cơ cách
mạng để làm việc có hiệu quả nhất. Người nhấn mạnh: "Lênin dạy chúng ta
đối với mọi việc phải xem xét kỹ lưỡng mọi mặt, không nóng nảy, hấp tấp. Song
khi đã định kế hoạch hẳn hoi rồi thì phải quả quyết thực hiện cho kỳ được"3.
Phong cách làm việc kỹ lưỡng của Hồ
Chí Minh, nó đối lập với cách làm việc qua loa, sơ sài. Người cho rằng:
"Tất cả các nghị quyết của Đảng phải do cơ quan lãnh đạo chuẩn bị kỹ càng,
rồi giao cho các cấp thảo luận. Không được làm qua loa, sơ sài"4. Đối với mỗi cán bộ, đảng viên, Người cũng căn dặn:
"Khi chúng ta phụ trách một công việc gì, bất kỳ to nhỏ, chúng ta cũng
phải luôn luôn nhớ đến việc đó quan hệ với cách mạng, ảnh hưởng đến cách mạng.
Chúng ta phải đưa toàn tâm toàn lực làm cho thành công, làm trọn nhiệm vụ. Chỉ
làm cho xong chuyện, làm qua loa, tức là có hại cho cách mạng, có hại đến nhân
dân"1. Vì vậy, "Phải làm khẩn trương,
nhưng tuyệt đối tránh nóng vội, qua loa"2.
d) Phong cách làm việc cụ thể
Một trong những nội dung biểu hiện
đặc trưng phong cách làm việc của Hồ Chí Minh đó là cách làm việc cụ thể, rõ
ràng, không chung chung. Đây là yếu tố rất quan trọng trong phong cách làm việc
của một người cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo.
Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng, để có
quyết định đúng, người cán bộ, đảng viên phải có phong cách làm việc cụ thể. Cụ
thể thì mới hiểu rõ tình hình công việc, hiểu rõ tình hình cấp dưới, từ đó mới
đưa ra được quyết định đúng đắn. Nếu không sẽ dẫn đến tình trạng "nồi
vuông úp vung tròn", tức hỏng việc.
Phong cách làm việc cụ thể đòi hỏi
"Lãnh đạo phải cụ thể, phải kịp thời, phải thiết thực, phải có trọng điểm
và nắm điển hình"3, "phải chân đi, mắt thấy, tai nghe, miệng nói, tay làm, óc nghĩ"1, "Cần phải lãnh đạo toàn diện và cụ thể"2, "phải cẩn thận mà nhanh nhẹn, kịp thời"3. Hồ Chí Minh đã phê phán bệnh hữu danh vô thực của
cán bộ, đảng viên: "Làm việc không thiết thực, không từ chỗ gốc, chỗ
chính, không từ dưới làm lên. Làm cho có chuyện, làm lấy rồi. Làm được ít suýt
ra nhiều, để làm một bản báo cáo cho oai, nhưng xét kỹ lại thì rỗng tuếch...
Thế là dối trá với Đảng, có tội với Đảng. Làm việc không thiết thực, báo cáo
không thật thà, cũng là một bệnh rất nguy hiểm"4.
Phong cách làm việc cụ thể đòi hỏi
phải "đi sâu đi sát, điều tra nghiên cứu"5, nắm việc, nắm
người, nắm tình hình cụ thể. Cán bộ lãnh đạo, quản lý phải biết sử dụng bộ máy,
sử dụng những người cộng sự, những cơ quan giúp việc để nắm được những thông
tin cần thiết, chính xác, sàng lọc những thông tin sai lệch, những báo cáo dối
trá, những phản ảnh lựa chiều thiếu trung thực. Phải xem xét, đối chiếu, so
sánh những ý kiến khác nhau để lựa chọn cái đúng, không nhầm lẫn đúng với sai.
Kết hợp việc điều tra nghiên cứu của bộ máy giúp việc và của người lãnh đạo;
người lãnh đạo phải tỉnh táo, khách quan để đòi hỏi bộ máy và chính bản thân
mình: "Phải sáng suốt, mới khỏi bị bọn vu vơ bao vây"1. Phải dựa vào kết quả điều tra, nghiên cứu chính
xác, phải nắm chắc, phải "hiểu thấu" vấn đề mới đi đến quyết định
đúng đắn. Nếu cán bộ lãnh đạo, quản lý quyết định sai, cấp dưới và quần chúng
càng tích cực thực hiện thì hậu quả càng lớn, tổn thất càng nhiều.
Hồ Chí Minh là tấm gương sáng ngời về
phong cách làm việc cụ thể; Người đã có những quyết định đúng đắn đối với các
vấn đề của cách mạng Việt Nam, do nắm vững tình hình của đất nước mình và của
thế giới. Trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo cách mạng, ngoài việc nắm bắt những
thông tin qua báo chí, từ báo cáo của các ngành, các địa phương, Người luôn gần
gũi với cuộc sống của nhân dân để lắng nghe những ý kiến và nguyện vọng của
dân. Trong 15 năm sống và làm việc tại Phủ Chủ tịch, Người đã hơn bảy trăm lần
đi thực tế xuống các cơ sở, Người thường tranh thủ mọi cơ hội để đi thăm các
địa phương, nông trường, nhà máy, xí nghiệp, trường học, bệnh viện, nhà trẻ,
đơn vị quân đội, cơ sở đảng, chính quyền, các tổ chức chính trị xã hội... có
những cơ sở Bác đến thăm nhiều lần. Bác muốn hiểu tâm tư tình cảm của đồng bào,
đồng chí và muốn biết cuộc sống của người dân, chiến sĩ… như thế nào. Bác
thường đến thăm một cách bất ngờ không báo trước để thấy thực chất tình hình cơ
sở chứ không nghe báo cáo. Khi xuống cơ sở, điều Bác quan tâm đầu tiên là xem
nhà ăn tập thể, khu vệ sinh, nơi ở trước rồi mới ra hội trường nói chuyện với
mọi người. Đối với đồng bào ở nông thôn, Bác rất chú ý đến những ngày tháng
giáp hạt và đòi hỏi các đồng chí có trách nhiệm phải nắm chắc tình hình, có sẵn
biện pháp để đề phòng. Trong những chuyến đi thăm cơ sở, Người luôn lắng nghe
những kiến nghị của quần chúng và đề ra những sáng kiến quan trọng, những ý
kiến chỉ đạo sâu sắc, những gợi ý thiết thực, đòi hỏi mọi người có liên quan
suy ngẫm và tìm mọi cách thực hiện cho được. Điều đáng chú ý là những ý kiến
lớn của Bác không phải là những bài diễn văn dài dòng mà thường được Bác diễn
đạt cụ thể, ngắn gọn bằng những cách nói dân gian, những quan điểm triết lý
truyền thống rất trúng, rất hay, dễ hiểu, dễ tiếp thu và dễ thực hiện.
Người nhiều lần phê phán tệ quan liêu
xa rời quần chúng, xa rời thực tế cuộc sống, thói lên mặt quan cách mạng, mệnh
lệnh, cửa quyền, ức hiếp đối với quần chúng ở một số cán bộ lãnh đạo, đảng viên. Mỗi chuyến đi thăm đồng bào,
cơ sở, Người đều để lại những ấn tượng sâu sắc, gần gũi đối với mỗi người dân.
Người gặp gỡ bà con nông dân ngay trên đồng ruộng, bỏ dép, xắn quần lội xuống
nơi bà con đang cấy để thăm hỏi bà con, cùng tát nước chống hạn, cuốc đất trồng
cây như một lão nông quen việc đồng áng...
e) Phong cách làm việc tới nơi, tới chốn
Phong cách làm việc tới nơi tới chốn
là cách làm việc chu đáo, triệt để, không bỏ dở. Tư tưởng và tấm gương của Hồ
Chí Minh là một mẫu mực về "đã phụ trách việc gì, thì quyết làm cho kỳ
được, cho đến nơi đến chốn"1.
Trong điều kiện Đảng cầm quyền, hoạt
động lãnh đạo thường được thông qua nhiều khâu, nhiều tổ chức với những cơ chế
làm việc đa dạng, phức tạp nên dễ sinh ra cách làm việc không tới nơi tới chốn,
gây mất uy tín của Đảng, Nhà nước, làm giảm sút lòng tin của nhân dân và tạo sơ
hở cho các phần tử xấu lợi dụng. Để chữa cách làm việc không tới nơi, tới chốn,
bệnh hình thức, xây dựng phong cách làm việc thiết thực, người cán bộ lãnh đạo
khi ra các quyết định, kế hoạch cần căn cứ vào tình hình thực tế, năng lực của
tổ chức, của đội ngũ cán bộ, trình độ, thói quen, tâm lý, nguyện vọng của quần
chúng nhân dân, luôn tính đến hiệu quả công việc, chỉ nói những điều cần thiết,
chỉ hứa những điều có thể làm, điều nhất định làm. Đã ra nghị quyết là phải chỉ
đạo làm đến nơi đến chốn, kiểm tra ráo riết.
Hồ Chí Minh phê phán những cán bộ vạch
ra "Chương trình công tác thì quá rộng rãi mà kém thiết thực"1. Theo Người, để vạch kế hoạch một cách thực sự khoa
học, người cán bộ "phải xét kỹ hoàn cảnh mà sắp đặt công việc cho đúng.
Việc chính, việc gấp thì làm trước. Không nên luộm thuộm, không có kế hoạch,
gặp việc nào làm việc ấy, thành thử việc nào cũng là việc chính, lộn xộn, không
có ngăn nắp"2. Một việc chính có thể có nhiều cách thực hiện.
Người yêu cầu cán bộ: Chủ trương một, biện pháp mười, quyết tâm phải hai, ba
mươi. Nói quyết tâm phải hai, ba mươi, tức là sau khi đã có kế hoạch công tác
phải có quyết tâm thực hiện và phải thực hiện đến nơi đến chốn, không được đánh
trống bỏ dùi.
Hồ Chí Minh khuyên cán bộ, đảng viên
trong bất kỳ công việc gì cũng phải bắt đầu từ chỗ chính, từ gốc, dần dần đến
ngọn, từ ít đến nhiều, từ hẹp đến rộng, chớ nên tham mau, tham nhiều trong
một lúc. Người phê phán lối làm việc "không biết nghiên cứu đến nơi đến chốn" và căn dặn: "Công việc gì bất kỳ thành công hoặc thất bại, chúng ta cần phải nghiên cứu đến cội rễ, phân tách thật rõ ràng rồi kết luận. Kết luận đó sẽ là cái chìa khóa phát triển công việc và để giúp cho cán bộ tiến tới"1.
một lúc. Người phê phán lối làm việc "không biết nghiên cứu đến nơi đến chốn" và căn dặn: "Công việc gì bất kỳ thành công hoặc thất bại, chúng ta cần phải nghiên cứu đến cội rễ, phân tách thật rõ ràng rồi kết luận. Kết luận đó sẽ là cái chìa khóa phát triển công việc và để giúp cho cán bộ tiến tới"1.
Phong cách làm việc tới nơi, tới
chốn của Hồ Chí Minh còn phải là nói đi đôi với làm. Đây vừa là phong cách công
tác, vừa là phương pháp tư tưởng hữu hiệu của người cán bộ cách mạng. Nó hoàn
toàn khác với "nói một đằng làm một nẻo", thậm chí "nói mà không
làm". Người đặc biệt lưu ý, đối với nhân dân không thể lý luận suông, chính
trị suông, nhân dân cần trông thấy lợi ích thiết thực từ những tấm gương sáng,
những việc làm thiết thực của cán bộ. Sức thuyết phục, sự lôi cuốn của cán bộ
với cấp dưới, với quần chúng nhân dân còn ở phong cách lời nói đi đôi với việc
làm, "nói là phải làm". Người cán bộ muốn tập hợp, tuyên truyền cấp
dưới, tự mình phải "miệng nói tay làm, làm gương cho người khác" vì
theo Người thì "các dân tộc phương Đông đều giàu tình cảm, và đối với họ
một tấm gương sống còn có giá trị hơn một trăm bài diễn văn tuyên truyền"2.
Trong suốt cuộc đời hoạt động cách
mạng của mình, đặc biệt trên cương vị trọng trách của người đứng đầu Đảng và
Nhà nước, phong cách làm việc tới nơi, tới chốn của Hồ Chí Minh đã ảnh hưởng
lớn đến việc nâng cao chất lượng lãnh đạo và uy tín của Đảng, Nhà nước, đến mối
quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân
cũng như việc hoàn thiện nhân cách người cán bộ, đảng viên và phát huy vai trò
của các tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể. Người là tấm gương sáng về phong
cách làm việc tới nơi, tới chốn cho mọi người học tập và làm theo. Người khuyên
cán bộ muốn tập hợp, tuyên truyền cấp dưới, tự mình phải "miệng nói tay
làm"1 để làm gương cho nhân dân. Người phê
phán những cán bộ "miệng thì tuyên truyền bảo người ta siêng làm, mà tự
mình thì ăn trưa, ngủ trễ; bảo người ta tiết kiệm, mà tự mình thì xa xỉ, lung
tung, thì tuyên truyền một trăm năm cũng vô ích"2. Đó là những cán bộ hỏng. Còn với những cán bộ chỉ
biết nói suông: "Chỉ biết nói là nói, nói giờ này qua giờ khác, ngày này
qua ngày khác. Nhưng một việc gì thiết thực cũng không làm được", những
người như thế tuy là thật thà, trung thành nhưng không có năng lực nên không
thể dùng vào công việc thực tế.
Tóm lại, phong cách làm việc Hồ Chí
Minh có những đặc trưng chủ yếu là: dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới
nơi, tới chốn. Mỗi đặc trưng trên đều phản ánh một khía cạnh riêng trong việc
tiến hành và giải quyết công việc của Người, song nó gắn bó chặt chẽ với nhau
tạo nên một phong cách làm việc hiệu quả. Trước yêu cầu nhiệm vụ cách mạng,
nhiệm vụ xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại,
đòi hỏi chúng ta phải đẩy mạnh nghiên cứu, học tập và làm theo phong cách làm
việc của Hồ Chí Minh.
II. ĐẨY MẠNH HỌC TẬP VÀ LÀM THEO PHONG
CÁCH LÀM VIỆC HỒ CHÍ MINH TRONG QUÂN ĐỘI HIỆN NAY
1. Sự cần thiết đẩy mạnh học tập và làm theo phong cách làm việc Hồ Chí
Minh trong quân đội hiện nay
a) Vị trí, vai trò quan trọng của phong cách làm việc Hồ Chí Minh
Phong cách làm việc là sự kết tinh
phẩm chất, năng lực của một quá trình học tập, tu dưỡng, rèn luyện của mỗi
người. Phong cách làm việc quy định trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả thực
hiện nhiệm vụ của mỗi con người.
Nói phong cách làm việc Hồ Chí Minh là
nói đến những đặc trưng giá trị, mang đậm dấu ấn Hồ Chí Minh, gắn liền với nhân
cách, trí tuệ lỗi lạc, đạo đức trong sáng của Người với tư cách là một vĩ nhân,
một nhà văn hóa. Đó là một phong cách làm việc vừa dân tộc, vừa hiện đại, vừa
khoa học, vừa cách mạng, vừa cao cả vừa thiết thực không trộn lẫn được. Phong
cách làm việc đó được coi là một nét đặc sắc nhất của Hồ Chí Minh, đã trở thành
một trong những nhân tố quan trọng góp phần nâng cao địa vị lãnh đạo của Đảng.
Một trong những di sản quý báu mà Hồ Chí Minh để lại cho cách mạng Việt Nam.
Trên cương vị đứng đầu Đảng và Nhà
nước, lãnh tụ tối cao của dân tộc, Người đã có một phong cách làm việc mẫu mực
để tiến hành công tác và thực hiện sự lãnh đạo của Đảng, giải quyết đúng đắn và
thỏa đáng các mối quan hệ với quần chúng, với cấp dưới, với những người bạn chiến
đấu gần gũi, với các vị phụ lão, nhân sĩ, trí thức, đại diện các tôn giáo, dân
tộc,... Người không dựa vào quyền lực để bắt buộc mọi người phải phục tùng, mà
thuyết phục con người bằng một phong cách làm việc vừa mang tính nguyên tắc và
khoa học cao, vừa có tình nhân ái bao la của một tấm lòng nhân hậu. Phong cách
làm việc Hồ Chí Minh không phải chỉ tác động đến nhận thức mà còn cảm hoá cả
trái tim con người. Qua phong cách làm việc của Bác, mọi người đến với Đảng,
tiếp nhận sự lãnh đạo của Đảng không phải chỉ bằng lý trí, mà còn bằng tình cảm
sâu sắc của chính mình.
Phong cách làm việc Hồ Chí Minh là một
bộ phận quan trọng trong toàn bộ di sản vô giá mà Người để lại cho dân tộc ta.
Phong cách làm việc của Người không chỉ là bài học, là chuẩn mực cho việc xây
dựng phong cách làm việc người cán bộ cách mạng mà còn bồi dưỡng nhân cách cho
các thế hệ người Việt Nam hôm nay và mai sau. Học tập và làm theo phong cách
làm việc dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi, tới chốn của Người có ý
nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự nghiệp cách mạng ở nước ta hiện nay, giúp
cán bộ, đảng viên phải luôn tu dưỡng, rèn luyện để trở thành những người có
phong cách làm việc ngày một hiệu quả hơn. Học tập và làm theo phong cách làm
việc dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi, tới chốn của Người để không
ngừng củng cố lòng tin của nhân dân với cán bộ, đảng viên cũng như củng cố mối
quan hệ giữa Đảng với dân.
b) Thực trạng phong cách làm việc trong quân đội giai đoạn hiện nay
Thời gian qua, nhìn chung đội ngũ cán
bộ, đảng viên và quần chúng trong quân đội đã có nhiều cố gắng trong rèn luyện phong cách làm việc theo phong
cách làm việc Hồ Chí Minh: dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi, tới
chốn. Vì vậy, nó đã quyết định trực tiếp đến việc nâng
cao chất lượng, hiệu quả thực hiện chức trách, nhiệm vụ của mỗi người, góp phần
tạo nên những thành tựu to lớn trong công cuộc đổi mới đất nước, xây dựng Quân
đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.
Tuy nhiên, do nhiều yếu tố tác động,
cả khách quan và chủ quan, phong cách làm việc của đội ngũ cán bộ, đảng viên và
quần chúng trong quân đội theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh bên cạnh những
kết quả bước đầu đạt được rất đáng tự hào, thì một bộ phận cán bộ, đảng viên và
quần chúng trong quân đội còn bộc lộ những hạn chế, bất cập trong phong cách
làm việc. Biểu hiện cụ thể trong công tác là hiện tượng quan liêu, độc đoán,
chưa sâu sát cán bộ, chiến sĩ cấp dưới. Một số cán bộ, đảng viên và quần chúng
trong quân đội còn vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ, coi thường kỷ cương,
kỷ luật, chấp hành chưa nghiêm chỉ thị, mệnh lệnh của trên; nóng vội, cảm tính
trong xử lý công việc, chưa coi trọng tính nguyên tắc, tính khoa học trong công
việc nên hiệu quả công tác chưa cao. Còn có hiện tượng đi muộn về sớm, làm
không đến nơi đến chốn, đối phó với kiểm tra của trên, chưa thống nhất giữa lời
nói với việc làm, nói nhiều làm ít, nói hay làm dở, nói một đằng làm một nẻo...
Một số cán bộ, đảng viên là cấp ủy viên, cán bộ giữ vị trí lãnh đạo, quản lý
còn có những biểu hiện thiếu tinh thần trách nhiệm trong công việc, làm trái
các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, quan liêu, độc
đoán, gia trưởng, cục bộ, vì lợi ích cá nhân... Những biểu hiện trên đây đã ảnh
hưởng trực tiếp đến kết quả thực hiện nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ, đảng viên và
quần chúng trong quân đội, chưa đáp ứng được yêu cầu mới của nhiệm vụ xây dựng
quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; làm giảm niềm tin
của nhân dân với quân đội, làm ảnh hưởng đến danh hiệu cao quý "Bộ đội Cụ
Hồ".
Chính vì vậy, cán bộ, đảng viên và
quần chúng, nhất là cán bộ chủ trì, chủ chốt các cấp trong quân đội cần tiếp
tục đẩy mạnh học tập và làm theo phong cách làm việc dân chủ, khoa học, kỹ
lưỡng, cụ thể, tới nơi, tới chốn trong tình hình mới hiện nay là rất cần thiết.
c) Từ yêu cầu nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quân đội trong tình hình mới đặt
ra vấn đề phải học tập và làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh
Về tình hình thế giới trong những năm
tới, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII nhận định: "Tình hình chính trị -
an ninh thế giới thay đổi nhanh chóng, diễn biến rất phức tạp, khó lường; tình
trạng xâm phạm chủ quyền quốc gia, tranh chấp lãnh thổ và tài nguyên, xung đột
sắc tộc, tôn giáo, can thiệp lật đổ, khủng bố, chiến tranh cục bộ, chiến tranh
mạng,... tiếp tục diễn ra gay gắt ở nhiều khu vực"1. Trong khi đó, cách mạng khoa học - công nghệ, đặc
biệt là công nghệ thông tin tiếp tục phát triển mạnh mẽ. Tình hình đó đặt ra
cho quân đội ta những yêu cầu nhiệm vụ mới. Chiến tranh bảo vệ Tổ quốc trong
tương lai nếu xảy ra sẽ rất quyết liệt, phức tạp, tính biến động cao, diễn biến
khẩn trương và đột biến. Kẻ thù sẽ triệt để lợi dụng vũ khí công nghệ hiện đại,
sức cơ động nhanh để tiêu hao lớn tiềm lực của ta, gây hoảng loạn về tư tưởng,
tâm lý và phá vỡ thế trận của ta. Vì vậy, học tập và làm theo phong cách làm
việc dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi, tới chốn của Hồ Chí Minh vừa
là nội dung, vừa là biện pháp để mỗi cán bộ, đảng viên và quần chúng trong quân
đội vươn lên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong tình hình mới.
Thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ
XII của Đảng và Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII, việc phòng, chống sự suy
thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện "tự diễn
biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ là những vấn đề có ý nghĩa
quan trọng và cấp bách trong công tác xây dựng Đảng nhằm nâng cao năng lực lãnh
đạo và sức chiến đấu của Đảng trong thời gian tới. Do đó, mỗi cán bộ, đảng viên
và quần chúng trong quân đội học tập và làm theo phong cách làm việc dân chủ,
khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi, tới chốn của Hồ Chí Minh là góp phần thiết
thực vào thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XII của Đảng và Nghị
quyết Trung ương 4 khóa XII.
Tiếp tục đẩy mạnh xây dựng Quân đội
nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại để thực
hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc: "Bảo vệ vững chắc độc
lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà
nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa; bảo vệ công cuộc đổi mới, sự nghiệp
công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc; bảo vệ nền
văn hóa dân tộc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, an ninh quốc
gia, trật tự, an toàn xã hội"1, đòi hỏi trong những năm tới cần tập trung lãnh
đạo, chỉ đạo thực hiện tốt ba khâu đột phá theo Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân
đội lần thứ X... Do đó, mỗi quân nhân, nhất là đội ngũ cán bộ các cấp phải có
trình độ cao, có phong cách làm việc khoa học, sáng tạo, hiệu quả. Điều đó, đặt
ra sự cần thiết phải đẩy mạnh học tập và làm theo phong cách làm việc dân chủ,
khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi, tới chốn của Hồ Chí Minh trong toàn quân.
2. Biện pháp đẩy mạnh học tập và làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh
trong cán bộ, đảng viên và quần chúng trong quân đội hiện nay
a) Tiếp tục tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, trách nhiệm về đẩy
mạnh học tập, làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh trong cán bộ, đảng viên
và quần chúng trong quân đội hiện nay
Tuyên truyền, giáo dục nhằm nâng cao
nhận thức về ý nghĩa, nội dung học tập và làm theo phong cách làm việc của Hồ
Chí Minh là cơ sở khơi dậy niềm tự hào, vinh dự, trách nhiệm của cán bộ, đảng
viên và quần chúng để mỗi người tự giác, tích cực trong học tập và làm theo
phong cách làm việc Hồ Chí Minh, có ý chí phấn đấu, luôn nghiêm khắc và yêu cầu
cao với chính mình, luôn biết đặt cho mình những mục tiêu đúng trong phấn đấu
học tập, làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh, gắn với cam kết giữ gìn phẩm
chất đạo đức, lối sống, không có biểu hiện suy thoái, "tự diễn biến",
"tự chuyển hóa" trong nội bộ theo Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII.
Giáo dục nâng cao nhận thức về học
tập, làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh trong thời kỳ mới phải được tiến
hành từ trong cấp ủy, cán bộ chủ trì, chủ chốt, đến đội ngũ cán bộ, đảng viên
và quần chúng trong đơn vị, nâng cao sự thống nhất về nhận thức, tư tưởng, hành
động của toàn quân học tập, làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh trong giai
đoạn hiện nay. Phải làm cho tất cả các cấp, các tổ chức, mọi cán bộ, đảng viên
nhận thức được sự cần thiết đưa việc học tập, làm theo phong cách làm việc Hồ
Chí Minh thành chế độ, quy định, quy chế thường xuyên ở từng tổ chức đảng và
đơn vị, từ đó xác định tốt trách nhiệm học tập, làm theo phong cách làm việc Hồ
Chí Minh, chủ động, tự giác phấn đấu không ngừng nâng cao phong cách làm việc
dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi, tới chốn.
Đưa việc học tập, rèn luyện và làm
theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh vào trong chương trình đào tạo ở tất cả
các học viện, nhà trường quân đội và nội dung giáo dục chính trị thường xuyên
tại đơn vị. Giáo dục, quán triệt, cụ thể hóa kịp thời, sát thực Chỉ thị số
05-CT/TW ngày 15 tháng 5 năm 2016 của Bộ Chính trị, Kế hoạch
số 03-KH/TW ngày 25 tháng 7 năm 2016 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, Chỉ thị số 27/CT-TTg ngày 8 tháng 9 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ, Chỉ thị số 87-CT/QUTW ngày 8 tháng 7 năm 2016 của Thường vụ Quân ủy Trung ương, Kế hoạch số 1585/KH-CT ngày 1 tháng 9 năm 2016 của Tổng cục Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào sinh hoạt thường xuyên nhằm tạo thuận lợi nhất cho từng tập thể và cá nhân triển khai thực hiện.
số 03-KH/TW ngày 25 tháng 7 năm 2016 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, Chỉ thị số 27/CT-TTg ngày 8 tháng 9 năm 2016 của Thủ tướng Chính phủ, Chỉ thị số 87-CT/QUTW ngày 8 tháng 7 năm 2016 của Thường vụ Quân ủy Trung ương, Kế hoạch số 1585/KH-CT ngày 1 tháng 9 năm 2016 của Tổng cục Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào sinh hoạt thường xuyên nhằm tạo thuận lợi nhất cho từng tập thể và cá nhân triển khai thực hiện.
Cần gắn chặt công tác giáo dục nâng
cao nhận thức về học tập, làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh với chấp
hành pháp luật Nhà nước, kỷ luật quân đội; tiếp tục đẩy mạnh Cuộc vận động
"Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ".
Nâng cao hiệu quả học tập, làm theo phong cách làm việc của Hồ Chí Minh trong
mỗi tập thể đơn vị và từng cá nhân; nêu cao ý chí quyết tâm, chủ động vượt qua
mọi khó khăn; sẵn sàng nhận và hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao.
Công tác giáo dục, tuyên truyền phải
được duy trì thường xuyên, liên tục; bám sát thực tiễn hoạt động, chú trọng đổi
mới, nhân rộng nhiều hình thức, phương pháp giáo dục phong phú, hấp dẫn, dễ
hiểu, dễ vận dụng thực hiện; phát huy vai trò các phương tiện, lực lượng tuyên
truyền của báo chí, hệ thống báo cáo viên, tuyên truyền viên trong và ngoài
quân đội; truyền thanh, thông tin nội bộ; các kênh thông tin quân sự, quốc
phòng trên đài phát thanh, truyền hình của địa phương, truyền thanh nội bộ...
với cách thể hiện đa dạng, phản ánh trung thực, kịp thời những định hướng chung
và kết quả học tập, rèn luyện, làm theo phong cách làm việc của Hồ Chí Minh
trong toàn quân; nhất là phổ biến, nhân rộng những mô hình mới, cách làm sáng
tạo, những điển hình tiên tiến, gương "người tốt, việc tốt" trong học
tập và làm theo phong cách làm việc dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới
nơi, tới chốn trong toàn quân. Kết hợp chặt chẽ giáo dục tuyên truyền tập
trung, chính khóa với các hình thức sinh hoạt, học tập của đơn vị, các tổ chức
quần chúng, phong trào thi đua quyết thắng, các cuộc vận động... làm cho cán
bộ, đảng viên và quần chúng ngày càng nhận thức sâu sắc hơn giá trị nội dung
học tập, làm theo phong cách làm việc của Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay,
thể hiện sâu sắc tình cảm trân trọng, tự hào về Bác Hồ, đề cao ý thức "tự
học", "tự làm" theo tư tưởng, đạo đức và phong cách làm việc của
Người. Đồng thời, kiên quyết phê phán, đấu tranh, bài trừ những biểu hiện làm
việc quan liêu, thiếu kế hoạch, luộm thuộm, qua loa, sơ sài, chung chung, không
rõ ràng, nói một đằng, làm một nẻo; nói nhiều, làm ít; thậm chí nói mà không
làm… trong quân đội và xã hội.
b) Phát huy vai trò, trách nhiệm cấp ủy, tổ chức đảng, chỉ huy, chính ủy,
chính trị viên các cấp và các tổ chức quần chúng tích cực học tập, làm theo
phong cách làm việc Hồ Chí Minh
Lãnh đạo, chỉ đạo việc quản lý, giáo
dục, rèn luyện học tập, làm theo phong cách làm việc của Hồ Chí Minh trong cán
bộ, đảng viên và quần chúng do cấp ủy
các cấp, trực tiếp là ban thường vụ cấp ủy, đồng chí bí thư cấp ủy chỉ đạo, là trách nhiệm của chỉ huy, chính
ủy, chính trị viên các cấp, trong đó phát huy tính tiền phong gương mẫu, làm
trước, làm để nêu gương của đội ngũ cán bộ chủ trì, chủ chốt có ý nghĩa quan
trọng.
Các cấp ủy đảng và người chỉ huy
thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, đảm bảo việc xác định mục đích, xây
dựng động cơ, thái độ, ý thức trách nhiệm học tập, làm theo phong cách làm việc
Hồ Chí Minh của cán bộ, đảng viên và quần chúng; coi đây là một trong những cơ
sở quan trọng để đánh giá chất lượng hoàn thành nhiệm vụ của tập thể và cá
nhân, trong quá trình triển khai, thường xuyên bám sát yêu cầu, nhiệm vụ chính
trị và đặc điểm tình hình đơn vị để tiếp tục cụ thể hóa các nội dung, tiêu chí
bảo đảm tính thống nhất, sát với tình hình thực tiễn và yêu cầu nhiệm vụ của đơn
vị.
Nâng cao chất lượng hoạt động của các
tổ chức quần chúng (đoàn thanh niên, hội phụ nữ, công đoàn) và hội đồng quân
nhân, khơi dậy tiềm năng sáng tạo, tinh thần trách nhiệm của cán bộ, đoàn viên,
thanh niên, hội viên, làm chuyển biến toàn diện chất lượng học tập, làm theo
phong cách làm việc Hồ Chí Minh cho cán bộ, đảng viên và quần chúng. Tổ chức
chặt chẽ, nghiêm túc việc học tập, quán triệt, nâng cao nhận thức của cán bộ,
đảng viên và quần chúng về ý nghĩa, nội dung phong cách làm việc dân chủ, khoa
học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi tới chốn của Hồ Chí Minh trong thời kỳ mới, khơi
dậy niềm vinh dự, tự hào; xây dựng ý chí quyết tâm, tinh thần trách nhiệm trong
thực hiện nhiệm vụ, làm cơ sở cụ thể hóa, liên hệ vận dụng nội dung phong cách
làm việc Hồ Chí Minh phù hợp với chức trách, nhiệm vụ của từng quân nhân, làm
cho hình ảnh, phẩm chất cao đẹp "Bộ đội Cụ Hồ" tỏa sáng trong toàn xã
hội.
Chính ủy, chính trị viên, người chỉ
huy các cấp phải là những người gương mẫu tiên phong học tập và làm theo phong
cách làm việc dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi, tới chốn của Hồ Chí
Minh. Đồng thời, tích cực, chủ động giáo dục, bồi dưỡng, định hướng và theo dõi
quá trình phấn đấu rèn luyện của đội ngũ cán bộ, sĩ quan trong cơ quan, đơn vị.
Phát huy vai trò cơ quan chính trị trong tham mưu, đề xuất nội dung, biện pháp
lãnh đạo, chỉ đạo học tập và làm theo phong cách làm việc dân chủ, khoa học, kỹ
lưỡng, cụ thể, tới nơi tới chốn của Hồ Chí Minh cần thiết cho người cán bộ,
đảng viên và quần chúng.
c) Phát huy vai trò tích cực, chủ động, tự giác của cán bộ, đảng viên và
quần chúng trong quân đội đẩy mạnh học tập và làm theo phong cách làm việc Hồ
Chí Minh
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cống hiến cả
cuộc đời cho sự nghiệp cách mạng. Người đã xây dựng cho mình phong cách làm
việc dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi tới chốn. Học tập và làm theo
Bác đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo, quản lý ở cơ sở
phải là người có phẩm chất đạo đức cách mạng, có năng lực để đáp ứng được yêu
cầu, nhiệm vụ cách mạng, trong đó tác phong làm việc là một nhân tố quan trọng
cấu thành phẩm chất và năng lực cán bộ.
Các cấp ủy đảng và người chỉ huy
thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, đảm bảo việc xác định mục đích, xây
dựng động cơ, thái độ, ý thức trách nhiệm phong trào tự học, tự rèn của người
cán bộ, đảng viên và quần chúng. Nội dung tự học tập, rèn luyện của người cán
bộ, đảng viên và quần chúng trong quân đội được thực hiện toàn diện, phong phú,
đa dạng, theo hướng cơ bản, thiết thực, vững chắc, toàn diện và chuyên sâu.
Trên cơ sở đó, người cán bộ, đảng viên và quần chúng tự lập kế hoạch, xác định
nội dung và phương pháp tự học tập, rèn luyện cụ thể phù hợp với chức trách,
nhiệm vụ của bản thân và điều kiện thực tiễn của đơn vị. Phương pháp tự học, tự
rèn của người cán bộ, đảng viên và quần chúng thực sự có kết quả tốt khi họ
biết kết hợp biện chứng giữa gắn lý luận với thực tiễn, giữa học tập và làm
theo. Gắn tự học tập, rèn luyện của người cán bộ, đảng viên và quần chúng với
thực hiện chức trách, nhiệm vụ được giao trên cơ sở vận dụng phù hợp, sáng tạo
những nội dung kiến thức đã học vào giải quyết các nhiệm vụ thực tiễn ở đơn vị.
Tự đọc tài liệu, sách, báo, cập nhật
thông tin hằng ngày là phương pháp quan trọng để bổ sung tri thức, nâng cao
hiểu biết để vận dụng những bài học hay, kinh nghiệm tốt vào tổ chức và giải
quyết sáng tạo, hiệu quả các nhiệm vụ trong thực tiễn. Cấp ủy, tổ chức đảng
lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ, giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tự học
tập, làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh của người cán bộ, đảng viên và
quần chúng trong cơ quan, đơn vị đạt hiệu quả thiết thực; thường xuyên kiểm
tra, rút kinh nghiệm, sơ kết, tổng kết, đánh giá việc tự học tập, làm theo của
người cán bộ, đảng viên và quần chúng thuộc quyền. Coi đây là một trong những
tiêu chuẩn cần thiết để bình xét, phân loại đảng viên, nhận xét cán bộ hằng năm
và xem xét, đánh giá, điều động, bổ nhiệm cán bộ.
d) Chủ động xây dựng, kịp thời tôn vinh, biểu dương khen thưởng tập thể, cá
nhân điển hình tiên tiến và kiên quyết đấu tranh với các quan điểm, nhận thức
sai trái trong học tập và làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh
Kịp thời biểu dương khen thưởng là nội
dung biện pháp tạo động lực cho cán bộ, đảng viên, quần chúng đẩy mạnh việc học
tập, làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh. Để việc học tập, làm theo phong
cách làm việc Hồ Chí Minh của cán bộ, đảng viên và quần chúng có hiệu quả, cấp
ủy, chính ủy, chính trị viên, chỉ huy các cấp cần chỉ đạo, định hướng tuyên
truyền sâu rộng trong đơn vị về vị trí, vai trò, tầm quan trọng và ý nghĩa của
việc học tập, làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh trong đời sống cán bộ,
đảng viên và quần chúng. Các cơ quan, đơn vị tập trung lực lượng, phương tiện,
tuyên truyền bằng nhiều hình thức, biện pháp phong phú đa dạng; đẩy mạnh cuộc
vận động sáng tác, quảng bá các tác phẩm văn học, nghệ thuật, báo chí về chủ đề
học tập và làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh; các cơ quan báo chí quân
đội duy trì thường xuyên chuyên trang, chuyên mục "Học tập và làm theo tư
tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh", chuyên mục "Những tấm gương
bình dị mà cao quý" để tuyên truyền về những điển hình tiên tiến tiêu biểu
về phong cách làm việc dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi tới chốn,
nói ít làm nhiều, làm có hiệu quả; đồng thời, phát huy có hiệu quả kênh thông
tin quân sự quốc phòng trên báo, đài phát thanh, truyền hình địa phương để
tuyên truyền. Kết hợp chặt chẽ công tác tuyên truyền, giáo dục việc học tập,
làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh với các hoạt động kỷ niệm ngày truyền
thống của Đảng, Nhà nước, quân đội và đơn vị. Tổ chức tuyên dương, khen thưởng
những điển hình tiên tiến trong học tập và làm theo phong cách làm việc Hồ Chí
Minh, biểu dương, cổ vũ động viên kịp thời các tập thể, cá nhân có thành tích,
cách làm tiêu biểu trong học tập và làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh.
Qua đó, tuyên truyền sâu rộng kết quả, gương điển hình tiên tiến, cách làm sáng
tạo, mô hình hiệu quả trong đơn vị.
Thông qua việc tuyên truyền sâu rộng
về những tấm gương điển hình tiên tiến trong học tập, làm theo phong cách làm
việc Hồ Chí Minh, sẽ khích lệ phong trào, tạo niềm tin trong cuộc sống, góp
phần làm xuất hiện nhiều điển hình mới có sức lan tỏa sâu rộng và tiếp tục thúc
đẩy phong trào thi đua học tập, làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh trong
cán bộ, đảng viên và quần chúng. Đồng thời, kiên quyết đấu tranh với các quan
điểm, nhận thức sai trái muốn phủ nhận, xuyên tạc tư tưởng, đạo đức, phong cách
Hồ Chí Minh và ý nghĩa to lớn của việc học tập, làm theo phong cách làm việc Hồ
Chí Minh trong quân đội ta hiện nay.
Các giải pháp học tập và làm theo
phong cách làm việc dân chủ, khoa học, kỹ lưỡng, cụ thể, tới nơi, tới chốn của
Hồ Chí Minh có quan hệ thống nhất hữu cơ với nhau. Tuy nhiên, mỗi giải pháp có
tính độc lập tương đối, tùy theo đặc điểm, tình hình cụ thể của từng tổ chức,
cơ quan, đơn vị, chức trách, nhiệm vụ của cán bộ, đảng viên và quần chúng để
vận dụng phù hợp. Trong quá trình thực hiện cần phối hợp chặt chẽ, đồng bộ các
giải pháp, không nên coi nhẹ hoặc tuyệt đối hóa một giải pháp nào.
KẾT
LUẬN
Đi sâu nghiên cứu phong cách làm việc Hồ Chí Minh
giúp chúng ta thấy rõ hơn tầm vóc vĩ đại của Người, có thể hiểu rõ vì sao nhân
cách Hồ Chí Minh đã trở thành một sức mạnh vô địch, chinh phục trái tim, khối
óc của triệu triệu con người.
Tư tưởng, tấm gương về phong cách làm việc Hồ Chí
Minh đã trở thành bài học quý giá, là chuẩn mực cho việc xây dựng và bồi dưỡng,
rèn luyện phong cách làm việc của người cán bộ cách mạng nói chung, của đội ngũ
cán bộ, đảng viên và quần chúng trong quân đội nói riêng.
Trước yêu cầu của sự nghiệp cách mạng, của nhiệm vụ
bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, đòi hỏi phải tiếp tục đẩy mạnh học tập và
làm theo phong cách làm việc Hồ Chí Minh cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần
chúng trong quân đội.
Quán triệt và thực hiện đồng bộ những giải pháp cơ
bản trên đây, nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả đẩy mạnh học tập và làm theo
phong cách làm việc Hồ Chí Minh cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần chúng
trong toàn quân, thiết thực góp phần xây dựng quân đội cách mạng, chính quy,
tinh nhuệ, từng bước hiện đại, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao./.
1. Ủy ban Khoa học xã hội
Việt Nam, Viện Ngôn ngữ học: Từ điển
Tiếng Việt, Nxb Khoa học xã hội, H. 1998.
3,
4. Hồ Chí Minh,
Toàn tập, tập 5, Nxb Chính trị quốc
gia,
H. 2011, tr. 625, 297.
H. 2011, tr. 625, 297.
1. Đảng Cộng sản Việt Nam,
Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2016, tr. 71.
1. Đảng Cộng sản Việt Nam,
Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần
thứ XII, Văn phòng Trung ương Đảng, H. 2016, tr. 147 - 148.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét