“DÂN THỤ HƯỞNG” - GIÁ TRỊ ĐÍCH THỰC CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

 

“Dân thụ hưởng” là giá trị đích thực của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, là đích đến cuối cùng, là mục tiêu tối thượng của một nhà nước thực sự của dân, do dân và vì dân. Đúc rút kinh nghiệm từ thực tiễn gần 37 năm đổi mới đất nước, Đảng ta đã bổ sung một nội dung quan trọng, có ý nghĩa vô cùng nhân văn, nhân bản - đó là “dân thụ hưởng”, hoàn bị phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”[1]. Đây là một điểm mới, mang tính đột phá, đồng thời, thể hiện nền dân chủ ngày càng được mở rộng, đi vào nền nếp trong quá trình xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân với quan điểm xuyên suốt “nước lấy dân làm gốc”.

Trong Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Đảng ta bổ sung thành tố “dân thụ hưởng” bên cạnh “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát” là sự khẳng định sâu sắc bản chất ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa. Sự bổ sung này thể hiện mối quan hệ biện chứng, tương hỗ giữa cống hiến và thụ hưởng, tạo xung lực phát triển kinh tế - xã hội, từ đó, tạo nền tảng hoàn thiện và hiện thực hóa thêm một bước tư tưởng phát huy quyền làm chủ, vì cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc của nhân dân. Nội hàm “dân thụ hưởng” có thể khái quát trên một số nội dung cốt lõi sau đây:

Thứ nhất, người dân được nhận, được hưởng những thành quả của sự phát triển. “Dân thụ hưởng” nhấn mạnh nhân tố lấy “dân làm gốc”, trọng dân, tin dân, để nhân dân được thụ hưởng đầy đủ những thành tựu của công cuộc xây dựng, phát triển đất nước. Mọi thành tựu của sự phát triển đất nước phải phục vụ trực tiếp cho người dân, mang lại lợi ích thiết thân cho người dân, bảo đảm quyền cơ bản của con người, bảo đảm công bằng xã hội, nhằm xây dựng một xã hội hài hòa, đồng thuận, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế - xã hội.

Thứ hai, người dân được thỏa mãn các lợi ích đa dạng trong xã hội, biến lợi ích trở thành động lực cho sự phát triển đất nước. “Dân thụ hưởng” nhấn mạnh việc thực hiện hóa nguyên tắc “làm theo năng lực, hưởng theo lao động”, “có làm có hưởng” - đây là quy luật thực tiễn khách quan. Động lực chính cho sự phát triển là lợi ích - hài hòa tổng thể lợi ích của cá nhân, tập thể và xã hội. Đồng thời, “dân thụ hưởng” không đơn thuần hướng đến ý nghĩa sâu xa, bao quát, mà đó chính là việc thỏa mãn những lợi ích chính đáng, đa dạng, phong phú, có chiều sâu trong xã hội của người dân, biến lợi ích trở thành động lực cho sự phát triển. “Dân thụ hưởng” biểu hiện sự quan tâm đến đời sống, từ phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm môi trường sống lành mạnh, trong sạch, an toàn đến những quyền lợi sát sườn, đến những nhu cầu, quyền lợi chính đáng của người dân. Khi người dân được thụ hưởng, được thỏa mãn những lợi ích hợp pháp, chính đáng sẽ tạo thành động lực mạnh mẽ thúc đẩy mọi người hăng hái cống hiến, đóng góp nhiều hơn vào sự phát triển của đất nước.

Thứ ba, toàn thể nhân dân, không phân biệt giai cấp, tầng lớp đều được thụ hưởng thành quả của sự phát triển như nhau. “Dân thụ hưởng” nhấn mạnh tính bao trùm, đến toàn thể nhân dân, mọi giai cấp, mọi tầng lớp đều có cơ hội bình đẳng về mặt thụ hưởng thành quả của sự phát triển; không phải là một số nhóm xã hội hay những tầng lớp có ưu thế hơn. Phát triển kinh tế không chỉ mang lại lợi ích cho một nhóm người mà phải là mang lại lợi ích cho toàn dân, mang lại cuộc sống tốt đẹp nhất cho con người. Việt Nam hướng đến một xã hội phát triển không chỉ giàu có và thịnh vượng về mặt kinh tế, không chỉ bảo vệ được môi trường mà còn là một xã hội cân bằng và hài hòa lợi ích giữa các giai cấp, giữa các tầng lớp, giữa các nhóm xã hội - một xã hội hài hòa theo hướng đoàn kết, hợp tác, hướng đến sự cân bằng.

 Thứ tư, mọi chủ trương, chính sách phải tạo ra sự thay đổi tích cực trong đời sống của nhân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “Đảng ta vĩ đại, vì ngoài lợi ích của giai cấp, của nhân dân, của dân tộc, Đảng ta không có lợi ích gì khác”[2]. Khi “Mọi đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật và hoạt động của Nhà nước đều vì lợi ích của nhân dân, lấy hạnh phúc của nhân dân làm mục tiêu phấn đấu”[3], đúng ý dân, hợp lòng dân, phát huy tốt vai trò chủ thể của nhân dân trong tổ chức, triển khai thực hiện với phương châm “dân biết, dân bàn, dân kiểm tra, dân giám sát”, nhân dân sẽ tham gia hưởng ứng tích cực, trở thành phong trào sâu rộng, nhanh chóng hiện thực hóa trong cuộc sống. Mọi chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước phải xuất phát từ nhân dân, tạo nên những thay đổi tích cực trong cuộc sống của nhân dân, chăm lo, đảm bảo cuộc sống của nhân dân; đồng thời, tạo mọi điều kiện, môi trường thuận lợi để nhân dân thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, mang lại lợi ích cho bản thân, gia đình, cộng đồng và xã hội. 

---

[1] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb Chính trị quốc gia sự thật, Hà Nội, 2021, tr.27.

[2] Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 12, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tr.402.

[3] Nguyễn Phú Trọng, Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia sự thật, Hà Nội, 2022, tr.28.