Bảo vệ và phát triển
chủ nghĩa Mác - Lênin trước những tác động của bối cảnh mới không chỉ nhằm khẳng
định đặc trưng, thuộc tính thể hiện sự ưu việt của nó so với các học thuyết lý
luận khác trong lịch sử, mà còn là mệnh lệnh, yêu cầu sống còn đối với những
người cộng sản chân chính.
Chủ nghĩa Mác -
Lênin là thành tựu nổi bật và vĩ đại của trí tuệ loài người về lý luận phát triển
xã hội trong lịch sử thế giới cận đại và hiện đại. Sức sống và ảnh hưởng của chủ
nghĩa Mác - Lênin đã được chứng minh bằng các cuộc đấu tranh của giai cấp công
nhân và nhân dân lao động chống áp bức bóc lột, vì một xã hội công bằng, tiến bộ,
mà đỉnh cao là thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917. Đối với cách mạng
Việt Nam, ngay từ khi ra đời, Đảng ta đã xác định chủ nghĩa Mác - Lênin là cốt,
là gốc, là nền tảng tư tưởng. “Đảng lấy chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động”(1).
Bước sang thế kỷ
XXI, xu thế toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng; cách mạng khoa học
- công nghệ (KHCN); sự bùng nổ và kết nối của thông tin; kinh tế tri thức, kinh
tế số phát triển mạnh mẽ;… đã và đang là những yếu tố tác động sâu sắc đến mọi
mặt của đời sống xã hội, đòi hỏi các quốc gia phải quan tâm đổi mới, hội nhập,
tìm kiếm cho mình học thuyết và mô hình phát triển phù hợp. Vì vậy, sự đấu
tranh về ý thức hệ không những không mất đi mà còn gay gắt và phức tạp hơn bao
giờ hết. Đặc biệt, cuộc cách mạng KHCN hiện đại đã làm biến đổi sâu sắc và toàn
diện nền kinh tế thế giới, nhất là ở các nước tư bản phát triển. Sự phát triển
về kinh tế dựa trên nền tảng tri thức đã tác động đến các giai tầng xã hội, đặc
biệt là giai cấp công nhân. Giai cấp công nhân hiện nay đã có những biến đổi cả
về cơ cấu, số lượng và chất lượng. Theo đó, tỷ lệ công nhân trong các ngành dịch
vụ và các ngành công nghiệp có ứng dụng KHCN có chiều hướng tăng lên; trình độ
người công nhân đang tăng lên đáng kể và có sự xuất hiện “công nhân toàn cầu”,...
Trước những biến đổi ấy, các thế lực thù địch ra sức xuyên tạc lý luận chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Họ cho rằng: giai cấp công nhân hiện
nay đang dần “teo đi” và “bị hòa tan” vào các giai cấp khác; vai trò, sứ mệnh lịch
sử hiện nay không còn là của giai cấp công nhân mà thay vào đó là tầng lớp trí
thức... Đây là những luận điệu biện hộ cho địa vị thống trị, bóc lột và sự tồn
tại “vĩnh hằng” của chủ nghĩa tư bản (CNTB).
Để xem xét vai trò lịch
sử của một giai cấp, phải dựa trên cơ sở địa vị kinh tế - xã hội của giai cấp
đó, chứ không phải xuất phát từ ý muốn chủ quan của bất kỳ cá nhân hoặc lực lượng
xã hội nào. Trong lịch sử, chế độ tư bản chủ nghĩa (TBCN) đã từng chiến thắng
chế độ phong kiến, vì chính họ đại diện cho lực lượng sản xuất tiên tiến, cho
phương thức sản xuất mới dựa trên nền đại công nghiệp, tiến bộ hơn hẳn phương
thức sản xuất lạc hậu của chế độ phong kiến. Trong các cuộc cách mạng ấy, giai
cấp tư sản luôn là những người lãnh đạo. Vì thế, như một quá trình lịch sử tự
nhiên, sự sụp đổ của chế độ TBCN và sự thắng lợi của xã hội cộng sản chủ nghĩa
đều tất yếu như nhau. Trong xã hội tư bản, giai cấp công nhân là con đẻ của nền
đại công nghiệp, là lực lượng sản xuất tiên tiến, đại diện cho phương thức sản
xuất tiên tiến - phương thức sản xuất cộng sản chủ nghĩa. Và vì thế, lịch sử lựa
chọn và quy định họ là giai cấp duy nhất có sứ mệnh xây dựng chủ nghĩa xã hội
(CNXH), chủ nghĩa cộng sản.
Sau gần 500 năm phát
triển, CNTB đã tạo ra lực lượng sản xuất không lồ. Song thực chất, đó là thành
tựu chung của nhân loại chứ không phải sản phẩm riêng có của giai cấp tư sản, của
CNTB. Sự phát triển đó đã tạo cơ sở vật chất giúp cho CNTB có thể tận dụng những
thành tựu KHCN mới để kéo dài tuổi thọ. Tuy nhiên, trong lòng thế giới tư bản hiện
đại, mâu thuẫn vốn có giữa lực lượng sản xuất hiện đại với quan hệ sản xuất dựa
trên chế độ chiếm hữu tư nhân TBCN về tư liệu sản xuất không những không mất đi
mà có mặt còn sâu sắc hơn và lan rộng hơn. Dù có biến đổi, thích nghi thế nào,
CNTB hiện đại vẫn không thể che đậy được bản chất bóc lột và phản động, trong
đó có sự mở rộng đến các nước đang phát triển bằng các hình thức nô dịch kinh tế
và chủ nghĩa cường quyền mới về chính trị, kinh tế và quân sự. Mâu thuẫn xã hội
cơ bản giữa tư bản và lao động; giữa những người nghèo và những người giàu
không chỉ trong phạm vi một quốc gia mà đã phát triển ở tầm quốc tế - đó là mâu
thuẫn giữa các nước nghèo và các nước giàu, giữa các nhóm nước kinh tế phát triển
với nhóm nước kinh tế đang phát triển, giữa Nam với Bắc, Đông với Tây.
Bên cạnh đó, cách mạng
KHCN hiện đại cùng với sự điều chỉnh thích nghi của CNTB tác động đến quan
hệ sản xuất làm thay đổi về mặt hình thức địa vị của giai cấp công nhân, một bộ
phận khá đông công nhân có cổ phần, cổ phiếu trong các nhà máy, xí nghiệp,... Lợi
dụng điều này, các thế lực thù địch rêu rao rằng: “Giai cấp công nhân không còn
bản chất cách mạng nữa”; CNTB đã phát triển thành “chủ nghĩa tư bản nhân
dân”,... Thực chất đây là những luận điệu xuyên tạc, thiếu căn cứ. Bởi lẽ, đây
là sự phản ánh mức sống trong điều kiện mới (do tiến bộ chung của sự phát triển
xã hội); đồng thời, là kết quả đấu tranh liên tục, bền bỉ của chính giai cấp
công nhân suốt nhiều thế kỷ qua. Bản thân giai cấp công nhân vẫn chỉ là những
lao động làm thuê cho nhà tư bản, dù đảm nhiệm cương vị nào.
Sự phát triển của lực
lượng sản xuất và phân công lao động xã hội, cũng như sự biến đổi cơ cấu xã hội
của giai cấp công nhân đã làm cho diện mạo của giai cấp công nhân hiện đại
trong xã hội tư bản không giống như những mô tả của C.Mác, Ph.Ăngghen và
V.I.Lênin trong thế kỷ XIX, XX. Thế nhưng, dựa vào những biến đổi đó để đi đến
kết luận chủ quan rằng: giai cấp công nhân không còn bản chất cách mạng nữa là
sai lầm cả về chính trị và khoa học. Công nhân hiện nay dù có cổ phiếu cũng chẳng
làm thay đổi được địa vị làm thuê và bị bóc lột trong xã hội tư bản. Việc mua
bán cổ phiếu ở các nước tư bản đã tạo nên cái gọi là hiệu ứng của cải, làm cho
“tư bản giả” ngày càng tăng lên so với thực tế. Điều này càng nói lên tính chất
ăn bám của CNTB độc quyền, chứ chẳng phải CNTB đã là “CNTB nhân dân” như các học
giả tư sản đã cố tình tô vẽ. “Chúng ta thừa nhận rằng, chủ nghĩa tư bản chưa
bao giờ mang tính toàn cầu như ngày nay và cũng đã đạt được nhiều thành tựu to
lớn, nhất là trong lĩnh vực giải phóng và phát triển sức sản xuất, phát triển
khoa học - công nghệ... Tuy nhiên, chủ nghĩa tư bản vẫn không thể khắc phục được
những mâu thuẫn cơ bản vốn có của nó”(2). Dù trong lòng xã hội tư bản, đời
sống của người lao động đã có sự cải thiện đáng kể, song số người nghèo khổ vẫn
ngày càng tăng. Sự phát triển của các tập đoàn tư bản, các công ty tư bản xuyên
quốc gia cùng sự bòn rút tài nguyên và bóc lột nhân dân nhiều nước thuộc thế giới
thứ ba; các cuộc chiến tranh đẫm máu chống các quốc gia có chủ quyền do chủ
nghĩa đế quốc phát động... là nguyên nhân chủ yếu khiến cho hàng trăm triệu người
bị đe dọa chết đói, hàng tỷ người sống trong cảnh khốn cùng, thất nghiệp,... Những
thống kê về tình trạng thất nghiệp, đói nghèo, lạm phát sau đại dịch COVID-19 vừa
qua là minh chứng rõ nét nhất cho tình trạng bất bình đẳng trong xã hội hiện
nay...
Cách mạng KHCN hiện
đại là quá trình làm cho thế giới ngày càng mang tính chỉnh thể hơn, cho nên
càng làm tăng tính phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia - dân tộc. Các quốc gia
- dân tộc để hội nhập đều phải đẩy mạnh tăng cường hợp tác, giao lưu, hội nhập
quốc tế trên mọi lĩnh vực nhằm khai thác những tiềm năng, lợi thế của mình. Điều
này khiến nhiều người dường như đã lãng quên vấn đề giai cấp và đấu tranh giai
cấp; một số học giả cho rằng chúng ta đang sống trong “mái nhà chung”, “thế giới
phẳng” nên không còn và cũng không cần phải đấu tranh giai cấp, theo đó, lý luận
về giai cấp và đấu tranh giai cấp của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh đã thực sự lỗi thời (!). Chúng ta cần phải tiếp tục khẳng định rằng, vấn đề
giai cấp và đấu tranh giai cấp luôn tồn tại trong suốt quá trình tiến lên CNXH,
thể hiện trên tất cả các mặt của đời sống xã hội, chừng nào xã hội không còn
giai cấp đối kháng về lợi ích kinh tế, lập trường chính trị thì chừng đó vấn đề
giai cấp và đấu tranh giai cấp mới mất đi.
Trước sự tác động của
cách mạng KHCN, giai cấp tư sản luôn dùng mọi thủ đoạn tinh vi hòng phủ nhận lý
luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp và đấu tranh
giai cấp. Song, thực tế cho thấy, cuộc đấu tranh giai cấp vẫn tiếp tục diễn ra
theo quy luật phát triển của xã hội loài người, vẫn là cuộc đấu tranh “ai thắng
ai” trên bình diện quốc tế cũng như trong điều kiện cụ thể của từng quốc gia -
dân tộc. Bài học về sự sụp đổ chế độ XHCN ở các nước Liên Xô và Đông Âu trước
đây vẫn luôn mới mẻ đối với người cách mạng. Bất kỳ ở đâu, thời điểm nào, nếu
coi nhẹ hoặc không đếm xỉa đến tính phức tạp của cuộc đấu tranh giai cấp trên mặt
trận tư tưởng, trên các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội,... thì cách mạng sẽ
phải trả giá đắt. Học thuyết về giai cấp và đấu tranh giai cấp của chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vẫn còn nguyên giá trị.
Hiện nay, cuộc đấu
tranh giai cấp vẫn diễn ra ở tất cả các chế độ xã hội với những biểu hiện và mức
độ khác nhau. Ở các nước TBCN, cuộc đấu tranh này vẫn tiềm ẩn với sự bất công,
phân cực giàu - nghèo ngày càng sâu sắc; thất nghiệp ngày càng đông, tính mạng
con người, an ninh và trật tự xã hội luôn bị đe dọa; sự phá hủy và suy đồi đạo
đức xã hội ngày càng gia tăng vì lợi nhuận. Ngay trong lòng các nước TBCN giàu
có nhất, luôn tồn tại một nghịch lý là người giàu thì càng giàu hơn, người
nghèo càng nghèo hơn. Mặc dù giai cấp tư sản đã có sự mềm dẻo trong quản lý, điều
hành, phân phối để xoa dịu mâu thuẫn giữa tư bản và lao động, nhưng vẫn chỉ là
từng nơi, từng lúc, còn về cơ bản, mâu thuẫn giữa tư bản và lao động vẫn ngày
càng gay gắt; thuế khóa, thất nghiệp, các tệ nạn xã hội luôn đeo đẳng người
nghèo. Có một sự thật là ở các nước tư bản phát triển hiện nay, hầu hết đời
lãnh đạo này đến đời lãnh đạo khác, chính sách đối ngoại đều có một điểm chung:
đối phó với cuộc đấu tranh giai cấp ở các nước thế giới thứ ba. Và trên phạm vi
toàn cầu, các lực lượng phản cách mạng vẫn tiếp tục tiến công bằng mọi vũ khí
có thể sử dụng như: kinh tế, tư tưởng, văn hóa, truyền thông... Điều đó càng khẳng
định, lý luận về giai cấp và đấu tranh giai cấp của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh vẫn còn nguyên giá trị.
Ở Việt Nam, dưới tác
động của KHCN hiện đại, việc bảo vệ và phát triển lý luận chủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, hệ tư tưởng của giai cấp công nhân trở nên cấp thiết
và cấp bách hơn bao giờ hết. Bởi lẽ, những ứng dụng của KHCN hiện đại đã có mặt
hầu hết trong các lĩnh vực của đời sống xã hội, nhất là sự lan truyền rộng rãi
của internet, mạng xã hội… làm cho sự giao tiếp không còn bị giới hạn về không
gian, thời gian. Lợi dụng sự phát triển này, các thế lực thù địch tập trung phủ
nhận lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Trong đó, có
quan điểm công khai trắng trợn, thể hiện rõ sự thù địch, hằn học; có quan điểm
thừa nhận giá trị lịch sử nhưng lại phủ nhận giá trị thời đại của chủ nghĩa Mác
- Lênin; một số quan điểm khác đề cao tư tưởng Hồ Chí Minh, nhưng lại phủ nhận
học thuyết Mác -Lênin khi cho rằng: hiện nay chủ nghĩa Mác -Lênin đã “lỗi thời”,
chỉ có tư tưởng Hồ Chí Minh là đáng giá và phù hợp với dân tộc Việt Nam. Vì thế,
chỉ cần dựa vào tư tưởng Hồ Chí Minh thậm chí đề cao thành “Chủ nghĩa Hồ Chí
Minh” để thay thế chủ nghĩa Mác - Lênin.
Thực tế đã và đang
khẳng định, những quan điểm trên là hoàn toàn phi lý và phiến diện. Bởi lẽ, chủ
nghĩa Mác - Lênin là một hệ thống lý luận khoa học và cách mạng. Đặc điểm lớn
nhất của chủ nghĩa Mác - Lênin là sự kết hợp chặt chẽ giữa lý luận với thời đại,
giải quyết những vấn đề cấp bách do thời đại đặt ra. Nó có mặt ở tất cả các bước
ngoặt của thế kỷ nhằm chứng minh và làm sáng tỏ những vấn đề có tính quy luật của
đời sống xã hội; cung cấp cho loài người những nhận thức đúng đắn, cách nhìn thấu
đáo, khách quan, trải qua kinh nghiệm thực tiễn. Rõ ràng, chủ nghĩa Mác - Lênin
đã đem lại cho chúng ta nền tảng tư tưởng vững chắc, những điểm tựa lý luận,
phương pháp luận phong phú và sâu sắc, giúp chúng ta nâng cao tầm tư tưởng, trí
tuệ, tư duy độc lập sáng tạo, tìm ra con đường và giải pháp đúng để xử lý các vấn
đề do thực tiễn đặt ra. Chính vì thế, từ khi ra đời đến nay chủ nghĩa Mác -
Lênin đã thể hiện rõ bản chất khoa học và cách mạng, giá trị và sức sống bền vững.
Nhiều chính khách, nhà khoa học cả trong và ngoài nước có những bài nói, bài viết,
công trình khoa học nghiên cứu khẳng định sức sống, ý nghĩa và tầm quan trọng của
chủ nghĩa Mác - Lênin trong thời đại ngày nay; mặc nhiên thừa nhận, tinh thần của
học thuyết Mác vẫn tỏa sáng và dù muốn hay không người ta vẫn phải dựa vào đó mới
phân tích đúng CNTB đương đại và CNXH.
Tư tưởng Hồ Chí Minh
có nguồn gốc và là sự vận dụng sáng tạo, phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin vào
điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam trong từng thời kỳ cách mạng; là nhân
tố làm nên mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ
kết tinh những giá trị của văn hóa Việt Nam và nhân loại, mà về bản chất còn là
học thuyết của sự phát triển, là cái cần có trong hành trang của những chặng đường
tiếp theo. Vì, bản chất của tư tưởng Hồ Chí Minh là khoa học và cách mạng, là
thế giới quan, phương pháp luận mở ra con đường tiếp tục phát triển của trí tuệ,
do đó Đảng ta luôn đánh giá một cách khách quan, chính xác, đầy đủ và sâu sắc
vai trò của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đối với cách mạng Việt
Nam. Nếu coi tư tưởng Hồ Chí Minh không hề liên quan đến chủ nghĩa Mác - Lênin
thì thực chất những người nhân danh các nhà tư tưởng “cấp tiến” đã không hiểu một
chút gì về Hồ Chí Minh và tư tưởng của Người; việc “mượn gió bẻ măng” như vậy
chỉ càng làm cho bản thân họ bé đi trước những giá trị khoa học, cách mạng,
nhân văn lớn lao của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Vì vậy,
bất luận trong mọi điều kiện, hoàn cảnh phải luôn: “Kiên định và không ngừng vận
dụng, phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh phù hợp với
thực tiễn Việt Nam trong từng giai đoạn”(3). Những quan điểm phủ nhận lý
luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đều sai trái, thù địch, với dụng
ý, rắp tâm xấu hòng làm suy yếu rồi đi đến xóa bỏ sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản
Việt Nam, đi ngược ý chí và nguyện vọng của cả dân tộc.
Chủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động,
là nguyên tắc bảo đảm cho Đảng ta tiếp tục hoàn thành sứ mệnh lãnh đạo Nhà nước
và xã hội, thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam
XHCN trước sự tác động của cách mạng KHCN hiện đại. Để làm được điều đó, đòi hỏi
những người xung kích trên mặt trận tư tưởng, lý luận cần phải giữ vững sự lãnh
đạo của Đảng; bảo vệ và phát triển không ngừng chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh; vận dụng những thành tựu KHCN hiện đại để đẩy mạnh các hoạt động
giáo dục, tuyên truyền nhằm kết nối, chia sẻ những thông tin hữu ích, đấu tranh
với những nhận thức sai trái; phát huy hiệu quả các trang thiết bị, đa dạng hóa
các hình thức đấu tranh làm thất bại âm mưu của các thế lực thù địch; tăng cường
tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận nhằm không ngừng lý luận hóa thực tiễn gắn
chặt với thực tiễn hóa lý luận; xây dựng đội ngũ những nhà lý luận chính trị
kiên định lập trường gắn chặt với kiến tạo đội ngũ những nhà khoa học chuyên
ngành và liên ngành nhằm xây dựng một đội ngũ những nhà lý luận xuất sắc, trong
đó những nhà lý luận chính trị đóng vai trò nòng cốt; xây dựng một cơ chế
nghiên cứu khoa học lý luận chính trị một cách cơ bản, thực sự dân chủ và minh
bạch; chú trọng sơ kết, tổng kết công tác nghiên cứu lý luận chính trị. Đó
chính là con đường C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I.Lênin và Hồ Chí Minh đã đi và chúng
ta tiếp tục đi trên con đường ấy, vì sự phát triển của CNXH, sự tiến bộ và văn
minh của dân tộc và nhân loại.
Tóm lại, bảo vệ và
phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ nhằm khẳng định
những đặc trưng, thuộc tính thể hiện sự ưu việt của nó so với các học thuyết lý
luận khác trong lịch sử, mà còn là mệnh lệnh, yêu cầu sống còn đối với những
người cộng sản chân chính. Đúng như Đảng ta đã xác định: Bảo vệ chủ nghĩa Mác -
Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thực chất là bảo vệ lợi ích cơ bản của giai cấp
công nhân, toàn thể nhân dân lao động và dân tộc Việt Nam được thể hiện dưới
hình thức lý luận; là bảo vệ linh hồn, mạch sống của Đảng, bảo vệ công cụ nhận
thức vĩ đại, vũ khí tư tưởng lý luận sắc bén của cách mạng Việt Nam nhằm thực
hiện thắng lợi mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”./.
BHC - H1
_____________________
(1) Đảng Cộng sản
Việt Nam: Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội,
Nxb. Sự thật, H, 1991. tr.21
(2) Nguyễn Phú Trọng: Một
số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ
nghĩa xã hội ở Việt Nam, Nxb. Chính trị quốc gia Sự Thật, H, 2022, tr.20.
(3) Đảng Cộng sản
Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị quốc
gia Sự thật, H, 2021 t.I, tr.180.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét