Quy
luật mâu thuẫn là hạt nhân của phép biện chứng duy vật, nó chỉ ra nguồn gốc,
động lực sự vận động, phát triển của thế giới khách quan, là chìa khóa giúp
chúng ta nắm vững, hiểu sâu sắc thực chất của các quy luật, các cặp phạm trù
của chủ nghĩa duy vật biện chứng và đi sâu vào nghiên cứu bản chất của các sự
vật hiện tượng và các quá trình phát sinh, phát triển của nó. Mâu thuẫn có
trong tất cả các lĩnh vực tự nhiên, xã hội và tư duy con người. Trong mỗi sự
vật, mâu thuẫn không phải chỉ là một mà nó phát sinh rất nhiều mâu thuẫn và sự
vật trong cùng một lúc có nhiều mặt đối lập, mâu thuẫn này mất đi, mâu thuẫn
khác lại xuất hiện
Cùng
với xu thế phát triển của thời đại và những biến động của thế giới thì việc
chuyển sang nền kinh tế thị trường của Việt Nam là một tất yếu. Trong sự nghiệp
đổi mới đất nước do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo. Đảng ta đã
vận dụng đúng đắn, sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lê Nin một cách đúng
đắn, thích hợp vào điều kiện cụ thể của đất nước. Bước chuyển mình mạnh mẽ nhất
đó là việc đưa nền kinh tế từ cơ chế tập trung, quan liêu bao cấp sang nền kinh
tế thị trường.
Tuy
nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, vẫn còn những vấn đề mâu thuẫn làm
kìm hãm sự phát triển công cuộc đổi mới. Việc nhận thức đúng, tìm ra những
nguyên nhân và giải quyết chúng có vai trò vô cùng quan trọng và cần thiết để
thúc đẩy nền kinh tế nước phát triển.
Mâu
thuẫn giữa phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và mục
tiêu xây dựng con người xã hội chủ nghĩa.
Chủ
tịch Hồ Chí Minh cho rằng muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội trước hết phải có con
người xã hội chủ nghĩa. Yếu tố con người giữ vai trò cực kỳ quan trọng trong sự
nghiệp cách mạng, bởi vì con người là chủ thể của mọi sáng tạo, của mọi nguồn
của cải vật chất và văn hóa. Con người phát triển cao về trí tuệ, cường tráng
về thể chất, phong phú về tinh thần, trong sáng về đạo đức là động lực của sự
nghiệp xây dựng xã hội mới, là mục tiêu của chủ nghĩa xã hội. Chúng ta phải bắt
đầu từ con người làm điểm xuất phát. Xuất phát từ sự phân tích trên, chúng ta
thấy rằng đổi mới ở nước ta hiện nay, không thể xây dựng và phát triển con
người nếu thiếu yếu tố kinh tế thị trường.
Kinh tế
thị trường là điều kiện rất quan trọng đưa nền kinh tế nước ta ra khỏi khủng
hoảng và phát triển, phục hồi sản xuất, đẩy mạnh tốc độ tăng trưởng, bắt kịp
bước tiến của thời đại. Trên cơ sở đó, đời sống của nhân dân ngày càng được cải
thiện và nâng cao, những nhu cầu sinh hoạt vật chất cơ bản ngày càng được đáp
ứng một cách đẩy đủ và nhanh chóng. Con người không thể có cơ thể khỏe mạnh nếu
thiếu ăn, thiếu mặc, thiếu các điều kiện y tế hiện đại để chăm sóc giữ gìn sức
khỏe. Con người không thể có trí tuệ minh mẫn, phát triển nếu các điều kiện vật
chất tiến hành các hoạt động học tập, nghiên cứu khoa học.
Trong
những năm qua, kinh tế thị trường ở nước ta đã được nhân dân hưởng ứng rộng rãi
và đi vào cuộc sống rất nhanh chóng, góp phần khơi dậy nhiều tiềm năng sáng
tạo, làm cho nền kinh tế sống động hơn, bộ mặt thị trường được thay đổi và sôi
động hơn. Đây là những kết quả đáng mừng, đáng được phát huy. Bên cạnh đó, kinh
tế thị trường ở nước ta hiện nay không chỉ tạo điều kiện vật chất để xây dựng,
phát huy nguồn lực con người mà còn tạo ra môi trường thích hợp cho con người
phát triển hoàn toàn, toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần. Kinh tế thị
trường tạo ra sự cạnh tranh quyết liệt. Buộc con người phải năng động sáng tạo,
linh hoạt để thích nghi và hành động có hiệu quả, từ đó nâng cao năng lực hoạt
động thực tiễn của con người góp phần làm giảm đi sự chậm chạp và trì trệ vốn
có của người lao động. Kinh tế thị trường tạo ra những điều kiện thích hợp cho
con người mở rộng các quan hệ buôn bán giao lưu. Đây hướng tốt đẹp bù đắp những
thiếu hụt trong hệ giải trí của con người Việt Nam.
Tuy nhiên, cần phải thấy rằng không phải cứ
xây dựng được kinh tế thị trường là những phẩm chất tốt đẹp tự nó hình thành
cho con người. Mà ngược lại, còn làm tha hóa bản chất con người, biến con người
thành gả nô lệ sùng bái đồng tiền vì lợi ích cá nhân, sẵn sàng chà đạp trên
nhân phẩm, văn hóa, đạo đức... tệ nạn thương mại hóa trường học, xem nhẹ truyền
thống tôn sự trọng đạo. Làm xói mòn nhân cách và phẩm chất con người. Ngoài ra,
đi kèm với kinh tế thị trường là hàng loạt các tệ nạn xã hội để đưa đến rối
loạn, khủng hoảng cho gia đình. Nạn cờ bạc, rượu chè, mại dâm, ma túy, buôn
lậu, hối lộ, tham nhũng... là những căn bệnh trầm kha không dễ khắc phục trong kinh tế thị trường. Kinh tế
thị trường là con dao hai lưỡi, nếu dùng không cẩn thận sẽ bị đứt tay. Những
phân tích trên đây cho thấy, kinh tế thị trường là mục tiêu xây dựng con người
Xã hội chủ nghĩa là một mâu thuẫn biện chứng trong thực tiễn nước ta hiện nay,
vì nó vừa đêm lại cơ hội, vừa tạo ra những thách thức và khó khăn cần giải
quyết. Đây chính là hai mặt đối lập của một mâu thuẫn xã hội. Giữa kinh tế thị
trường và quá trình xây dựng con người vừa có sự thống nhất, vừa có sự đấu
tranh. Kinh tế thị trường vừa tạo ra những điều kiện để xây dựng, phát huy
những nguồn lực con người, vừa tạo ra những độc tố hủy hoại đầu độc con người.
Việc giải quyết những mâu thuẫn trên đây là việc làm không hề đơn giản. Việc áp
dụng cơ chế thị trường đòi hỏi phải nâng cao năng lực quản lý tầm vĩ mô của Nhà
nước, đồng thời xác nhận đầy đủ chế độ tự chủ của các đơn vị sản xuất kinh
doanh. Các hoạt động sản xuất kinh doanh phải hướng vào phục vụ công cuộc xây
dựng nguồn lực con người. Cần phải tiến hành các hoạt động văn hóa giáo dục
nhằm loại bỏ tâm lý sùng bái đồng tiền, bất chấp đạo lý coi thường các giá trị nhân
văn, phải ra sức phát huy các giá trị tinh thần nhân đạo, thẩm mỹ, các di sản
văn hóa nghệ thuật của dân tộc.
* Những
thách thức chủ yếu.
Một là,
về mặt kinh tế, trình độ phát triển của nước ta còn thấp và lạc hậu so với quốc
tế và khu vực. Đến nay nước ta lực lượng lao động nông nghiệp vẫn chiếm hơn
70%, trình độ công nghệ của ta còn rất lạc hậu, do đó năng suất lao động và
chất lượng sản phẩm của hàng hoá sức cạnh tranh thấp so với các nước. Mặt khác,
các doanh nghiệp Việt Nam chưa thực sự chủ động tham gia quá trình hội nhập,
lượng vốn còn nhỏ, trình độ kinh nghiệm tổ chức quản lý kinh tế còn yếu kém, đa
số các doanh nghiệp nhà nước làm ăn thua lỗ, cơ chế chính sách, thuế chưa ổn
định. Vì vậy, đây là những nguy cơ rất lớn khi đẩy nhanh tiến trình hội nhập,
điều này cũng đặt ra cho Nhà nước ta và các doanh nghiệp phải có chính sách
nâng cao hiệu quả kinh doanh, nâng cao sức cạnh tranh để đưa nước ta chủ động
vững vàng trong quá trình hội nhập.
Hai là,
trong quá trình toàn cầu hoá kinh tế, hội nhập hiện nay ở các nước nền kinh tế
thị trường đã phát triển song với nước ta thì kinh tế thị trường còn sơ khai,
chưa hoàn thiện, các luật chơi trên thương trường chúng ta chưa thông thạo,
kiến thức hiểu biết về thị trường còn đơn giản, thậm chí có mặt còn non kém.
Đấy chưa kể đến khi chúng ta hội nhập xây dựng nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa tất yếu vấp phải sự chống đối quyết liệt của các thế lực
thù địch với những âm mưu thủ đoạn rất nham hiểm, đặc biệt là chiến lược “diễn
biến hoà bình” của chúng, chứ không chỉ là sự cạnh tranh kinh tế thuần túy.
Quá
trình chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung quan liêu bao cấp sang nền kinh tế thị
trường, nên trình độ kinh nghiệm của đội ngũ cán bộ quản lý, nhất là đội ngũ
cán bộ làm công tác hội nhập còn mỏng và yếu nhưng quá trình hội nhập luôn đặt
ra những yêu cầu cao. Do đó, đội ngũ cán bộ của chúng ta cần có trình độ quản
lý, năng lực kinh doanh, hiểu biết về kinh tế thế giới, thị trường quốc tế, quy
chế và hoạt động của các thể chế quốc tế, các cam kết và hiệp ước quốc tế mà
Việt Nam tham gia, bên cạnh đó đội ngũ cán bộ cần phải có phẩm chất đạo đức và
lòng trung thành với dân tộc. Thực tế, quá trình hội nhập do những hạn chế về
nhiều mặt của phẩm chất và năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác hội nhập đã
làm thiệt hại về kinh tế rất lớn cho đất nước và ảnh hưởng không nhỏ đến quốc
phòng, an ninh. Vì vậy, đây thực sự là thách thức lớn đặt ra cho Nhà nước và
doanh nghiệp phải có biện pháp giải quyết kịp thời.
Ba là,
tình trạng tham nhũng, quan liêu, bòn rút tiền của Nhà nước, của nhân dân trong
đội ngũ cán bộ, công chức Nhà nước, nhất là trong đội ngũ cán bộ làm công tác
hội nhập và có liên quan tới hội nhập cũng là một thực tế đáng báo động. Đánh
giá về thực trạng này, Đại hội IX của Đảng đã nhấn mạnh: Nạn tham nhũng kéo dài
trong bộ máy của hệ thống chính trị và trong nhiều tổ chức kinh tế là một nguy
cơ lớn đe doạ sự sống còn của chế độ ta. Vừa qua, Đại hội Đảng toàn quốc lần
thứ X tiếp tục khẳng định: Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức,
lối sống, bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí
trong một bộ phận cán bộ, công chức diễn ra nghiêm trọng.
Việt
Nam nhận thức rằng muốn hội nhập tốt trước hết phải có những cán bộ hội nhập
tốt, công tâm, tận tuỵ vì lợi ích của đất nước, song thực tế một số cán bộ làm
công tác hội nhập đã vì cái lợi trước mắt của bản thân mình mà nhắm mắt bỏ qua
để ký kết các văn bản gây tổn hại tới lợi ích chung của Tổ quốc như nhập khẩu
công nghệ thì bị lạc hậu, bị tân trang, tu bổ, sự đàm phán cam kết thì qua loa,
thiếu thận trọng gây ảnh hưởng đến nhiều mặt của đất nước.
Tình
trạng tham nhũng gây phiền hà cho đối tác của một số cán bộ Nhà nước đã gây khó
khăn và ảnh hưởng uy tín của Việt Nam với các nhà đầu tư nước ngoài nhất là thủ
tục hành chính phiền hà, sách nhiễu, vòi tiền, thiếu trách nhiệm… làm cho các
công ty nước ngoài, các nhà đầu tư nước ngoài nản lòng, có ấn tượng không tốt
khi tham gia đầu tư vào Việt Nam. Rõ ràng, để hội nhập tốt, chúng ta phải xây
dựng được đội ngũ cán bộ hội nhập có đủ đức, đủ tài, có trình độ ngoại ngữ là
những người tham mưu đáng tin cậy cho đất nước, vì chính họ sẽ làm cho quá
trình hội nhập của chúng ta nhanh hay chậm, hiệu quả hay không hiệu quả trong
điều kiện kinh tế thị trường hiện nay.
Bốn là,
với mục tiêu hội nhập và lộ trình hội nhập của Việt Nam, để chúng ta thực hiện
được tốt phải xây dựng một hệ thống luật lệ, chính sách thống nhất phù hợp với
thông lệ quốc tế mà vẫn đảm bảo được tính độc lập tự chủ và giữ vững chủ quyền
quốc gia. Đây cũng là cái khó của chúng ta khi tham gia hội nhập quốc tế.
Những
năm vừa qua, Đảng và Nhà nước, các ngành, các cấp đã có nhiều cố gắng trong soạn
thảo các văn bản, xây dựng, ban hành luật pháp nhưng hệ thống luật pháp, chính
sách của Việt Nam liên quan tới hội nhập vẫn thiếu đồng bộ, còn nhiều bất cập
so với các quy chuẩn quốc tế, nhiều luật thiếu khả thi, nhiều vấn đề còn thiếu
luật. Mặt khác, việc nắm vững luật, tôn trọng và chấp hành nghiêm luật còn bất
cập, các toà án kinh tế trong giải quyết tranh chấp còn thiếu kinh nghiệm,
thiếu uy tín trên thế giới, các doanh nghiệp Việt Nam còn có hiện tượng vi phạm
luật quốc tế. Những hạn chế trên đã gây khó khăn cho việc đẩy nhanh quá trình
hội nhập cũng như nâng cao hiệu quả hội nhập của nước ta.
Năm là,
trong quá trình hội nhập, mở cửa, chúng ta phải đối mặt với nguy cơ phân hoá
giàu - nghèo, các tệ nạn xã hội gia tăng, sự du nhập của lối sống và các luồng
văn hoá ngoại lai (phương Tây) trái với thuần phong mỹ tục và bản sắc của văn
hoá dân tộc Việt Nam. Đi cùng với hội nhập kinh tế quốc tế là âm mưu thủ đoạn
hết sức thâm độc và nguy hiểm của các thế lực thù địch với chiến lược “diễn
biến hoà bình” nhằm chống phá nước ta về mọi mặt. Vì thế, đây là một thách thức
lớn với Việt Nam trong quá trình hội nhập, đặc biệt thách thức này nó tác động
vào thế hệ trẻ - những chủ nhân tương
lai của đất nước khi mang trong mình mục tiêu, lý tưởng, lối sống xa lạ với mục
tiêu, lý tưởng của Đảng, của dân tộc ta đang theo đuổi.
Quan
điểm của Đảng và Nhà nước ta là chúng ta “hoà nhập nhưng không hoà tan”, hội
nhập để phát triển kinh tế, xây đựng đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa,
giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc, tăng trưởng kinh tế gắn với tiến bộ và công
bằng xã hội. Chính vì vậy, chúng ta không phải hội nhập bằng mọi giá, hội nhập
để rồi phải trả giá rất đắt cho dân tộc. Điều đó đặt ra cho chúng ta phải luôn
luôn cảnh giác với những mặt trái của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế cũng
như kinh tế thị trường hiện nay.
Với
những thách thức lớn đặt ra hiện nay trong quá trình chúng ta tiến hành chủ
động đẩy nhanh hội nhập quốc tế. Để phát huy những lợi thế, tận dụng những cơ
hội, khắc phục những khó khăn trở ngại, vượt qua thử thách, Đảng, Nhà nước và
nhân dân ta cần chủ động hơn trong quá trình hội nhập, đề ra đường lối, chủ
trương, những quyết sách về hội nhập thật sự đúng đắn, góp phần nâng cao hiệu
quả hội nhập của Việt Nam để xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ, văn minh và sánh vai với các cường quốc năm châu.
H.A.T-H1
0 nhận xét:
Đăng nhận xét