Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã vận dụng sáng tạo phép biện chứng duy vật trong đánh giá tình hình thời cuộc biểu hiện tập trung ở một số nội dung cơ bản:
Thứ nhất, Đại hội Đại biểu toàn
quốc lần thứ XIII của Đảng đánh giá khách quan, toàn diện, lịch sử - cụ thể về
bối cảnh thế giới, khu vực và trong nước.
Về bối cảnh trong nước. Đại hội
XIII của Đảng diễn ra vào thời điểm toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta
đã thực hiện thắng lợi nhiều chủ trương, mục tiêu, nhiệm vụ trong Nghị quyết Đại
hội XII của Đảng; đất nước đã trải qua 35 năm thực hiện đường lối đổi mới, 10
năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020, đạt được những
thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử
được Đại hội XIII của Đảng đánh giá một cách khách quan, khái quát toàn diện, lịch
sử - cụ thể trên nhiều phương diện: kinh tế, xã hội, cơ đồ, tiềm lực, vị thế và
uy tín quốc tế: “Quy mô, trình độ nền kinh tế được nâng lên. Đời sống nhân dân
cả về vật chất và tinh thần được cải thiện rõ rệt. Đất nước ta chưa bao giờ có
được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”[1].
Với quan điểm phát triển, Đại hội XIII của Đảng xác định, những thành tựu to lớn,
có ý nghĩa lịch sử đã đạt được “Đây là niềm tự hào, là động lực, nguồn lực quan
trọng, là niềm tin để toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta vượt qua mọi khó
khăn, thách thức, tiếp tục vững bước trên con đường đổi mới toàn diện, đồng bộ;
phát triển nhanh và bền vững đất nước”[2].
Đồng
thời, Đại hội XIII tiếp cận đánh giá khái quát toàn diện, lịch sử - cụ thể những
khó khăn, thách thức. Đại hội chỉ rõ: “Tuy nhiên, kinh tế - xã hội phát triển vẫn
chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của đất nước và còn nhiều khó khăn,
thách thức”[3].
Bốn nguy cơ mà Đảng đã chỉ ra vẫn tồn tại, có mặt gay gắt hơn. Nguy cơ tụt hậu,
rơi vào bẫy thu nhập trung bình còn lớn. Việc phát triển văn hóa, bảo đảm phúc
lợi xã hội, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, bảo đảm định hướng xã hội chủ
nghĩa trong phát triển kinh tế thị trường; việc phát triển đồng bộ các vùng, miền,
địa phương trên cơ sở phát huy tiềm năng, lợi thế của từng vùng vẫn còn nhiều hạn
chế. Tham nhũng, lãng phí, quan liêu, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức,
lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, mâu thuẫn xã hội còn diễn
biến phức tạp. Xu hướng già hóa dân số, đô thị hóa tăng nhanh; biến đổi khí hậu,
thiên tai, dịch bệnh ảnh hưởng ngày càng lớn đến sự phát triển đất nước. Các thế
lực thù địch tiếp tục chống phá Đảng, Nhà nước, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống
nhất, toàn vẹn lãnh thổ, biển, đảo của đất nước.
Về bối cảnh khu vực tác động đến sự
phát triển của đất nước. Khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Tình hình khu vực
châu Á - Thái Bình Dương luôn có tác động mạnh mẽ, trực tiếp đến sự nghiệp đổi
mới ở Việt Nam. Cần phải nhận định đúng về tình hình khu vực để đưa ra những
chủ trương, chính sách phù hợp. Trên cơ sở phương pháp luận của phép biện chứng
duy vật, Đại hội XIII của Đảng tiếp tục đánh giá khách quan, toàn diện về bức
tranh tổng thể của khu vực, chỉ ra những đặc điểm cụ thể với những nguy cơ tiềm
ẩn:
Đại hội XIII đã chỉ ra những khó
khăn, trở ngại cụ thể về cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn; toàn cầu hóa;
cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; cạnh tranh kinh tế, chiến tranh thương
mại; vấn đề an ninh truyền thống và phi truyền thống. Cạnh tranh chiến lược
giữa các nước lớn, xung đột cục bộ tiếp tục diễn ra dưới nhiều hình thức, phức
tạp và quyết liệt hơn; chủ nghĩa dân tộc cực đoan, chủ nghĩa dân túy, cường
quyền nước lớn trong quan hệ quốc tế gia tăng. Toàn cầu hóa tiếp tục tiến triển
nhưng gặp nhiều trở ngại. Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư tạo ra cả thời
cơ và thách thức đối với mọi quốc gia - dân tộc. Cạnh tranh kinh tế, chiến
tranh thương mại giữa các nước, các nền kinh tế ngày càng quyết liệt. Nhiều vấn
đề an ninh truyền thống, phi truyền thông, an ninh mới như an ninh mạng, biến
đổi khí hậu, ô nhiễm môi trường, thiên tai, dịch bệnh... trở thành những thách
thức lớn trên quy mô toàn cầu. Đại dịch Covid-19 kéo dài, diễn biến phức tạp
trên quy mô toàn cầu làm đảo lộn, suy thoái nghiêm trọng kinh tế thế giới.
Thứ hai, Đại hội Đại biểu toàn quốc
lần thứ XIII của Đảng đã vận dụng sáng tạo phép biện chứng duy vật vào dự báo
tình hình thế giới, khu vực và trong nước.
Về dự báo tình hình thế giới, Đại
hội XIII đưa ra dự báo về xu thế lớn của tình hình thế giới và những xu hướng
cụ thể đối với tình lĩnh vực: Toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế; cục diện thế
giới; kinh tế thế giới; cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Về xu thế lớn
của tình hình thế giới: “Hòa bình, hợp tác và phát triển vẫn là xu thế lớn,
song cũng đứng trước nhiều trở ngại, khó khăn, thách thức”1; cạnh tranh chiến lược giữa
các nước lớn, xung đột cục bộ tiếp tục diễn ra dưới nhiều hình thức, phức tạp
và gay gắt hơn, làm gia tăng rủi ro đối với môi trường chính trị, an ninh quốc
tế. Dự báo về vấn đề toàn cầu hóa, Đại hội XIII cho rằng xu hướng này tiếp tục
phát triển nhưng sẽ gặp nhiều khó khăn, thách thức về luật pháp quốc tế: “Toàn
cầu hóa và hội nhập quốc tế tiếp tục tiến triển nhưng đang bị thách thức bởi sự
cạnh tranh ảnh hưởng giữa các nước lớn và sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc cực
đoan. Luật pháp quốc tế và các thể chế đa phương toàn cầu đứng trước những
thách thức lớn”2.
Sự vận động, biến đổi của cục diện
thế giới sẽ tác động không nhỏ đến các nước đang phát triển, trong đó sự nghiệp
đổi mới ở Việt Nam trong những năm tới. Đại hội XIII Đảng ta dự báo: “Cục diện
thế giới tiếp tục biến đổi theo xu hướng đa cực, đa trung tâm; các nước lớn vẫn
hợp tác, thỏa hiệp, nhưng đấu tranh, kiềm chế lẫn nhau gay gắt hơn. Chủ nghĩa
dân tộc cực đoan, chủ nghĩa cường quyền nước lớn, chủ nghĩa thực dụng trong
quan hệ quốc tế gia tăng. Các nước đang phát triển, nhất là các nước nhỏ đứng
trước nhiều khó khăn, thách thức mới”3.
Kinh tế là nội dung trung tâm cần
phải nghiên cứu, dự báo trong bức tranh tổng thể của tình hình thế giới. Đặt
vấn đề kinh tế thế giới trong bối cảnh đại dịch Covid-19, Đại hội XIII đưa ra
dự báo: Kinh tế thế giới lâm vào khủng hoảng, suy thoái nghiêm trọng và có thể
còn kéo dài do tác động của đại dịch Covid-19. Các quốc gia, nhất là các nước
lớn điều chỉnh lại chiến lược phát triển, giảm bớt sự phụ thuộc vào bên ngoài,
làm thay đổi các chuỗi cung ứng. Điểm mới trong dự báo tình hình so với Đại hội
XII, Đại hội XIII đã chính thức đưa ra dự báo về sự tác động toàn diện của cuộc
Cách mạng công nghiệp lần thứ tư đối với mọi quốc gia, dân tộc trên thế giới:
“Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nhất là công nghệ số phát triển mạnh
mẽ, tạo đột phá trên nhiều lĩnh vực, tạo ra cả thời cơ và thách thức đối với
mọi quốc gia, dân tộc”[4].
Về khu vực châu Á - Thái Bình
Dương, trong đó có Đông Nam Á, Đại hội XIII đưa ra dự báo về tính căng thẳng,
phức tạp, quyết liệt hơn của tình hình khu vưc: “Khu vực châu Á - Thái Bình
Dương, trong đó Đông Nam Á có vị trí chiến lược ngày càng quan trọng, là khu
vực cạnh tranh gay gắt giữa các cường quốc, tiềm ẩn nhiều bất ổn. Tranh chấp
chủ quyền lãnh thổ, chủ quyền biển, đảo diễn ra căng thẳng, phức tạp, quyết
liệt hơn. Hòa bình, ổn định, tự do, an ninh, an toàn hàng hải, hàng không trên
Biển Đông đứng trước thách thức lớn, tiềm ẩn nguy cơ xung đột. ASEAN có vai trò
quan trọng trong duy trì hòa bình, ổn định, thúc đẩy hợp tác khu vực nhưng cũng
đứng trước nhiều khó khăn”[5].
Dự báo về tình hình trong nước, Đại
hội XIII đưa ra những dự báo mới về thế và lực, uy tín quốc tế của Việt nam
trong 5 năm tới: “sau 35 năm đổi mới, thế và lực, sức mạnh tổng hợp quốc gia,
uy tín quốc tế, niềm tin của nhân dân ngày càng được nâng cao, tạo ra những
tiền đề quan trọng để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Năm năm tới, Việt Nam hội
nhập quốc tế sâu, rộng hơn và sẽ phải thực hiện đầy đủ, hiệu quả các cam kết
khi tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Nền kinh tế phát triển
chưa bền vững, còn nhiều hạn chế, yếu kém, đứng trước nhiều khó khăn, thách
thức mới do tác động của đại dịch Covid-19 và khủng hoảng kinh tế toàn cầu gây
ra. Xu hướng già hóa dân số nhanh; tốc độ công nghiệp hóa, đô thị hóa tăng
mạnh; đặc biệt biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh gay gắt, phức tạp... ngày
càng tác động mạnh đến sự phát triển của đất nước”[6].
Đánh giá, dự báo tình hình thời
cuộc là một nội dung rất quan trọng, là căn cứ khách quan, tiền đề cần thiết để
Đảng ta tiếp tục đề ra quan điểm, đường lối, chủ trương, chính sách lãnh đạo
đất nước phát triển nhanh và bền vững. Dựa trên thế giới quan, phương pháp luận
biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác - Lênin mới có thể đánh giá, dự báo tình
hình thế giới, khu vực và trong nước một cách khách quan, toàn diện, lịch sử -
cụ thể và phát triển. Đảng Cộng sản Việt Nam luôn trung thành và vận dụng sáng
tạo phép biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác - Lênin vào phân tích đặc điểm,
nội dung, xu thế phát triển của thời cuộc và nhận định các mặt của tình hình
thế giới để xác định đúng con đường đi của cách mạng Việt Nam và đề ra đường
lối đối nội, đối ngoại đúng đắn, sáng tạo. Đánh giá tình hình thời cuộc theo
tinh thần Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng là những luận cứ để
minh chứng cho bản chất cách mạng, khoa học của phép biện chứng duy vật, đồng
thời chứng tỏ sự trung thành và vận dụng sáng tạo phép biện chứng duy vật vào
quá trình lãnh đạo cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam nói chung, đánh giá, dự
báo tình hình thời cuộc nói riêng. Cần cảnh giác với âm mưu, thủ đoạn của các
thế lực thù địch hòng xuyên tạc bản chất cách mạng, khoa học của phép biện
chứng duy vật, phủ nhận hạt nhân thế giới quan, phương pháp luận của chủ nghĩa
Mác - Lênin.
N.T.L - H2
[1] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ
XIII, tập I, Nxb CTQGST H 2021, tr.103-104.
[2] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQGST H 2021, tr.104.
[3] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQGST H 2021, tr.103.
1 Đảng Cộng sản
Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn
quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb
CTQGST,
H. 2021, tr.105.
2 Đảng Cộng sản
Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn
quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb
CTQGST,
H. 2021, tr.105.
3 Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb
CTQGST, H. 2021, tr.105-106.
[4] Đảng Cộng sản Việt
Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc
lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr.106.
[5] Đảng Cộng sản Việt
Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc
lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr.107.
[6] Đảng Cộng sản Việt
Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc
lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQGST, H. 2021, tr.107-108.
0 nhận xét:
Đăng nhận xét