TƯ TƯỞNG “CHUYỂN HÓA TỪ NHỮNG SỰ THAY ĐỔI VỀ LƯỢNG THÀNH NHỮNG SỰ THAY ĐỔI VỀ CHẤT VÀ NGƯỢC LẠI” TRONG VĂN KIỆN ĐẠI HỘI XIII CỦA ĐẢNG

 

Đại hội XIII của Đảng diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực diễn biến rất nhanh, phức tạp, khó dự báo; đất nước đang đứng trước nhiều thời cơ, thuận lợi và nhiều khó khăn, thách thức đan xen, nhiều vấn đề mới đặt ra phải giải quyết, đòi hỏi cán bộ, đảng viên và nhân dân luôn giữ vững quan điểm phát triển, luôn đặt niềm tin và kỳ vọng vào những quyết sách đúng đắn, mạnh mẽ của Đảng để đất nước ta phát triển nhanh và bền vững hơn.

Mỗi kỳ đại hội Đảng đều là những đấu mốc quan trọng về sự phát triển của Đảng, của đất nước. Đó là sự kỳ vọng lớn lao và sâu sắc vào những quyết sách mà Đảng đưa ra. Đại hội XIII của Đảng đánh dấu chặng đường 35 năm đổi mới đất nước, 30 năm thực hiện Cương lĩnh năm 1991 và 10 năm Cương lĩnh (bổ sung phát triển năm 2011). Thể hiện rõ tư tưởng chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất trong quan điểm phát triển của Đảng tại Đại hội XIII cụ thể:

Một là, chủ đề của Đại hội XIII thể hiện quan điểm phát triển của Đảng.

Chủ đề của các kỳ Đại hội Đảng gần đây thể hiện được những định hướng lớn, tư tưởng chỉ đạo, mục tiêu và nhiệm vụ trọng tâm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong nhiệm kỳ tiếp đó. Đại hội IX đến Đại hội XII của Đảng diễn ra trong bối cảnh quốc tế, khu vực và trong nước khác nhau.

Đại hội IX của Đảng (2001) diễn ra vào thời điểm thế kỷ XX đã kết thúc, thế kỷ XXI vừa bắt đầu. Đại hội đã xác định chủ đề: “Phát huy sức mạnh toàn dân tộc, tiếp tục đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”1.

Đến Đại hội X của Đảng (2006) diễn ra trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta kết thúc 05 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội IX và 20 năm đổi mới. Đại hội X xác định chủ đề: “Nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển”2.

Đại hội XI của Đảng (2011) họp vào lúc toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta kết thúc 05 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội X, 25 năm đổi mới, 20 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2001 - 2010. Đại hội xác định chủ đề: “Tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020 nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”[1].

Đại hội XII của Đảng (2016) họp vào thời điểm toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta kết thúc 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XII, 05 năm thực hiện Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011) và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, 2 năm thực hiện Hiến pháp năm 2013, 30 năm đổi mới. Đại hội xác định chủ đề: “Tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; phát huy sức mạnh toàn dân tộc, dân chủ xã hội chủ nghĩa; đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu sớm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại”[2] .

Đại hội XIII của Đảng họp vào thời điểm toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đã nỗ lực phấn đấu vượt qua nhiều khó khăn, thách thức, đạt được nhiều thành tựu rất quan trọng, khá toàn diện, tạo nhiều dấu ấn nổi bật. Mười năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển năm 2011) và thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 đã tạo ra những bước tiến quan trọng cả về nhận thức lý luận và tổ chức thực hiện. 35 năm thực hiện công cuộc đổi mới, 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, lý luận về đường lối đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta ngày càng hoàn thiện và từng bước được hiện thực hóa. Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay. Bên cạnh đó, cũng còn nhiều hạn chế, khuyết điểm. Bốn nguy cơ mà Đảng đã chỉ ra vẫn tồn tại, có mặt gay gắt hơn. Nguy cơ tụt hậu, rơi vào bẫy thu nhập trung bình còn lớn. Việc phát triển văn hóa, bảo đảm phúc lợi xã hội, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội, bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa trong phát triển kinh tế thị trường; việc phát triển đồng bộ các vùng, miền, địa phương trên cơ sở phát huy tiềm năng, lợi thé của từng vùng vẫn còn nhiều hạn chế.

Do đó, Đại hội XIII xác định chủ đề: “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy ý chí, sức mạnh đại đoàn kết dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới; xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”[3]. So với chủ đề các kỳ Đại hội trước, chủ đề Đại hội XIII thể hiện rõ nét tư tưởng về chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại ở tất cả các thành tố.

Thứ nhất, thành tố về Đảng: Đại hội đã bổ sung “chỉnh đốn” và “hệ thống chính trị” vào nội dung “tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh” để thành “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh”. Thứ hai, thành tố về dân tộc: Đại hội đã bổ sung “khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy ý chí” và “kết hợp với sức mạnh của thời đại” vào nội dung “phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc” thành “khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy ý chí, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại”. Thứ ba, thành tố về đổi mới: Đại hội đã bổ sung cụm từ “tiếp tục” thành “tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới”. Thứ tư, thành tố về bảo vệ Tổ quốc: Đại hội XIII đã phát triển thành “xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định”. Đảng ta nhận thức xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là hai nhiệm vụ chiến lược có quan hệ hữu cơ với nhau. Đại hội XIII xác định rõ trong chủ đề Đại hội, là một nhận thức mới. Thứ năm, thành tố về mục tiêu: Đại hội XIII xác định mục tiêu “phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”.

Như vậy, khi nghiên cứu và phân tích chủ đề các kỳ Đại hội của Đảng gần đây, chủ đề của Đại hội XIII đã thể hiện tư duy nhạy bén và sự vận dụng linh hoạt quy luật chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại trong lãnh đạo phát triển đất nước.

Hai là, tầm nhìn của Đảng về phát triển đất nước.

Mục tiêu tổng quát phát triển đất nước mà Đại hội XIII xác định: “Nâng cao năng lực lãnh đạo, cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng; xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; củng cố, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc; phát huy ý chí và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa; xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa”1. Mục tiêu thể hiện tầm nhìn sâu sắc, toàn diện so với mục tiêu tổng quát của các kỳ Đại hội trước; có sự chuyển biến mạnh mẽ về chất trong tư duy phát triển đất nước của Đảng ta. Những vấn đề mà Đại hội XIII bổ sung thêm trong mục tiêu tổng quát như: “Năng lực cầm quyền” vào nội dung “nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng” để thành “nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền, sức chiến đấu của Đảng”. Bổ sung “toàn diện”, “củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa” vào nội dung “xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh” để thành “xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa”. Bổ sung “toàn diện” vào “xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh” là nhấn mạnh yêu cầu xây dựng trong sạch, vững mạnh cả đối với Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội và trong mỗi tổ chức này cần xây dựng toàn diện cả về tổ chức, cán bộ, phương thức hoạt động; với cán bộ phải xây dựng toàn diện cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tác phong làm việc. Bổ sung “củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa”. Bổ sung “công nghiệp hóa, hiện đại hóa” vào câu “Đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới” để thành “Đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa”. Thể hiện bản chất của quy luật chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại trong quan điểm của Đảng.

Trong các mục tiêu cụ thể, Đại hội XIII không chỉ có mục tiêu cụ thể cho 5 năm, mà còn có các mục tiêu cho 10 năm, tới năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045. Đây cũng là ba mốc lịch sử quan trọng của đất nước ta: Năm 2025 là năm kỷ niệm 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước; năm 2030 là năm kỷ niệm 100 năm ngày thành lập Đảng và năm 2045 là năm kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam mới. Khi xác định mục tiêu cho những năm tới, Đại hội XIII vừa kế thừa những quan điểm của Đảng trong Cương lĩnh, trong Nghị quyết các nhiệm kỳ đại hội trước vừa phát triển và đề ra những mục tiêu cụ thể để đất nước phấn đấu, sự phát triển này không phải vô căn cứ mà được Đảng ta phân tích cụ thể trong từng lĩnh vực một cách rõ ràng, đủ tư liệu để đánh giá. Thể hiện rõ nét sự vận dụng linh hoạt quy luật chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất trong quan điểm phát triển của Đảng ta.

Để những nội dung Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, nhất là tư tưởng chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại trong quan điểm của Đảng được chuyển tải tới toàn đảng, toàn dân và toàn quân ta. Việc nghiên cứu, giảng dạy, học tập, quán triệt, tuyên truyền Nghị quyết Đại hội XIII nói chung, vận dụng tư tưởng chuyển hóa từ những sự thay đổi về lượng thành những sự thay đổi về chất và ngược lại trong Nghị quyết Đại hội XIII nói riêng là điều quan trọng.

N.T.L - H2

---

 

1 Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đảng toàn tập, Nxb CTQG, H. 2016, tr.160.

2 Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb CTQGST, H. 2006, tr.54.

[1] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb CTQG, H. 2011, tr.148.

[2] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII, Nxb CTQGST, H. 2016, tr.55.

[3] Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập 1, Nxb CTQGST, H. 2021, tr.14.

 

1 Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQGST, H. 2021,  tr.111 - 112.