Tính tất yếu nghiên cứu lịch sử triết học đã được các
nhà triết học ở phương Đông và phương Tây khẳng định. Platôn là người đầu tiên
nêu lên sự cần thiết nghiên cứu lịch sử triết học và nguyên tắc tiếp cận có phê
phán đối với triết học quá khứ. Arixtốt đã đề xuất và áp dụng hàng loạt những
nguyên tắc nghiên cứu lịch sử triết học. Hêghen là người đặt nền móng cho cho
khoa học lịch sử triết học với tính cách là một môn khoa học riêng biệt. Đối
với Hêghen lịch sử triết học hoàn toàn không phải là một bộ sưu tập, một sự
liệt kê các ý kiến hoặc các tư tưởng đã từng có trong lịch sử, mà thực chất đó
là một sự vận động tiến tới, tuần tự và tất yếu một cách nội tại. Mặc dù đã chỉ
rõ tính cấp thiết, những nguyên tắc có sức thuyết phục để nghiên cứu lịch sử
triết học, song Hêghen chỉ coi lịch sử triết học là sự vận động thuần túy của
tư tưởng, ông ít nhiều coi thường, hạ thấp thậm chí là xuyên tạc triết học duy
vật và vai trò của triết học này trong lịch sử.
C. Mác, Ph. Ăngghen, và V.I.
Lênin đều đã dành không ít thời gian và các công trình để nghiên cứu lịch sử
triết học thời trước, kể từ triết học Hy Lạp - La Mã trở đi ở phương Tây đến
triết học Ấn Độ ở phương Đông. C. Mác đã chọn đề tài “Sự khác nhau giữa triết
học tự nhiên của Đêmôcrít và triết học tự nhiên của Êpiquya” để viết luận án
tiến sĩ của mình. Khi nghiên cứu các công trình của C. Mác, Ph. Ăngghen, và
V.I. Lênin chúng ta thấy rõ những
đánh giá ngắn gọn, súc tích về nhiều nhà triết học trong các thời đại trước do
các ông thực hiện. Những đánh giá đó không những là chỗ dựa quan trọng để tiến
hành nghiên cứu triết học thế giới nói chung mà còn để giúp chúng ta nghiên cứu
lịch sử tư tưởng triết học của chính dân tộc mình.
Từ những ý kiến đánh giá rất sâu sắc nêu trên của các
nhà triết học lớn của nhân loại, nhất là của C. Mác, Ph. Ăngghen, và V.I.
Lênin, chúng ta thấy rõ vai trò hết sức quan trọng của lịch sử triết học trong
tư duy nhân loại. Kiến thức về lịch sử triết học thực sự là kiến thức nền tảng,
do vậy nắm kiến thức lịch sử triết học là đòi hỏi bắt buộc với tất cả những ai
muốn đi sâu vào nghiên cứu, giảng dạy lịch sử triết học, đó cũng là điều kiện
để phát triển văn hóa tư duy lý luận nói chung; trong đó có lịch sử tư tưởng triết học Việt Nam.
NTL-H2
0 nhận xét:
Đăng nhận xét