KIỂM SOÁT QUYỀN LỰC TRONG CÔNG TÁC CÁN BỘ - BƯỚC ĐỘT PHÁ CỦA ĐẠI HỘI XIII

Tất cả quyền lực nhà nước là thuộc về nhân dân và nhân dân là chủ thể kiểm soát quyền lực. Để phòng, chống sự tha hóa và kiểm soát quyền lực, thì nhân dân phải thực sự làm chủ đất nước, làm chủ xã hội, làm chủ bản thân mình. Muốn vậy, phải nâng cao trình độ dân trí, nhân dân phải vươn lên làm chủ thực sự mọi công việc của đất nước. Đại hội XIII của Đảng chỉ rõ: “Tiếp tục cụ thể hóa, hoàn thiện thể chế thực hành dân chủ…, bảo đảm tất cả quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân. Thực hiện đúng đắn, hiệu quả dân chủ trực tiếp, dân chủ đại diện, đặc biệt là dân chủ ở cơ sở. Thực hiện tốt, có hiệu quả phương châm dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng”.

Kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ phải đi đôi với tăng cường xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp. Đại hội XIII của Đảng xác định tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, trong đó “xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết”. Để thực hiện mục tiêu trên, Đại hội XIII của Đảng chủ trương: Hoàn thiện thể chế, quy định về công tác cán bộ, tiêu chuẩn chức danh, tiêu chí, cơ chế đánh giá cán bộ. Xây dựng quy định về thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác cán bộ và quản lý cán bộ; thực hiện tốt quy định về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, chống chạy chức, chạy quyền; xử lý nghiêm minh, đồng bộ cả kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính và xử lý bằng pháp luật đối với cán bộ có vi phạm, kể cả khi đã chuyển công tác hoặc nghỉ hưu. Nguyên tắc đặt ra là: “đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với kiểm tra, giám sát, kiểm soát chặt chẽ việc thực hiện phân cấp, phân quyền, chống tha hóa quyền lực”.

Đây là lần đầu tiên, trong các văn kiện Đại hội, Đảng ta đề cập một cách quyết liệt đối với vấn đề kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, xác định rõ thẩm quyền và trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, tổ chức, “không có vùng cấm”, không có ngoại lệ với bất cứ đối tượng nào, ở bất kỳ cương vị nào. Có thể coi đây là bước đột phá sâu sắc, thể hiện rõ ý chí, quyết tâm chính trị của Đảng trong việc làm trong sạch đội ngũ cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ đủ đức, đủ tài để gánh vác công việc được nhân dân giao phó.

Như vậy, yêu cầu đặt ra đối với kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ được Đại hội XIII của Đảng chỉ ra là: không để lọt những người cơ hội chính trị, tham vọng quyền lực, chạy chức, chạy quyền vào đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, nhưng cũng không để sót những cán bộ thực sự có đức, có tài. Kiểm soát quyền lực, kiên quyết đấu tranh với các biểu hiện tiêu cực trong công tác cán bộ là một công việc vô cùng khó khăn, phức tạp. Quan điểm Đại hội XIII của Đảng đã chỉ rõ chủ thể, đối tượng, nội dung và phương pháp tiến hành kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ. Theo đó, nội dung kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ phải bao hàm kiểm soát trong từng tổ chức của hệ thống chính trị, cả ở trong Đảng, trong Nhà nước, trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội. Phải tiến hành cùng lúc việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ giữa các chủ thể của hệ thống chính trị, bao gồm: kiểm soát của Đảng đối với Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội; kiểm soát của Nhà nước đối với Đảng, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội; kiểm soát của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội đối với Đảng, Nhà nước. Mục đích của việc kiểm soát này, không chỉ dừng lại ở chống “chạy chức, chạy quyền” mà quan trọng hơn cả là phải thu hút, trọng dụng được nhân tài, xây dựng đội ngũ cán bộ “hết lòng, hết sức phụng vụ Tổ quốc, phụng sự nhân dân”.

Quyết tâm chính trị phải luôn được thể hiện bằng hành động cụ thể. Để làm cơ sở cho việc kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, Đảng lãnh đạo Nhà nước thể chế hóa các quan điểm chỉ đạo của Đảng thành pháp luật; thực hiện sự phối hợp, kết hợp giữa kiểm tra, giám sát trong Đảng, thanh tra của Nhà nước với giám sát, phản biện của các tổ chức xã hội và của người dân, nhằm giới hạn và nâng cao tính trách nhiệm của quyền lực. Đó cũng là quá trình xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng. Một trong những giải pháp quan trọng mà Đại hội XIII đã xác định đó là: “Kết hợp chặt chẽ và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát của Đảng với thanh tra, kiểm toán nhà nước và điều tra, truy tố, xét xử của các cơ quan bảo vệ pháp luật… Tăng cường kiểm tra, giám sát công tác cán bộ, gắn với kiểm soát quyền lực, chống chạy chức, chạy quyền. Phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và nhân dân trong công tác kiểm tra, giám sát của Đảng”.

Quyết tâm của Đảng trong kiểm soát quyền lực không chỉ dừng lại ở các chủ trương chung chung. Cơ chế kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ theo tinh thần Đại hội XIII của Đảng là phải theo hướng đa chiều, đa diện, với nhiều kênh khác nhau như: kiểm soát bằng thể chế; kiểm soát bằng đạo đức, trách nhiệm; kiểm soát của cấp trên đối với cấp dưới và ngược lại; kiểm soát chéo giữa các cơ quan, tổ chức, giữa cơ quan chuyên trách và không chuyên trách; kiểm soát của cơ quan chức năng với kiểm soát của báo chí, dư luận xã hội… đảm bảo sự thống nhất, đồng bộ giữa kiểm soát trong Đảng với kiểm soát của các tổ chức trong hệ thống chính trị, tạo thành sức mạnh tổng hợp để thực hiện kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ có hiệu quả nhất.

Việc kiểm soát quyền lực trước tiên thuộc về cơ chế tự kiểm soát của mỗi cán bộ, đảng viên có chức, có quyền. Để kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ thực sự có hiệu quả, đòi hỏi trước tiên là mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu phải tu dưỡng, rèn luyện phấn đấu để trở thành người thực sự có “tâm”, có “tầm”, vượt lên chính mình và những ma lực cám dỗ của quyền lực và đồng tiền. Trong khi nhấn mạnh giải pháp xây dựng và thực thi cơ chế, chế tài đủ mạnh để các tổ chức bộ máy, các cá nhân hoặc nhóm người được giao quyền lực “không dám - không thể - không muốn” lạm quyền, lộng quyền, lợi dụng quyền lực vì mục đích cá nhân, Đảng ta cũng hết sức chú trọng tới việc nâng cao nhận thức cho toàn hệ thống chính trị và xã hội, trước hết là cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh: thực hiện nghiêm tự phê bình và phê bình; coi trọng kiểm tra việc sửa chữa, khắc phục hạn chế, khuyết điểm… Đẩy mạnh giáo dục đạo đức cách mạng, làm cho mỗi cán bộ, đảng viên thấy rõ bổn phận và trách nhiệm của mình, không bị cám dỗ bởi vật chất, tiền tài, danh vọng; “thường xuyên “tự soi”, “tự sửa”, nêu cao danh dự, lòng tự trọng của người đảng viên”.

Các quan điểm trên đã thể hiện quyết tâm chính trị cao của Đảng ta nhằm đấu tranh nhằm ngăn chặn, đẩy lùi những tiêu cực trong công tác cán bộ. Kiểm soát quyền lực phải trên cơ sở kết hợp giữa xây và chống, lấy xây là chính, chống phải kiên quyết, nghiêm minh và lấy chống để xây. Một số nhiệm vụ, giải pháp cụ thể mà Đại hội XIII của Đảng đã chỉ ra, tác dụng đầu tiên của nó sẽ tác động trực tiếp đến nhận thức của những người có chức, có quyền, đặc biệt là những người có quyền hạn trong công tác cán bộ, đồng thời sẽ điều chỉnh nhận thức và hành vi của những đối tượng đang có ý định chạy chức, chạy quyền. Hơn thế, quyết tâm đó của Đảng còn là động lực to lớn, tạo sự đồng thuận của cả hệ thống chính trị và nhân dân trong đấu tranh, ngăn chặn những dấu hiệu tha hóa quyền lực, tham nhũng, lợi ích nhóm của một bộ phận cán bộ, đảng viên, góp phần xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh, đủ sức chèo lái con thuyền cách mạng Việt Nam đi tới thắng lợi vẻ vang./.

P.X.T - K3